به گزارش خبرنگار «پارسینه»، ایالات متحده با اعلام این که دیگر برای هیچ یک از خریداران نفت ایران معافیت از تحریم قائل نمیشود، فشارها به تهران را برای تن دادن به خواستههای خود بیش از پیش افزایش داد.
این اقدام آمریکا سوالهای بسیاری را درباره امکان پر کردن جای خالی ایران در بازار نفت ایجاد کرده است و در نتیجه آن نفت خام برنت امروز، سه شنبه، در بازار جهانی ۷۴ دلار را هم گذراند تا به بالاترین میزان در شش ماه گذشته برسد. «فاینشنال تایمز» در گزارشی به ابعاد و پیامدهای تحریم آن پرداخته است که در ادامه آن را میخوانید.
آیا آمریکا واقعا میتواند صادرات نفت ایران را به صفر برساند؟
بر اساس برآوردهای شرکت مشاوره «اف جی ئی انرجی»، ایران در پنج ماه گذشته روزانه نزدیک به ۲.۵ میلیون بشکه نفت تولید و بین ۱ تا ۱.۳ میلیون بشکه آن را صادر کرده است. وب سایتهایی که نفتکشها را رصد میکنند میگویند ایران به طور مخفیانه حتی بیش از این نفت فروخته است: نزدیک به ۱.۹ میلیون بشکه در روز.
بیشترین فروش ایران به پنج کشور هند، چین، کره جنوبی، ژاپن و ترکیه بوده است.
جیووانی استانوو، تحلیل گر «یو بی اس وِلس منیجمنت» میگوید «چین همین حالا هم مخالفت خود با اعمال تحریمهای یک جانبه ایالات متحده را اعلام کرده است، بنابراین احتمالا بعید است که ببینیم صادرات نفت ایران صفر شده است.»
او اضافه میکند با این وجود ممکن است دیگران از آمریکا تبعیت کنند که در آن صورت انتظار میرود صادرات نفت ایران به کمتر از ۱ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کند.
بدون هیچ ابزار حقوقی برای خرید و فروش، ایالات متحده شانس خوبی دارد که بتواند فروش نفت ایران را به طور چشمگیری کم کند. اما با در نظر گرفتن این که ایران در ماههای اخیر روزانه بین ۱۰۰ هزار تا ۳۰۰ هزار بشکه نفت به خارج از کشور قاچاق کرده است، این مقدار بسیار کم احتمالا به بازارهای بین المللی راه پیدا میکند.
آیا بازار برای مواجهه با این کاهش نفت آماده است؟
پس از اشباع شدن بازار در اواخر سال ۲۰۱۸، تولیدکنندگان اوپک و متحدانشان از ماه ژانویه برای متعادل کردن آن از تولید خود کاستند، بنابراین اکنون فضا برای مانور وجود دارد.
ایالات متحده میگوید با عربستان سعودی و امارات متحده عربی برای اطمینان از این که «عرضه کافی» وجود دارد صحبت کرده است. بنابر وزارت انرژی آمریکا، افزایش تولید این کشور به همراه توانایی اوپک برای تولید بیشتر یعنی این که ظرفیت مازاد کافی وجود دارد. عربستان سعودی کمتر از ۱۰ میلیون بشکه در روز تولید میکند، اما مقامات میگویند که میتواند به طور پایدار ۱ میلیون بشکه در روز به تولید خود بیافزاید.
تحلیلگران «انرژی اسپکتس» میگویند «این [برآورد وزارت انرژی آمریکا] احساس امنیت اشتباهی به دولت ترامپ داده اند. آنها میگویند نه تنها ممکن است در محاسبه بشکههای مورد نیاز اشتباه محاسباتی رخ داده باشد، بلکه در درجههای مختلف [کیفیت]نفت خام مورد نیاز بازار هم ممکن است اشتباه کرده باشند.
امکان اخلال در عرضه در کشورهای مشکل داری مانند لیبی و ونزوئلا هم خطر مضاعفی است.
دیگر کشورهای اوپک چه واکنشی نشان خواهند داد؟
عربستان سعودی با متحدان و هم سویانش در داخل و خارج از اوپک به احتیاط همراه خواهد شد.
روسیه که سال گذشته با اوپک متحد شد و در ماههای اخیر خواهان افزایش تولید بوده، احتمالا از اقدام برای افزایش عرضه استقبال خواهد کرد. اما ونزوئلا که مانند ایران زیر تحریم ایالات متحده قرار دارد، بعید است با هرگونه سیاست تولید که به اهداف سیاست خارجی آمریکا کمک کند، موافقت کند.
عربستان سعودی، بزرگترین تولید کننده اوپک، سال گذشته و به امید این که دولت ترامپ تحریمهای ایران را دوباره اعمال خواهد کرد، تولید خود را افزایش داد، اما امریکا معافیت برخی خریداران نفت ایران را تمدید کرد. نه تنها عربستان از این تصمیم ضربه خورد، بلکه با خشم دیگر اعضای اوپک هم رو به رو شد.
این بار افراد آشنا با سیاست انرژی عربستان میگویند هرگونه افزایشی در تولید نفت این کشور تنها زمانی رخ خواهد داد که از حجم نفت ایران کاسته شود. آنها میگویند عربستان محتاطتر خواهد بود و به طور یکجانبه تولیدش را افزایش نخواهد داد.
دولت عربستان گفته است که این کشور «با دیگر تولیدکنندگان نفت برای اطمینان از عرضه کافی هماهنگ خواهد بود.»
این تصمیم چه تاثیری بر قیمتها خواهد داشت؟
دولت ایالات متحده خطر افزایش قیمت نفت را کم اهمیت جلوه میدهد. یک مقام دولتی روز دوشنبه به خبرنگاران گفت: «بازار به خوبی تامین شده است و مطمئنیم که به خوبی تامین خواهد شد.»
تحلیل گران این پرسش را مطرح میکنند که وضعیت بازار در کوتاه مدت تا چه اندازه سخت و فشرده خواهد شد، و به ویژه اگر تولیدکنندگان بزرگ از ظرفیت مازاد خود استفاده کنند، توانایی آنها برای تولید بیشتر در مواقعی که اخلال دیگری در بازار ایجاد شود چقدر کاسته خواهد شد.
«گری راس»، مدیر اجرایی «بلک گلد اینوسترز» و ناظر کهنه کار بازار نفت میگوید: «خطرات بزرگی برای عرضه در سراسر جهان وجود دارد. جهان یک ظرفیت اندکی برای مواجهه با هر اتفاق غیرمنتظرهای خواهد داشت [اما]تحریمهای بیشتر علیه ونزوئلا در راهند، و وضعیت در نیجریه پرمخاطره است. لیبی هم بسیار نامطمئن است».
او میگوید نفت خام برنت احتمالا به ۷۵ تا ۸۰ دلار خواهد رسید، اما به راحتی میتواند از آن هم عبور کند.
آیا این ضربهای به اقتصاد آمریکا خواهد بود؟
تاثیر تغییرات قیمت نفت بر رشد اقتصادی آمریکا در یک دهه گذشته با رونق نفت «شیل» که واردات خالص این کشور را تا اندازه زیادی کاهش داد، خنثی شده است. هرگونه تاثیر منفی بر مصرف کنندگان که از طریق افزایش قیمت سوخت ایجاد میشود، با تقویت صنعت نفت متعادل خواهد شد.
البته افزایش قیمت سوخت موجب افزایش نگرانی در میان مصرف کنندگان آمریکایی خواهد شد، به ویژه که تابستان و اوج مسافرتها در راهند.
قیمت بنزین در یک هفته گذشته به طور میانگین ۲.۸ دلار برای هر گالن بیشتر شده که این بالاترین میزان از اکتبر گذشته و ۵۶ درصد بیشتر از پایان سال ۲۰۱۸ است. اگر قیمت آن ۱۰ سنت دیگر هم افزایش پیدا کند به بالاترین میزان خد در پنج سال گذشته خواهد رسید.
دونالد ترامپ بارها گلایه کرده است که اوپک قیمت نفت را بالا نگه میدارد، اما اگر سوخت در چند ماه آینده جهش قیمتی شدیدی داشته باشد، این دولت بخشی از تقصیرات را به گردن خواهد داشت.