شفقنا- روزنامه شرق در  خصوص عربستان پس از مرگ ملک عبدالله گفت و گویی با چارد دابليو مورفي، ديپلمات پيشين آمريكا داشته است که مشروح آن را در زیر می خوانید.

تمام جهان گوش هايش را براي شنيدن يک خبر تيز کرده است: مرگ ملک عبدالله، پادشاه عربستان. خاندان سعودي اوايل ژانويه سال جاري ميلادي از بيماري پادشاه ٩٠ساله عربستان پرده برداشتند؛ به گفته آنها او از التهاب ريه رنج مي برد و تنها با کمک دستگاه هاي تنفسي نفس مي کشد و برداشتن اين دستگاه ها به معني پايان حيات ملک عبدالله است. با اين حال تنها عده اندکي از خاندان آل سعود مي توانند به بيمارستان رياض بروند و از حال پادشاه باخبر شوند. بي اطلاعي از وضعيت ملک عبدالله به گرم شدن بازار شايعات کمک کرده و حتي برخي از خبر گزاري ها در روزهاي اخير از مرگ او خبر دادند؛ خبري که مقامات عربستاني آن را تکذيب کردند و ديدار روز گذشته عبدالفتاح السيسي نيز مثال نقض ديگري بر اين مدعا بود. اما بيماري پادشاه عربستان نه تنها براي خاندان آل سعود بلکه براي بسياري از کشورهاي منطقه نگران کننده است. عربستان سعودي به عنوان يکي از بزرگ ترين صادرکنندگان نفت جهان نقش پررنگي در معادلات قدرت منطقه اي دارد و از همين رو بسياري از رهبران جهان، پيگير شرايط ملک عبدالله هستند. اگرچه بيماري عبدالله بحث وجدل ها در خاندان سلطنتي آل سعود را افزايش داده اما تقريبا مشخص شده است که از ميان شاهزاده سلمان و شاهزاده مقرين، اين شاهزاده سلمان است که بر اريکه قدرت تکيه مي زند. سن وسال دقيق پادشاه عربستان مشخص نيست اما بسياري سن او را بين ٩٠ تا ٩١ عنوان کرده اند و در اين ميان سن شاهزاده سلمان بن عبدالعزيز و شاهزاده مقرين بن عبدالعزيز که يکي از آنها جايگزين احتمالي پادشاه است، به ترتيب ٨٠ و ٧٠سال است. جانشين عبدالله هر که باشد با چالش هايي از قبيل، شورش داعش، بازار پرالتهاب نفت و ثبات منطقه روبه رو است.
اکنون تحليلگران اين پرسش را مطرح مي کنند که آيا شاهزاده ٨٠ساله سعودي بعد از پادشاهي مي تواند ثبات اين کشور را حفظ کند. او البته در ماه هاي اخير در جلسات داخلي و بين المللي بسياري شرکت کرده و در روابط ديپلماتيک کارکشته است. اگرچه عربستان در همسايگي کشورهايي با بحران امنيتي قرار دارد اما سلمان به عنوان وزير دفاع عربستان از ظهور گروه هايي مثل داعش در اين کشور جلوگيري کرده است. با اين حال سوالات بي شماري درمورد عربستان بعد از ملک عبدالله وجود دارد؛ سوالاتي از اين قبيل که آيا با مرگ عبدالله، ثبات و امنيت از عربستان رخت برمي بندد؟ وضعيت اصلاحات حداقلي اين کشور به کجا مي رسد؟ رويکرد پادشاه جديد در قبال بحران هاي امنيتي منطقه چه خواهد بود و بسياري سوال هاي ديگر...
«شرق» در گفت وگويي با ريچارد دابليو مورفي، ديپلمات پيشين آمريکا در کشورهاي عربي و پژوهشگر انستيتوي خاورميانه اين پرسش ها را مطرح کرده است. او که پيشتر سفير ايالات متحده در عربستان و سوريه بوده، بحران جانشيني در عربستان را محتمل نمي داند و بر اين باور است که خاندان آل سعود روي شاهزاده سلمان بن عبدالعزيز براي جانشيني ملک عبدالله اتفاق نظر دارند. به گفته اين ديپلمات آمريکايي، با روي کارآمدن شاهزاده سلمان، سياست هاي کلي عربستان و ديپلماسي اين کشور تغييري نمي کند.

آيا پس از مرگ احتمالي ملک عبدالله، بحران جانشيني ايجاد خواهد شد؟
گمان نمي کنم بحران جانشيني پس از مرگ «ملک عبدالله» پيش آيد. طبق سنت معمول اعضاي دربار سلطنتي عربستان سعودي بر سر موضوع جانشيني با يکديگر توافق دارند. شاهزاده «سلمان بن عبدالعزيز» شاه جديد خواهد بود و شاهزاده «مقرن بن عبدالعزيز» که اکنون معاون دوم نخست وزير است احتمالابه عنوان وليعهد معرفي خواهد شد.
روند جانشيني عموما براساس گزينش مطابق سن و از ميان فرزندان زنده بنيانگذار سلسله سعودي يعني «عبدالعزيز بن سعود» است. پرسش اصلي در اينجاست که پس از شاهزاده «مقرن» چه کسي وليعهد خواهد شد، از آنجايي که او جوان ترين پسر در خاندان آل سعود است.
اعضاي ارشد خاندان آل سعود تصميم خواهند گرفت تا چه کسي از ميان نوه هاي عبدالعزيز انتخاب شود. هرکسي مي تواند اين موضوع را درک کند که اعضاي خاندان سلطنتي احتمالادر حال بحث و تبادل نظر در اين باره هستند. شايد ناظران خارجي اينگونه پيش بيني کنند که اين موضوع سبب ايجاد نزاعي جدي و تفرقه در اتحاد خاندان آل سعود خواهد شد. با اين حال، واقعيت امر آن است که ناظران خارجي ديدي عميق از مسايل داخلي عربستان سعودي ندارند و برداشت آنان از روند تصميم گيري در هيات حاکمه عربستان سعودي ضعيف است.

برخي تحليلگران معتقدند که پس از مرگ پادشاه عربستان احتمالااين موضوع بر ثبات آن کشور و به تبع آن بر وضعيت امنيتي منطقه تاثيرگذار خواهد بود. تاچه اندازه احتمال تشديد راديکاليسم در عربستان سعودي و ظهور نيروهاي افراطي وجود دارد؟
رهبري عربستان سعودي براي مقابله با تهديدات تروريستي و راديکاليسم در منطقه عزمي راسخ داشته و در آينده نيز همين مسير را ادامه خواهد داد. مرگ ملک عبدالله بر کارزار ضدتروريسم عربستان سعودي تاثيري نخواهد داشت. عربستان سعودي بايد اين واقعيت تلخ را بپذيرد که عناصر تندرويي که اکنون در سوريه و عراق فعال هستند و اقداماتشان از سوي رياض نيز مورد انتقاد قرار گرفته است تفسيري از دين دارند که بسيار نزديک به قرائت وهابي خاندان سلطنتي عربستان سعودي از دين اسلام است. حکومت سعودي به طور نزديک با شيوخ مذهبي عاليرتبه آن کشور در ارتباط است و در عين حال در تلاش است تا با انتقادات مطرح شده از راديکاليسم همراهي کنند و عناصر تندرو را افرادي کاملامنحرف شده از اسلام و غيرمسلمان معرفي کند و در نتيجه، عربستان سعودي را از پيوستن به کارزارهاي افراطي در خارج از آن کشور دور نگه دارد.

آيا در دوران پس از ملک عبدالله انجام اصلاحات سياسي و گذار رياض به کشوري با نظام پادشاهي پارلماني تسريع مي شود؟
هم اکنون نيز روند توسعه سياسي در عربستان سعودي در سطوح بسيار محدودي در جريان است. اکنون تعداد بيشتري از زنان عربستان سعودي بر مناصب عاليرتبه در نهاد اداري آن کشور تکيه زده اند. اکنون زنان عربستان سعودي موفق شده اند تا به عضويت مجلس شوراي عربستان سعودي درآيند. موضوع برگزاري انتخابات محلي در آن کشور نيز درحال بررسي است. با اين حال، به گمانم غيرممکن است که بتوان پيش بيني کرد خاندان سلطنتي چه زماني استقرار نظام پادشاهي پارلماني را خواهند پذيرفت. علاوه بر آن طرح خواست برقراري نظام پادشاهي پارلماني نيز تنها از اقليت محدودي از شهروندان عربستان شنيده مي شود و به خواستي عمومي تبديل نشده است.

ارزيابي شما درباره احتمال بهبود روابط تهران و رياض پس از مرگ ملک عبدالله چيست؟
به نظر مي رسد روابط ايران و عربستان پس از ابتکار عمل به کار برده شده در دهه٩٠ميلادي از سوي «ملک فهد» سلف عبدالله و تداوم آن از سوي ملک عبدالله رو به بهبود بوده است. با اين حال، هنوز هم بي اعتمادي شديدي بر روابط دوکشور حاکم است و احتمالامقاومت هايي در مسير بهبود روابط ايران و عربستان سعودي وجود خواهد داشت؛ اين در حالي است که هم اکنون داعش دشمن مشترک دوکشور است.

آمريکا چه نقشي در دوران گذار قدرت سياسي پس از مرگ ملک عبدالله دارد؟
هيچ گونه نقشي را براي آمريکا در دوران گذار قدرت سياسي و جانشيني پادشاه بعدي متصور نيستم. هرگونه مداخله آمريکا در اين موضوع با مخالفت شديد اعضاي خاندان سلطنتي عربستان سعودي مواجه خواهد شد.

نبود ملک عبدالله چه تاثيري بر سياست هاي نفتي رياض مي گذارد؟
مرگ ملک عبدالله هيچ گونه تاثيري بر سياست هاي نفتي عربستان سعودي نخواهد داشت. بايد توجه داشته باشيد که سياست هاي عربستان سعودي در اين حوزه بر پايه حفظ سهم بازار تنظيم شده است. با توجه به اين عامل، عربستان سعودي ناخرسند نخواهد بود اگر آمريکايي ها احساس کنند مجبور به کاهش توليد نفت خود هستند.

و چه تاثيري بر سياست خارجي عربستان سعودي در قبال بحران سوريه و حمايت از حکومت بحرين دارد؟
عربستان سعودي به حمايت از مخالفان دولت سوريه ادامه خواهد داد. دولت آن کشور سعي خواهد کرد تا در انتخاب ميان گروه هاي مخالف سوري دقت عمل بيشتري به خرج دهد. درباره بحرين نيز عربستان سعودي پس از مرگ ملک عبدالله از دولت آن کشور حمايت مي کند.