به گزارش «تابناک»، در جریان دیدار امروز سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه با سردار حسین دهقان، همتای ایرانی خود، موافقت نامه‌ای برای همکاری در حوزه نظامی و دفاعی میان دو کشور به امضا رسید. در حاشیه امضای این موافقت نامه، برخی رسانه‌ها اخباری مبنی بر توافق وزرای دفاع دو کشور بر حل مسأله سامانه موشکی «اس ۳۰۰» منتشر کردند.

اما این اخبار و گمانه زنی‌ها هنگامی قوت گرفت که عصر امروز، لئونید ایواشف، از مقامات نظامی روسیه، صریحاً از احتمال تحویل سامانه موشکی مذکور به ایران سخن گفت. وی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری «ریانووستی» اظهار داشت: «در راستای همکاری در حوزه اقتصاد و فناوری نظامی گامی برداشته شده که دست کم شامل سامانه‌های دفاعی همچون اس ـ ۳۰۰ و اس ـ ۴۰۰ می‌شود. احتمالاً ما این سامانه‌ها را به ایران تحویل خواهیم داد».

در این میان، هرچند از یک سو اصل موضوع توافق ایران و روسیه بر سر حل و فصل مسأله اس- ۳۰۰ و یا نحوه حل و فصل این موضوع هنوز رسما مورد اشاره مقامات ارشد دو طرف قرار نگرفته و از سوی دیگر، تحویل این سامانه پس از سال‌ها تأخیر و کارشکنی از سوی روس‌ها، می‌تواند در وهله اول موضوعی مثبت تلقی شود، سابقه رویکرد روسیه به این موضوع، در نظر گرفتن برخی احتیاط‌ها را در تحلیل و نتیجه گیری ضروری می‌سازد.

باید توجه داشت که قرارداد خرید سامانه موشکی اس ـ ۳۰۰ از روسیه توسط ایران که قطعی و نهایی شده بود، در سال ۲۰۱۰ و در زمانی یکجانبه از سوی رئیس جمهور وقت روسیه لغو شد که تحریم‌های بین المللی علیه ایران در حال شدت گرفتن و به اوج رسیدن بود. در آن زمان، روس‌ها مدعی بودند از آنجا که ایران از سوی شورای امنیت سازمان ملل تحریم است، امکان تحویل چنین سامانه‌ای به این کشور وجود ندارد. این بهانه در سال‌های بعد از آن و در جریان شکایت‌های مکرر ایران از روسیه درباره این موضوع، باز هم بار‌ها مطرح شد.
 
اما در شرایط کنونی و در حالی که به عقیده بیشتر تحلیلگران، ایران و غرب پس از سال‌ها تلاش در آستانه دستیابی به توافق نهایی در موضوع هسته‌ای هستند، روس‌ها یکباره دیدگاه خود را تغییر داده و از احتمال تحویل اس ـ ۳۰۰ به ایران سخن می‌گویند.

قرار دادن این موضوع در کنار تهدید صریح چند هفته پیش وزارت خارجه روسیه علیه آمریکا، مبنی بر عدم همکاری با واشنگتن در موضوع هسته‌ای ایران، می‌تواند سبب مطرح شدن این گمانه شود که با توجه به حساسیت آمریکا نسبت به موضوع تحریم‌های بین المللی ایران، ممکن است روسیه بخواهد با مطرح کردن موضوع تحویل اس- ۳۰۰، به نوعی آمریکا را تحریک کرده و بار دیگر، موضوع مذاکرات هسته‌ای را به بهای دستیابی به منافع خود قربانی کند.

به هر حال، هرچند عمل روسیه به تعهد چند سال پیش خود، امری مطلوب و فرا‌تر از آن، واجب و ضروری است، باید این موضوع را به دقت مورد بررسی و توجه قرار داد که اولاً این سامانه اکنون تحت چه شرایطی به ایران تحویل داده خواهد شد ـ مثلا تکلیف خسارت تأخیر چندین ساله این ماجرا چه خواهد بود ـ و ثانیاً، آیا این اقدام واقعاً در راستای تغییر جهت سیاست روسیه به سمت نشان دادن حسن نیت به ایران انجام می‌گیرد و یا مسکو به آن به چشم ابزاری جدید برای امتیازگیری از آمریکا می‌نگرد؟