کارشناس ارشد گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان، گفت: چهارشنبه‌سوری یکی از آیین های کهن ایرانیان است که در آخرین چهارشنبه سال (سه شنبه شب) برپا می شود.

فریبا نعمتی در گفت‌وگو با ایسنا، بیان کرد: چهارشنبه سوری ترکیب دو واژه چهارشنبه که یکی از روزهای هفته و سوری که به معنای جشن و پایکوپی است، ایجاد شده و نشان از برپایی جشن و شادی مردم در این روز دارد.

وی ادامه داد: در ایران باستان از ظهر سه شنبه، آتش بزرگی روشن می کردند که تا ظهر چهارشنبه برافروخته بود و مردم با خواندن شعر " زردی من از تو، سرخی تو از من"، از روی آن می پریدند، مردم با این شعر از آتش می‌خواستند تا زردی و بیماری را از آن ها دور کرده و سلامتی و خوشبختی را در سال جدید به آنان بدهد.

این کارشناس گردشگری با اشاره به محور های اصلی این مراسم، اظهار کرد: چهارشنبه سوری چهار آیین اصلی دارد که شامل، افروختن آتش، قاشق زنی، فال گوشی، گره گشایی و آجیل مشکل گشا اشت اما متأسفانه مردم از این رسوم فاصله گرفته‌اند.

وی افزود: عنصر اصلی این جشن، آتش است که در سراسر ایران سه کپه آتش به یاد سه پند بزرگ ایرانیان، یعنی کردار نیک، گفتار نیک و پندار نیک و یا هفت کپه به نشانه هفت امشاسپندان برپا می شده و مردم از روی آن می‌پریدند.

نعمتی در خصوص آیین های مخصوص استان همدان تصریح کرد: خرید چهارشنبه سوری از رسوم مخصوص همدان بوده و از جمله وسایلی که شب چهارشنبه سوری خریده می شود، آینه که مظهر صمیمیت و یکرنگی، کوزه که مظهر پاکی  و اسپند برای دفع چشم زخم است.

وی با بیان اینکه به اعتقاد قدیمی ها شکستن کوزه، رنج و بلا را از انسان‌ ها دور می کند، یادآور شد: برخی از مردم رسم دارند که اسپندی دود کرده، در دو طرف درب خانه ریخته تا اهل خانه ازچشم حسود و بیگانه در امان باشند.

این کارشناس گردشگری بیان کرد: در روزگاران قدیم، مردم همدان که در کوزه آب را نگهداری می کردند، در شب چهارشنبه سوری کوزه ها را می شکستند و کوزه‌ای جدید جایگزین می کردند و اگر فردی خسیس بود و این کار نمی کرد، وی را با جمله‌ " کسی که کوزه‌ی دوساله در خانه دارد" وصف می کردند.

نعمتی با اشاره به مراسم شال‌اندازی که از رسوم سنتی است و در بیشتر مناطق همدان معمول بوده، توضیح داد: رسم چنین بود که بعد از مراسم آتش افروزی در چهارشنبه‌سوری، جوانان بر بام خویشان و همسایگان رفته و دستمالی را از پنجره و در روستاها از پشت بام‌ ها به درون حیاط آویزان می‌کردند و صاحبخانه دستمال را از آجیل و میوه پر می‌کرد و می گفت: " برکش، خدا مرادت را بدهد".

وی در خصوص سایر رسوم اضافه کرد: مراسم بخت گشایی شامل گره زدن دستمال یا چارقد بود، به این ترتیب که دختران دم بخت گره ای به دستمال یا چارقد خود می‌زدند و از اولین رهگذر می خواستند تا گره را بگشاید تا مشکل یا بختشان باز شود.

وی با بیان اینکه گردو شکستن و بیرون رفتن از خانه در صبح روز چهارشنبه سوری و پرکردن کوزه آب از مراسمات بخت‌گشایی بود، اعلام کرد: فالگیری از مراسم دیگر در روز چهارشنبه ‌سوری بود که مردم به سال جدید، تفأل می زدند.

نعمتی عنوان کرد: برای مراسم فالگوشی، فردی در مکانی که دیده نشود، می ایستاد و کلیدی زیر پای خود قرار می‌داد و به سخنان رهگذران گوش می داد و بنا به نیت خود، صحبت آنان را تفسیرمی کرد.

کارشناس ارشد گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان، با بیان اینکه فال کوزه نیز از زیباترین و سرگرم کننده‌ترین سنت های چهارشنبه‌سوری در همدان بود، گفت: در این سنت در کوزه‌ای آب نخورده، هر کس نشانه‌ای مانند انگشتری، سنجاق، دکمه و ... می انداخت؛ سپس دهان آن را بسته و روی آن سینی محتوی صابون، کیسه‌ حنا، نقل و سورمه‌دان می‌گذاشتند و در روز چهارشنبه‌سوری در خانه‌ای جمع شده و در مراسمی اشیاء را یکی ‌یکی در آورده و دو بیتی‌های محلی می‌خواندند و تفأل می زدند.

‌انتهای پیام