به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، روز گذشته تصویری از یک دیدار غیر منتظره  تیتر رسانه های خبری عربی در منطقه شد. دیداری که بسیار در سطح منطقه بازتاب گسترده ای به همراه داشت. (اینجا)

عمر البشیر رئیس جمهور سودان بعد از ظهر روز یکشنبه برای دیداری از پیش تعیین نشده وارد دمشق شد و در فرودگاه بین‌المللی این شهر مورد استقبال بشار اسد رئیس جمهور سوریه قرار گرفت.

 عمر البشیر پس از انقلاب های عربی منطقه از محور مقاومت فاصله گرفت و با ائتلاف عربی به رهبری عربستان در جنگ یمن با سیاست مصر، امارات و سعودی همسو شد. در گذشته او یکی از دوستان تهران و خط مقاومت محسوب می شد. تحلیلگران سوریه معتقدند که به نظر می رسد او به دمشق رفته است تا روابط خود را با ایران و سوریه مانند گذشته تقویت کند و از متحد راهبردی تهران در منطقه بخواهد تا ضمن وساطت در این زمینه راه را برای همکاری‌های دوباره ایران و سودان هموار کند.عمر البشیر نخستین رئیس دولت یک کشور خارجی است که در طول سال های گذشته به دمشق رفته است.

برخی تحلیلگران ناظر بر مسائل منطقه معتقدند که پس از اردن و امارات، این سودان است که در سطح عالی ترین مقام پا به دمشق گذاشته است که نشان می دهد که بحران سوریه به پایان رسیده است و در آینده رهبران دیگر کشورها به دمشق خواهند آمد.  در همین حال نبیه بری رئیس مجلس لبنان در هفته گذشته در حال متقاعد کردن سران عرب برای حضور دمشق در جلسته اتحادیه عرب است.

این در حالی است که امروز منابع آگاه اعلام کردند که سفر رئیس جمهور سودان به سوریه که نخستین سفر یک مقام عربی به این کشور از سال ۲۰۱۱ تاکنون به شمار می آید با اطلاع ریاض صورت گرفته است.

به گزارش روزنامه الاخبار، منابع آگاه اعلام کردند که سفر اخیر «عمر البشیر» رئیس جمهور سودان به سوریه با اطلاع عربستان صورت گرفته است. این منابع تاکید کردند: البشیر به عنوان فرستاده «ائتلاف عربی جدید» (عربستان، امارات و هم پیمانانشان) به سوریه سفر کرد.این مسأله نشان می دهد که عربستان در سیاستهای خصمانه و جنگ طلبانه خود علیه سوریه طی سالهای گذشته تجدید نظر کرده است.

 در همین راستا معاون رئیس جمهوری سودان در این باره اعلام کرد که هدف سفر اخیر رئیس جمهوری این کشور به سوریه متحد کردن صف کشورهای عربی بوده است.

به نوشته روزنامه فرامنطقه‌ای رای الیوم، فیصل حسن ابراهیم، معاون عمر البشیر، رئیس جمهوری سودان عنوان داشت که سفر اخیر البشیر به دمشق در راستای ادامه رهبری اقدامات برای ایجاد اتحاد در صف کشورهای عربی و همچنین غلبه و عبور از بحران سوریه صورت گرفت. وی افزود: سوریه یک "حکومت مبارز است.

معاون البشیر تاکید کرد: مداخلات بین‌المللی و منطقه‌ای در سوریه، تلاش برای پایان دادن به جنگ، تحکیم صف کشورهای عربی و بهبود زخم‌های سوریه را ایجاب می‌کند.

همچنین  العالم گزارش داد:  «حبیب عباس» سفیر دمشق در خارطوم پس از سفر روز یکشنبه «عمر البشیر» رئیس‌جمهور سودان به سوریه و دیدار با بشار اسد همتای سوری اش گفت: این احتمال وجود دارد که در روزهای آینده شاهد سفر برخی از روسای جمهور کشورهای عربی به دمشق باشیم.

عباس در گفتگو با خبرگزاری اسپوتنیک افزود: سفر عمر البشیر به سوریه مهم است، چون او اولین رئیس‌جمهور عربی یا اولین رئیس‌جمهور منطقه محسوب می‌شود که پس از آغاز بحران سوریه در سال ۲۰۱۱ به این کشور سفر کرد.

وی افزود: چیزی که در سفر عمر البشیر به سوریه اهمیت دارد، موضوع بازگشت روابط عربی-عربی است.

سفیر سوریه در سودان گفت: باید در روابط بین کشورهای عربی توازن ایجاد شود تا در امور داخلی کشورها دخالتی صورت نگیرد و در عین حال، همکاری عربی برای رویارویی با خطرات احتمالی وجود داشته باشد.

عباس با تاکید بر اینکه سفر روسای برخی کشورهای عربی به سوریه در آینده نزدیک بعید نیست، افزود: برخی کشورهای عربی به دنبال بازگشایی سفارتخانه‌های خود در دمشق هستند و ما منتظریم که اعراب به سوریه بازگردند.

 البشیر در دمشق به دنبال چه بود

بر اساس گزارش منابع خبری به جهت محکومیت البشیر در محاکم بین المللی، رفت و برگشت وی به دمشق با استفاده از یک هواپیمای «توپولف» روسی صورت گرفته که از پایگاه «حمیمیم» در شرق سوریه به سودان اعزام شده است.

سفر رئیس جمهوری سودان به سوریه اولین سفر یک مقام عالی عربی از سال 2011 و دومین سفر یک رئیس دولت بعد از «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه به سوریه است.

در جریان بحران سوریه که از اسفند ماه 1389 آغاز شد، به خاطر رعایت مسایل امنیتی در دمشق و به جهت واقع شدن کاخ الشعب در بالای کوه «قاسیون»، دیدارها و ملاقات های اسد در محل اقامت وی در محله «روضه» دمشق انجام می شد، ولی با توجه به بازگشت امنیت به پایتخت سوریه و اقدامات نظامی ارتش به منظور دور کردن تروریست ها از اطراف این شهر که آن را با خمپاره مورد حمله قرار می دادند ، این اولین دیدار رسمی یک رئیس جمهوری از سوریه است که در کاخ مزبور انجام می شود.

به طور کلی با توجه به دیدار چند ساعته البشیر از سوریه در مقطع حساس کنونی این کشور به خاطر بحران هشت ساله، تحلیل های گوناگونی در ارتباط با این سفر و اهداف آن از سوی کارشناسان منطقه غرب آسیا مطرح می شود.

خبرگزاری ایرنا در گزارشی به شرح تحلیل این دیدار مهم پرداخته است. این رسانه خبری نوشت: اولین تحلیل این است که با توجه به نزدیکی البشیر به عربستان به خصوص در سال های اخیر و بعد از فاصله گرفتن از کشورهایی مانند ایران و محور مقاومت، وی در این سفر حامل پیامی از جانب ریاض برای دمشق بوده است.

عربستان به عنوان یکی از کشورهای محوری در ارتباط با بحران سوریه و ایجاد و گسترش آن در کنار برخی کشورهای مانند امارات ، قطر ، اردن ، رژیم صهیونیستی ، ترکیه ، آمریکا ، انگلیس و فرانسه است.

برنامه ریزی و طرح آنان بر اساس یک سری محاسبات و تحلیل های غلط در هشت سال قبل بر این پایه استوار بود که با ایجاد دو اتاق طراحی عملیات علیه دولت سوریه در ترکیه (اضنه) و اردن (موک) و استقرار نیروهای امنیتی و اطلاعاتی از کشورهای مختلف با حمایت های مالی عربستان، دولت سوریه که در سال های اخیر به بسیاری از سیاست های ریاض نه گفته و با آنها مخالفت کرده است ، ساقط شده و با روی کارآمدن مخالفان دولت کنونی سوریه راه برای همراه کردن یکی از مهم ترین کشورهای عربی برای دستیابی به برخی سیاست ها و راهبردها هموار می شود.

از نظر آنان با توجه به مسایل و مشکلاتی اقتصادی و اجتماعی به خصوص بعد از برخی اصلاحات اقتصادی و فقر مردم که سوریه با آنها درگیر بود ، اقدامات آنان برای براندازی می توانست در کوتاه مدت منجر به نتیجه شده و با هزینه ای کم ضمن از بین رفتن یکی از کشورهای محوری مقاومت برای دیگر کشورهای این محور نیز مشکلاتی ایجاد می شود که همگی در راستای منافع و مصالح رژیم صهیونیستی بود.

چنین تحلیل و برداشت غلطی از اوضاع سوریه موجب شد تا به دنبال ناآرامی در «درعا» در جنوب سوریه حامیان تروریست ها که از سال ها قبل ردپاهایی برای خود در بخش های مختلف سوریه هموار کرده بودند، با استفاده از این ناآرامی ها بسرعت به دنبال اجرای زودهنگام طرح هایشان برآمده و ابتدا شهرهای مرزی سوریه و سپس دیگر مناطق این کشور را درگیر اقدامات تروریست هایی از 120 کشور جهان با یکصد گروه کردند که برخی آمار اعضای آنها را تا 360 هزار نفر نیز تخمین می زنند.

در سال های اولیه بحران سوریه تروریست ها موفق شدند تا نزدیک به 70 درصد خاک این کشور را اشغال کنند و به دنبال خطرناک شدن اوضاع سوریه کشورهای دوست این کشور از جمله روسیه و جمهوری اسلامی ایران وارد عمل شده و با ارایه مشاوره های نظامی لازم بر اساس درخواست دولت دمشق ورق را طی چند سال به نفع دولت مرکزی سوریه بازگردانده و اکنون حدود 70 درصد خاک سوریه در کنترل دولت است و تروریست ها در شمال غرب و شمال شرق این کشور به صورت محدود حضور دارند که تلاش و تاکید دولت سوریه ادامه آزادی این مناطق است.

در نتیجه بحران سوریه بر اساس برخی آمارها تاکنون ضمن از بین رفتن زیرساخت های شهرهای مختلف این کشور دو میلیون واحد مسکونی نیز نابوده شده و 440 میلیارد دلار نیز خسارت به این کشور وارد شده است و در نهایت نیز دست حامیان تروریست ها خالی و دولت سوریه اکنون با سربلندی دوران پسابحران خود را سپری می کند.

در دوره کنونی دو کشور بیشترین تلاش را برای دور کردن خود از بحران سوریه به خاطر عاملیت در آن دارند که یکی ترکیه در شمال سوریه با مرزهای طولانی با این کشور و دیگری عربستان منبع مالی بحران است که خود را درگیر بحران های زیادی مانند یمن ، عراق ، لبنان و برخی کشورهای شمال آفریقا کرده و اکنون باید دست خالی از همه آنها خارج شود.

در همین چارچوب برخی از تحلیلگران نیز معتقدند، اکنون با توجه به برگزاری نشست اقتصادی «اتحادیه عرب» در 9 بهمن ماه در بیروت پایتخت لبنان و تعلیق عضویت سوریه از سال 2011 در آن تلاش هایی نیز برای بازگشت دوباره این کشور در هفته های اخیر به این اتحادیه آغاز شده و می توان بخشی از اهداف سفر البشیر به دمشق را با بازگشت سوریه به اتحادیه مزبور در ارتباط دانست.

تحلیل دیگر در ارتباط با این سفر رقابتی است که اکنون بین کشورهای مختلف به خصوص عربی برای از سرگیری روابط با سوریه آغاز شده است و در این ارتباط اردن به خاطر همسایگی با سوریه و منافع و مصالح خود بسرعت با اعزام هیات هایی تلاش دارد بار دیگر روابط خود را با دمشق از سرگیرد و اکنون اخباری مبنی بر احتمال رد و بدل شدن سفیر بین دو کشور با توجه به رفت و آمدهای هیات های پارلمانی و اقتصادی بین دو طرف وجود دارد.

در این ارتباط امارات و برخی کشورهای عربی دیگر نسبت به از سرگیری روابط با سوریه اعلام آمادگی کرده اند و حتی رایزنی هایی نیز در ارتباط با آن صورت گرفته، ولی هنوز منجر به نتیجه روشنی نشده است.
دولت سوریه نیز در یک پیام روشن به اردن که می توان آن را قابل تعمیم به دیگر کشورهای عربی در نظر گرفت، اعلام کرد که نگاه ما به جلو است .

و نگاه دیگر در ارتباط با سفر البشیر به سوریه این است که خارطوم با توجه به این که چند سالی است از محور مقاومت فاصله گرفته و به ریاض نزدیک شده است ، اکنون از چنین سیاستی سرخورده شده و به خاطر برخی هزینه ها که متحمل شده ، منافع و مصالح خود را در آن می بیند که با توجه به شرایط داخلی سودان بار دیگر راه بازگشت به کشورهای محور مقاومت را در پیش بگیرد و در این ارتباط با توجه به نزدیکی سوریه به ایران بهترین مسیر چنین گرایشی می تواند دمشق باشد.

لازم به ذکر است البشیر 74 ساله اکنون با 29 سال ریاست، خود را برای انتخاب دوباره در انتخابات ریاست جمهوری سال 2020 سودان آماده می کند و با توجه به مسایل و مشکلات عدیده ای نظیر مشکلات اقتصادی ، نبود درآمد و اجباری برای کاهش هیات های دیپلماتیک در کشورهای جهان ، انحلال دولت و تشکیل دوباره آن ، نارضایتی مردم از شرایط اقتصادی در این کشور ، ناآرامی های داخلی ، جدا شدن بخش جنوبی و تشکیل کشور مستقل ، شکست در همراهی با ریاض برای اعزام نیرو به یمن و کشته شدن شمار زیادی از آنان به خاطر مقاومت جانانه یمنی ها و نظایر آن شانسی برای پیروزی در این انتخابات ندارد و به همین جهت دو سال مانده تا انتخابات مزبور تلاش دارد تا به خاطر قطع امید از ادامه حمایت های ریاض راه مستقلی را برای خود در پیش بگیرد.

در همین حال بر اساس آخرین آمارهای موجود بیش از 850 نظامی سودانی در یمن کشته شده اند، اما کمک های مالی عربستان و امارات به سودان باعث نجات اقتصاد بیمار این کشور نشده و از سوی مقام های سودانی پیوسته با نارضایتی مردم و درخواست برای بازگرداندن سربازانشان از جنگ یمن مواجه بوده اند.

همچنین برخی نظرسنجی ها در سودان نیز حکایت از آن دارد که 92 درصد از مردم این کشور با انتخابات مجدد البشیر به عنوان رئیس جمهوری مخالف هستند.

العکام تحلیلگر امور سیاسی سوری در همین ارتباط نیز معتقد است با توجه به روابط پرتنش سودان با بیشتر کشورهای عربی و دشمنان خود در غرب، چه بسا اهداف البشیر برای دیدار از دمشق بیش از سوریه باشد چرا که اخیرا به دلیل خلف وعده کشورهای عربی در ارایه کمک مالی به خارطوم، روابط سودان با برخی کشورها از جمله عربستان به سردی گراییده است.

از دیدگاه وی این دیدار می تواند تاکیدی بر آن باشد که سوریه مصمم است نقش خود را در دنیای عرب ایفا کند و این بار در اقدام مشترک عربی نقش رهبر خواهد داشت و هیچ اقدام مشترک عربی بدون سوریه ممکن نخواهد بود. موضوعی که کشورهای عربی هم دریافته اند.البشیر نیز در جریان دیدار خود با اسد تاکید کرد که سودان در کنار سوریه و مردم این کشور ایستاده و آماده حمایت از یکپارچگی سوریه است.

زمان بازگشت رهبران عرب به سوریه فرا رسیده است

در همین حال «عبدالباری عطوان» تحلیلگر مسایل عرب و سردبیر روزنامه رأی الیوم سفر «عمر البشیر» رئیس جمهوری سوریه به دمشق و استقبال گرم از وی را شروعی برای پایان یک مرحله و آغاز مرحله ای جدید دانست که در آن به پیروزی سوریه و شکست توطئه ها آمریکا و متحدانش برای از بین بردن وحدت و انسجام این کشور اعتراف می شود.

وی افزود: البشیر اولین رهبر عربی خواهد بود که این گام را برداشت اما آخرین رهبر عربی نخواهد بود که وارد دمشق شد و فهرست طویلی باقی است و سفارخانه های بسته بار دیگر افتتاح خواهند شد، بعید نیست که شیخ «صباح جابر الصباح» امیر کویت دومین و «عبدالفتاح السیسی» رئیس جمهور مصر که همواره خواستار بازگشت سوریه به اتحادیه عرب بوده سومین مقام عربی باشند که به دمشق سفر خواهد کرد همانطور که پارلمان عربی نیز خواستار این مساله است.

عطوان افزود که البشیر تنها نماینده سودان نیست بلکه نماینده یک محور عربی در رأس آن عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله قطر، امارات و مصر است که به اشتباه خود در توطئه چینی ها ضد سوریه زیر چتر آمریکا پی برده اند.

این تحلیلگر معتقد است که دیدار پشت درهای بسته البشر با «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه در کاخ «الشعب» اشاره به دلایل و چرایی این دیدار داشته و دربردارنده پیام های مهمی از مهمان سودانی به نمایندگی از متحدان عرب به خصوص ریاض است که حمایت خود را از مخالفان سوریه متوقف کرده و هیات عالی مذاکره کننده مخالفان سوریه را که مقر آن در ریاض بود ملغی کرد و در آخرین بیانیه ای که از سوی شورای وزیران این کشور صادر شد بر راهکار سیاسی برای حل و فصل بحران سوریه تاکید شد.

عطوان اضافه می کند که یکی از این پیام ها می تواند از سوی «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه باشد که برآوردهای منطقه ای خود را تغییر داده و برای باز گشت به روابط با سوریه مقدمه چینی می کند این موضوع را «مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه در نشست بین المللی دوحه افشا کرد و گفت که اگر بشار اسد در انتخابات شفاف انتخاب شود، احتمال دارد با اسد وارد تعامل شویم.

وی یاد آور شد که البشیر با انتقادهای شدیدی به دلیل پیوستن به ائتلاف سعودی ضد یمن با طمع دستیابی به کمک های عربستان و نیز درز اخباری درباره تمایل به عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی روبرو است. خارطوم گمان می کرد این امر کوتاه ترین مسیر برای حذف نامش از فهرست تروریسم آمریکا و نیز حذف نام وی از فهرست افراد تحت پیگر دادگاه بین المللی است و دیدار وی از دمشق می تواند در این انتقادهای منفی نیز تاثیر داشته باشد.

عطوان در ادامه نوشت که البشیر که کشورش به دلیل حمایت آن از محور مقاومت اسلامی فلسطین (جنبش های حماس و جهاد اسلامی) با دشمنی های آمریکا و اسرائیل مواجه شد بار دیگر در سوریه بر اعلام سوریه به عنوان کشور «خط مقدم» تاکید کرد در حالی که این کلمه از قاموس رسمی عربی طی سال ها حذف شده بود و نیز تاکید کرد که امیدوار است که سوریه باردیگر نقش خود را در متطقه عربی بازیابد و مردم این کشور خودشان بدون دخالت خارجی سرنوشت خود را تعیین کنند. چه بسا این اظهارات رئیس جمهور سودان به تمایلش برای بازگشت به محور مقاومت اشاره داشت.

سردبیر رای الیوم افزود که رهبران عربی درب کاخ الشعب در قلب دمشق را برای شکست انزوا و غربت خود و نه انزوای سوریه پس از هفت سال می کوبند درحالی که در این سال ها مورد بهره کشی آمریکا و غارت اموالشان بوده اند و ارزش های ملی عربی و اسلامی آنها خدشه دار شد و گمراه شدند.

عطوان در پایان اضافه کرد: مهم است که این بازگشت کشورهای عربی به سمت سوریه در شرایط کنونی که برخی تلاش ها برای عادی سازی روابط با رژیم اشغالگر اسرائیل وجود دارد؛ صورت گیرد و شاید این آغازی برای بیداری و دوری از سازش با اسرائیل به عنوان یک رژیم جعلی و متهم است که تلاش می کند تا نگاه ها را از جرایم جنگی خود ضد مبارزانی که از وطن خود و مقدساتشان در فلسطین اشغالی دفاع می کردند، دور کند.

52310