اکونومیست نوشت: 'سازمان کشورهای صادر کننده نفت' ؛ 'اوپک' در سال 1960 تاسیس شد. قطر؛ اولین کشور عرب بود که به عضویت این سازمان درآمد و اینک؛ اولین کشور عرب خواهد بود که از این سازمان خارج می شود.
'سعد الکعبی' وزیر انرژی قطر روز دوشنبه اعلام کرد که کشورش از این کارتل نفتی خارج می شود تا کاملا متمرکز به تولید گاز شود. این تصمیم گیری از اول ژانویه / 11 دی/ اجرایی خواهد شد. 
از سال 1995 که کشور 'گابن' از اوپک خارج شد؛ این اولین بار است که یکی از اعضاء این سازمان آن را ترک می کند. اندونزی هم که صرفا یک وارد کننده نفت است، در سال 2016 عضویتش را در اوپک به حال تعلیق درآورد.
قطر؛ کشوری است کوچک تنها با جمعیت 2.7 میلیون نفر. اما همین کشور کوچک، بزرگ ترین صادر کننده گاز طبیعی مایع جهان است. یکی از بازیگران کوچک نفت جهان است. تولید نفت او 600 هزار بشکه در روز است. یازدهمین کشور در رده بندی کشورهای عضو اوپک از حیث تولید نفت است و فقط 2 درصد از تولید اوپک را در اختیار دارد. 

ذخایر نفتی قطر محدود است و میادین نفتی آن نیز تکمیل ظرفیت شده است و سطح تولید آنها ثابت مانده است. 
بود و نبود قطر برای اوپک چندان حیاتی نیست؛ بلکه برعکس وجود اوپک برای قطر ضروری است.
تصمیم گیری قطر برای خروج از اوپک ، مطلقا با اهداف اقتصادی نیست. بیش از نیمی از اعضاء اوپک را کشورهای خاورمیانه تشکیل می دهند. این کشورها با وجود یک سری کدورتهایی تلخ که با هم دارند؛ اما همه با هم کار می کنند. حتی ایران و عربستان سعودی هم که بشدت با هم دشمن اند، اما به هر حال موفق شده اند در اوپک زمینه های تفاهم فیمابین را پیدا کنند. 
ریشه این شکاف که در اوپک ایجاد شده است و به تدریج دارد بزرگتر می شود؛ به جدال چهار کشور عربی با قطر بر می گردد که منجر به بایکوت کردن این کشور کوچک حاشیه 'خلیج (فارس)' در ژوئن 2017 بر می گردد. این چهار کشور شامل عربستان؛ مصر، امارات و بحرین قطر را تحریم تجاری و مسافرتی کردند. دو مورد از این چهار کشور عضو اوپک هستند. مهمترینشان؛ عربستان است.

واقعیت این است که اوپک دیگر همچون گذشته منسجم و یکپارچه نیست. شاید قطر با این تصمیم گیری اش، در واقع می خواهد از هم گسستگی اوپک را جلو بیاندازد.
اوپک؛ امروز یک سوم از 99 میلیون بشکه نفتی که هر روز در کل جهان تولید می شود را به خود اختصاص می دهد. ماه گذشته سطح تولید دو کشور آمریکا و روسیه که هیچکدام عضو اوپک نیستند؛ از سطح تولید نفت عربستان بالاتر رفت. قیمت نفت دیروز مصادف با سوم دسامبر /12 آذر/ به میزان 2 درصد بالا رفت. علتش این بود که ' آلبرتا' بزرگ ترین استان تولید کننده نفت کانادا تصمیم گرفت سطح تولید خود را 325 هزار بشکه در روز کاهش بدهد.
هنوز هم اعضاء اوپک به خصوص عربستان تمام اتکایشان به مازاد ظرفیتشان است تا هرموقع قیمت نفت بالا رفت؛ آن را وارد بازار کند و قیمت را تعدیل نماید. 
'دونالد ترامپ' رئیس جمهور آمریکا، در ماه نوامبر، همین خواسته را از عربستان درخواست کرد و از او خواست برای جبران نبود نفت ایران در بازار؛ سطح تولید خود را بالا ببرد. سعودی هم تولید خود را بالا برد و 350 هزار بشکه دیگر نفت وارد بازار کرد. 

اما بعد از آن، آمریکا هشت کشور را از تمکین تحریمهای ایران معاف کرد. قیمت نفت دوباره شکست و از بشکه ای 73 دلار در اول نوامبر به بشکه ای 59 دلار در پایان ماه رسید. سعودی ها بشدت از تصمیم گیری ترامپ برای معافیت هشت کشور مزبور؛ یکه خوردند و از دست او عصبانی شدند. 
عربستان، برای متعادل نگاه داشتن بودجه اش، احتیاج دارد که نفت را بشکه ای 88 دلار بفروشد.
اوپک امیدوار است در نشست آتی اش که پنجشنبه این هفته برگزار می شود؛ در مورد کاهش تولید بحث و مذاکره کند و احتمالا تولید را حدود 500 هزار بشکه پایین بیاورد. معلوم نیست آیا سایر اعضاء هم واقعا راضی به کاهش تولید هستند، یا صرفا وعده آبکی خواهند داد. 

قیمت خالص نفت روسیه 53 دلار در هر بشکه است. 'ولادیمیر پوتین' رئیس جمهور روسیه ماه گذشته گفت که نفت بشکه ای حول و حوش 60 دلار برای کشورش 'کاملا عالی' است.
اما اگر قیمت نفت بالا برود؛ ترامپ که متحد عربستان است؛ ناراحت خواهد شد. ترامپ عمیقا از اوپک بیزار است. در ماه سپتامبر که قیمت نقت بالا رفت و به بشکه ای 78 دلار رسید؛ ترامپ توئیت کرد: ' این اوپک دارای امتیاز انحصاری، باید الآن قیمت را پایین بیاورد'.

بعضی از نمایندگان کنگره سعی می کنند لایحه موسوم به ' نوپک' “NOPEC bill” را زنده کنند. اگر این لایحه به تصویب برسد؛ دولت آمریکا اجازه پیدا می کند تمام کشورهایی از اعضاء اوپک که در تعیین قیمت نفت با هم تبانی کرده اند را تحت تعقیب قانونی قرار بدهد. روسای جمهور پیشین آمریکا قول داده بودند اگر این لایحه تصویب شود، آن را وتو خواهند کرد. اما ترامپ ظاهرا چنین قصدی ندارد.
از وقتی که بایکوت قطر شروع شد، قطری ها به فکر چاره افتادند و یک بازی دیپلماتیک دلچسبی راه انداختند. 

قطری ها موفق شدند همه افراد شکاک دولت ترامپ را با خود همسو کنند و به آنها وعده داد که جلوی تامین مالی تروریسم را می گیرد و پایگاه هوایی ' العدید' را که اصلی ترین پایگاه هوایی آمریکا در منطقه است را گسترش می دهد.
قطر در این تدبیر موفق بود. باعث شد تا اوپک از دوحه در برابر دادخواهی محتمل آمریکا محافظت کند و ضمنا؛ جلوی توئیت های خشمگینانه رئیس جمهور را هم گرفت.

49311