به گزارش خبرگزاری صداوسیما، تبدیل کردن یک ایده علمی و دانشگاهی به عمل و تجاری کردن آن، همیشه یکی از مهمترین دغدغه های نخبگان، فناوران و صاحبان ایده بوده است؛ دغدغه ای که اگر به آن جامه عمل پوشانده و جدی گرفته شود، می تواند مبنایی برای توسعه یافتگی یک کشور باشد؛ مراکز رشد دانشگاه ها در سراسر کشور به منظور تحقق این هدف راه اندازی شده است.

بهانه گزارشم نشستی بود که مدیران صداوسیمای مرکز قم با فعالان مرکز رشد دانشگاه قم داشتند؛ جمعی صاحب ایده و سرشار از انگیزه که طرح هایشان می توانست غوغایی در عرصه اقتصادی کشور ایجاد کند؛ البته به شرطها و شروطها.

ساختمان این مرکز در خیابان انقلاب یا چهارمردان، یکی از قدیمی ترین خیابان های قم قرار دارد.

به گفته آقای مدبری، مدیر مرکز رشد دانشگاه قم، این مرکز کار خود را از سال 1385 با 12 متقاضی و صاحب ایده آغاز کرده و در حال حاضر 41 صاحب ایده از رشته های مختلف دانشگاهی در حال گذراندن دوره های تخصصی و آزمون و خطای ایده هایشان هستند؛ او می گفت فناوران برای ورود به مرکز و استفاده از خدمات و حمایت های آن،  سه شرط را باید رعایت کنند؛ اول اینکه ایده آنها باید ایده ای علمی باشد؛ سپس امکان تجاری سازی آن وجود داشته باشد و در نهایت اینکه یک تیم کاری با توانایی اجرای آن ایده معرفی شود.

آقای مدبری می گفت: فناوران حداکثر 3سال فرصت دارند تا مهمان مرکز رشد باشند، و در این 3سال از خدماتی چون محل استقرار، کلاس های توجیهی و آموزشی برای ورود به بازار و استفاده از تجربیات استادان و سایر فناوران استفاده می کنند.

اتاق هایی از جنس علم و فناوری

حدود 40 اتاق در اندازه های مختلف در مرکز وجود داشت که در هر یک از آنها دو یا سه جوان مشغول کار تحقیقاتی بودند.

نخستین اتاقی که وارد شدم اتاق آقای حسینی، دانش آموخته مهندسی نرم افزار بود؛ هم تیمی اش تحصیل کرده رشته IT بود؛ روی میز کارشان پر بود از پیچ و مهره و قطعات کامپیوتری که سواد من برای شناختن آنها بسیار کم بود.

آقای حسینی می گفت حدود 4ماه است که با ایده ساخت منابع تغذیه سویچین وارد مرکز رشد شده اند؛ او در تعریف منابع تغذیه سویچین گفت: همه دستگاه های الکترونیکی نیازمند یک منبع تغذیه هستند که منبع تغذیه سویچین نامیده می شود؛ به گفته او این منابع تغذیه در کشور ما وارداتی هستند و آنها تلاش دارند خودشان آن را تولید کنند.

در حال حاضر کشورهای صاحب فناوری های دیجیتال مثل کره، ژاپن، چین و برخی کشورهای غربی خود تولیدکننده این منابع تغذیه هستند.

آقای حسینی و همکارش امیدوار بودند پس از پایان دوره شان در مرکز رشد، بتوانند وارد بازار شوند و محصولشان را به تولید انبوه برسانند.

اتاق های دیگر مرکز رشد نیز به همین ترتیب بود؛ خانم و آقای گایینی، زوجی جوان، و هر دو دانش آموخته مهندسی کشاورزی بودند؛ خودشان می گفتند علاوه بر ازدواج دانشجویی، تفاهم نظر و اشتراک بر روی یک ایده علمی هم از دستاوردهای روزهای دانشجویی شان بوده است.

 اتاق کارشان پر بود از شیشه هایی شبیه شیشه مربا که درونشان انواع گیاهان زینتی و گلخانه ای قرار داشت.

خانم گایینی می گفت توانسته اند با استفاده از تکنیک کشت بافت، سرعت رشد گیاه را افزایش دهند؛ برای اثبات ادعایش کاکتوسی را نشانم داد که حدود 15سانتی متر بود؛ به گفته آقای گایینی این گیاه در شرایط معمولی بیش از دو ماه زمان لازم دارد تا به این اندازه برسد اما در روش جدید آنها، این کار در طول یک ماه صورت گرفته است.

وی همچنین گیاهانی زینتی را نشانم داد که وارداتی بودند و قیمتی حدود 200هزار تومان داشتند، اما آنها توانسته بودند نمونه همان گیاه را پرورش دهند و با رقمی حدود 10هزار تومان وارد بازار کنند.

نبض بازار در دستان فناوران قمی

کار تیمی و دستاوردهای فناوران مستقر در مرکز رشد برایم جالب شده بود.

آقای مدبری که مرا در بازدید از این مرکز همراهی می کرد می گفت: از زمان آغاز به کار مرکز رشد تا کنون 58شرکت توانسته اند کارشان را به مرحله تجاری برسانند و وارد بازار عرضه شده اند.

نشانی تعدادی از آنها را گرفتم تا از نزدیک شاهد فعالیت هایشان باشم.

شرکت ایده پردازان پارس سدید پویش، که سازنده انواع ماشین آلات صنعتی است، یکی از این شرکت ها بود که در شهرک شکوهیه، بزرگ ترین شهرک صنعتی استان قم قرار داشت.

مدیر شرکت آقای باغبان، جوانی با 35سال سن بود که کارگاهی با 6نیروی کار را مدیریت می کرد.

او معتقد بود صنعت ماشین سازی در کشور یک صنعت وارداتی است و تیم او تلاش کرده آن  کمبودهایی را بر طرف کند که وابستگی بیشتری نسبت به سایر بخش ها دارد.

دستگاه های جوش کاری، آهن بری و فضایی شبیه آهنگری، نمای کلی کارگاه آقای باغبان بود؛ او چند دستگاه را به عنوان نمونه به من معرفی کرد؛ دستگاه شستشوی شیشه، دستگاه طراحی شیشه، دستگاه ساخت بتن های فوق سبک و دستگاه درز گیر چسب که در صنعت اتومبیل سازی، کشتی سازی و صنایع دیگر استفاده می شود.

به گفته آقای باغبان نمونه همه این دستگاه ها در کارخانه های کشور، وارداتی هستند؛ مشکلی که خدمات پس از فروش سخت و خروج ارز از کشور را به همراه دارد.

ساخت 3هزار دستگاه از انواع ماشین آلات صنعتی در طول 3سال گذشته نتیجه زحمت های آقای باغبان و تیم او پس از جدا شدنشان از مرکز رشد بوده است.

از او درباره استقبال صاحبان صنعت از ماشین های ساخت شرکت او پرسیدم؛ او می گفت بسیاری از همسایه های ما در همین شهرک شکوهیه هستند ترجیح می دهند که ماشین آلات خارجی تهیه کنند، چون هنوز باور ندارند که فناوران داخلی هم می توانند وارد این عرصه شوند؛ اما از طرفی در ماه های گذشته و به علت نوسانات بی سابقه ارز، مشتری های ما رو به افزایش است به طوری که ما حتی از کشورهای عراق، آذربایجان و ارمنستان هم سفارش داشته ایم.

او یکی از کارخانه های تولید شیشه سکوریت را که در همان شهرک شکوهیه مستقر بود به ما معرفی کرد که از دستگاه های ساخت شرکت آنها استفاده می کند.

سری به این کارخانه هم زدیم؛ آقای کریمی مدیر خط تولید کارخانه شیشه، دستگاه را به ما نشان داد، در کنار همان دستگاه یک دستگاه ساخت چین هم قرار داشت؛ او می گفت ما حدود دو سال پیش این دستگاه شستشوی شیشه را خریدیم و  همان کاری که آن دستگاه انجام می دهد، این دستگاه ایرانی هم قادر به انجامش هست با این تفاوت که دستگاه آقای باغبان بسیار ارزان تر است.

شرکت دیگری که صاحب آن توانسته بود ایده اش را تجاری سازی کند، شرکت علم صنعت آراد بود؛ آقای باقرزاده فارغ التحصیل مدیریت ساخت و ساز، این شرکت را تاسیس کرده بود.

او توانسته بود با استفاده از مواد صنایع پتروشیمی با عنوان پُلی یورتان و ترکیب آن با چند ماده دیگر، به محصولی دست پیدا کند که با استفاده از آن می توان چوب مصنوعی ساخت.

نمونه ای از کار او در کارگاهش موجود بود؛ یک سرویس خواب که در ظاهر فکر کردم منبت است که روی چوب کار شده، در صورتی که این طور نبود.

وزن این محصول با چوب برابری می کرد و آقای باقرزاده معتقد بود این محصول ضدحریق، ضدرطوبت و با استحکام بسیار بالاست.

بر اساس اعلام سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ( فائو)، میزان جنگل های ایران در دهه 60، 18میلیون هکتار بوده است و این رقم در دهه 90به12 میلیون هکتار رسیده که دستاورد آقای باقرزاده و تیم او می تواند کمک قابل توجه و مهمی به طبیعت و محیط زیست کند؛ همان راه حلی که دنیا برای جلوگیری از تخریب جنگل ها باید به دنبال آن باشد.

آقای باقرزاده، باغبان و سایر فناورانی که کارشان را از مرکز رشد آغاز کرده اند بر یک امر مهم تاکید دارند و آن این است که  اقتصاد یک کشور اگر بر مبنای دانش باشد، نه تنها هیچ تحریمی نمی تواند آن را به عقب بگرداند بلکه خود می تواند الگویی باشد برای همه کشورهایی که می خواهند قدم در مسیر توسعه اقتصادی بگذارند؛ شاید اگر اقتصاد کشور ما در همه عرصه به ایده هایی از این دست متکی باشد، دیگر هیچ نوسانی در هیچ ارزی باعث بروز التهاب در اقتصاد کشور نخواهد شد.

محبوبه آقانوری – خبرگزاری صدا و سیما - قم