جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد سعودی ظهر سه‌شنبه دوم اکتبر / ۱۰ مهر به کنسولگری عربستان سعودی در استانبول مراجعه کرده بود که گواهی تجرد بگیرد اما دیگر بازنگشته و همچنان اثری از او نیست. ابعاد این پرونده روز به روز گسترده‌تر می‌‌شود. دولت سعودی که پیش از این اطلاع از سرنوشت خاشقجی را انکار کرده بود، قتل او در کنسولگری این کشور در استانبول در یک «مشاجره» را تأیید کرد. این روایت هنوز از سوی دیگران تأیید نشده و بسیاری به آن با دیده تردید نگریسته‌اند. یک مقام سعودی در گفتگو با رویترز روایت جدیدی از قتل او داده و وال‌استریت ژورنال نیز به نقل از یک عضو خانواده سلطنتی این روایت را تکذیب کرده است. اروپا همچنان بر ریاض برای روشن‌شدن همه ابعاد پرونده فشار وارد می‌کند و وزیر خزانه‌داری آمریکا نیز از شرکت در کنفرانس «ابتکارعمل برای سرمایه‌گذاری آینده» صرف نظر کرده است.

یکشنبه ۲۱ اکتبر

• وال‌استریت ژورنال:‌ فرستاده ملک سلمان فایل صوتی شکنجه و قتل خاشقجی را شنیده

دو عضو خانواده سلطنتی عربستان به روزنامه آمریکایی «وال‌استریت ژورنال» گفته اند که فرستاده سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان به آنکارا فایل صوتی مربوط به شکنجه و قتل خاشقجی را شنیده است.

ترکیه از چندین روز پیش ادعا کرده بود که فایلی صوتی از هنگام ارتکاب جنایت در کنسول‌گری عربستان در استانبول در اختیار دارد.

بر اساس این گزارش، شاهزاده خالد فیصل، فرستاده ملک سلمان به مدارکی دسترسی یافته که نشان می‌دهد بلافاصله پس از ورود خاشقجی به کنسولگری عربستان، به او «دارو خوراندند، او را کشتند و مثله کردند».

یک عضو خانواده سلطنتی گفته که فایل صوتی «این چرت‌و‌پرت‌ها درباره درگیری فیزیکی پس از جر و بحث را در خود ندارد».

این شرح ماجرا با توضیحاتی که عربستان بامداد شنبه به وقت محلی منتشر کرد، در تضاد است.

• روایت جدید مقام سعودی از قتل خاشقجی

یک مقام سعودی بدون افشای نام در گفت‌و‌گو با خبرگزاری «رویترز» ادعا کرد که تیم ۱۵ نفره سعودی به جمال خاشقجی دارو خورانده بودند تا بیهوش شود و او را بربایند. اما او در حین مقاومت در برابر این عمل خفه شده است.

بر اساس این روایت تازه، یک عضو تیم برای پنهان‌کردن مرگ او، لباس‌های خاشقجی را بر تن کرده و از کنسول‌گری خارج شده است. نامزد خاشقجی که بیرون کنسولگری منتظر او مانده بود،‌ مشاهده چنین چیزی را گزارش نکرده است.

این منبع همچنین ادعا کرده که جسد خاشقجی مثله نشد، بلکه بسته‌بندی شد و سپس یک «همکار محلی» مسئولیت سربه‌نیست‌کردن آن را برعهده گرفت.

این مقام سعودی به رویترز مدارکی هم در صحت این روایت ارائه داد.

از گزارش‌های منتشرشده به نقل از مقام‌های ترکیه یا رسانه‌های آن برمی‌آید که جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار «واشنگتن‌پست» در کنسول‌گری عربستان در استانبول با نقشه از پیش طراحی‌شده به قتل می‌رسد. رسانه‌های ترکیه به نقل از منابع امنیتی و دوستان خاشقجی تکه‌های پازل این روایت را به تدریج منتشر کردند: یک. جمال خاشقجی ابتدا جمعه ۲۸ سپتامبر به کنسول‌گری عربستان در استانبول مراجعه می‌کند. از او با چای و شیرینی پذیرائی می‌کنند و می‌گویند چهار روز دیگر، سه‌شنبه دوم اکتبر برای انجام کار کنسولی بازگردد. دو. دو جت خصوصی HZ-SK1 و HZ-SK2 سه‌شنبه از ریاض به فرودگاه آتاتورک استانبول پرواز می‌کنند. یکی از آنها پیش از طلوع،‌ ۳:۲۰ بامداد با ۹ مسافر و دیگری در ساعت‌های اولیه بعد از ظهر با ۷ مسافر. سرنشینان آنها یک تیم ۱۵ نفره وابسته به دستگاه امنیتی سعودی هستند که مأمور قتل خاشقجی شده‌اند. در میان اعضای تیم چهره‌های امنیتی بسیار نزدیک به محمد بن سلمان، ولیعهد جوان سعودی به چشم می‌خورند. یکی از این ۱۵ تن یک متخصص کالبدشکافی، به ویژه کالبدشکافی موبایل است. در میان وسایل آنها، یک اره استخوان‌بر وجود دارد. سه. ۹نفر اول حدود ۱۰ صبح در دو هتل جداگانه در استانبول پذیرش می‌شوند. هنوز مسیر حرکت ۷ مسافر دیگر پس از ورود به فرودگاه مشخص نشده. چهار. جمال خاشقجی ۱۳:۱۴ بعدازظهر سه‌شنبه وارد کنسول‌گری عربستان می‌شود. نامزد او بیرون کنسول‌گری منتظر می‌ماند. خاشقجی به او گفته اگر از او خبری نشد،‌ با دوستش تماس بگیرد. روزنامه‌نگار در آنجا شکنجه می‌شود، به قتل می‌رسد و بدنش تکه‌تکه می‌شود. بنا به یکی از روایت‌ها، او ساعت هوشمند اپل خود را پیش از ورود آماده ضبط صدا کرده است. متخصصان فناوری این احتمال را بسیار بعید دانسته‌اند. احتمال دیگر اما شنود کنسول‌گری عربستان از سوی دستگاه امنیتی ترکیه است. در این باره هیچ اظهارنظر رسمی‌ای نشده. پنج. دو خودرو سیاه دیپلماتیک کنسولگری را ۱۵ بعدازظهر ترک می‌کنند. احتمالاً حامل جنازه مثله‌شده خاشقجی. شش. اعضای تیم اول همان شب هتل محل اقامت‌شان در استانبول را ترک می‌کنند. هفت. دو جت خصوصی نیز همان شب فرودگاه آتاتورک را ترک می‌کنند. HZ-SK1 ساعت ۶:۳۰ بعد از ظهر ریاض را به مقصد قاهره، پایتخت مصر ترک می‌کند و سپس سوم اکتبر به ریاض بازمی‌گردد. HZ-SK2 ساعت ۱۰:۳۰ ریاض را به سمت دوبی در امارات متحده ترک می‌کند و روز بعد به ریاض بازمی‌گردد.

روزنامه آمریکایی «نیویورک‌تایمز» نیز دیروز به نقل از یک مقام سعودی که نخواست نامش فاش شود، نوشت که جمال خاشقجی پس از «درگیری فیزیکی» در کنسول‌گری عربستان در ریاض به دست قاتلانش «خفه» شده است.

• فشار اروپا بر عربستان ادامه دارد

وزیر «برگزیت»‌ بریتانیا یکشنبه اعلام کرد که روایت ریاض از چگونگی قتل خاشقجی معتبر و قابل قبول نیست.

دومینیک راب در گفت‌و‌گو با شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی انگلیسی دراین‌باره گفت:

«نه، تصور نمی‌کنم معتبر و پذیرفتنی باشد… ما از تحقیقات ترکیه در این باره حمایت می‌کنیم و دولت بریتانیا خواهان حساب‌رسی از عاملان این مرگ است.»

او اقدامات احتمالی بعدی بریتانیا را مشروط به دانستن همه واقعیت‌ها کرد:

«ما رابطه‌مان را با عربستان سعودی قطع نمی‌کنیم. نه فقط به خاطر از دست رفتن شمار زیادی فرصت شغلی برای بریتانیایی‌ها. بلکه چون برای تأثیرگذاری بر شریکان‌تان باید بتوانید با آنها حرف بزنید.»

برونو لو مر، وزیر دارایی فرانسه نیز خواهان انجام تحقیقات کامل و شفاف درباره قتل روزنامه‌نگار منتقد شد:

«خاطرنشان کنم که مقام‌های سعودی مسیر پیشین را تغییر داده‌اند، واقعیت‌ها را پذیرفته‌اند و بنابراین رو به پیشرفت‌ایم.»

او درباره اینکه آیا پرونده خاشقجی تأثیری بر روابط دوجانبه لندن و ریاض خواهد گذاشت، چنین پاسخ داد:

«اکر آنها در این مسیر حرکت کنند و با تحقیقات کامل به حقیقت دست یابند، فکر کنم می‌توانیم رابطه استراتژیک نیرومندمان با عربستان سعودی را حفظ کنیم.»

او هشدار داد که در غیر این صورت فرانسه، اتحادیه اروپا یا ایالات متحده قادر نخواهند بود به رابطه‌‌ای ادامه دهند که «بر حقیقت بنا نشده».

شنبه نیز آلمان، ذانمارک، هلند و پارلمان اروپا ریاض را فرا خواندند که «همه حقیقت» را بگوید. آلمان نیز اعلام کرد که تا پایان تحقیقات کامل، فروش تسلیحات به عربستان را معلق می‌کند.

• وزیر خزانه‌داری آمریکا: هنوز برای حرف‌زدن از تحریم زود است

استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا یکشنبه اعلام کرد که هنوز واشنگتن تصمیمی برای تحریم عربستان نگرفته است.

منوچین به خبرنگاران در بیت‌المقدس (اورشلیم) گفت:

«هنوز برای حرف‌زدن درباره تحریم‌ها زود است و باید تحقیقات ادامه یابد و آنچه واقعا رخ داده،‌ آشکار شود.»

او اما اعلام کرد که در کنفرانس «ابتکار عمل برای سرمایه‌گذاری آینده» معروف به اجلاس «داووس در صحرا» در ریاض شرکت نخواهد کرد. این کنفرانس بخش مهمی از طرح محمد بن سلمان، ولیعهد جوان برای تغییر اقتصاد عربستان و دور کردن آن از وابستگی به نفت بود.

هرچند منوچین سفر خود به ریاض را به طور کلی لغو نکرده است. او در بیت‌المقدس گفت که دیدار از عربستان ضروری است زیرا واشنگتن برای اجرای دور جدید تحریم‌ها علیه ایران آماده می‌شود.

دور جدید تحریم‌های هسته‌ای از جمله صنعت نفت ایران را هدف قرار می‌دهد و از چهارم نوامبر / ۱۳ آبان اجرایی خواهند شد.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا که پیش از این گفته بود روایت ریاض به نظر او «قابل قبول است»، پس از یک گردهم‌ایی انتخاباتی در جمع خبرنگاران در موضعش تغییر داد و گفت که توضیحات ریاض او را «راضی» نکرده است.

پانویس:

این خبر در طول روز تکمیل می شود و تیتر آن هم تغییر می کند

پرونده خاشقجی – شنبه ۲۰ اکتبر

پرونده خاشقجی ــ‌ آلمان فروش تسلیحات به ریاض را تعلیق می‌کند