سفر «پمپئو» به رياض و آنکارا ارتباط مستقيم به پرونده قتل «جمال خاشُقجي»، روزنامه نگار منتقد سعودي دارد. خاشُقجي روز دوم اکتبر به کنسولگري عربستان در استانبول ترکيه مراجعه کرد، اما شواهد حاکي از اين است که وي در کنسولگري به قتل رسيده و حتي «محمد العتيبي»، سرکنسول عربستان نيز شاهد اين قتل بوده است.
قتل خاشُقجي بيش از همه متوجه «محمد بن سلمان»، وليعهد سعودي است. «دونالد ترامپ» و برخي از اعضاي کابينه وي تلاش مي کنند محمد بن سلمان را از اين جنايت تبرئه کرده و از اين بحران نجات دهند. از اين رو، در اقدامي هوشمندانه تئوري «عناصر خودسر» مطرح شده است.
اين اقدام از اين جهت هوشمندانه محسوب مي شود که از يک سو مي پذيرد که عربستان در قتل خاشُقجي نقش داشته است و از سوي ديگر عنوان مي کند که مقام هاي ارشد حکومتي عربستان از جمله بن سلمان طراح اين قتل نبوده اند. اين تئوري، اما با نقد کارشناسان و شخصيت هاي سياسي مواجه شد.
«ليندسي گراهام»، سناتور جمهوري خواه از جمله کساني است که با رد تئوري عناصر خودسر اعلام کرد که در عربستان سعودي هيچ چيزي بدون اطلاع محمد بن سلمان اتفاق نمي افتد.
به نظر مي رسد که سفر وزير خارجه آمريکا به رياض با هدف پخته تر کردن تئوري «عناصر خودسر» انجام شده است. مجتهد، افشاگر معروف عربستاني در اين خصوص گفته است: «ترامپ، پمپئو را نه براي حقيقت يابي بلکه براي هماهنگي با بن سلمان و داستان پردازي درباره «عناصر خودسَر» به عربستان فرستاده است تا سخنان ترامپ با وي تناقض نداشته باشد.»
با اين حال، سفر پمپئو به آنکارا با هدف مشاهده اسناد و مدارک دولت ترکيه در خصوص جنايت عليه خاشُقجي و همچنين رايزني با مقام هاي آنکارا براي افشا نکردن اسناد و مدارک احتمالي انجام شد. مايک پمپئو مي تواند حامل پيام مقام هاي عربستاني براي مقام هاي ترکيه به خصوص دريافت امتياز مالي در مقابل سرپوش گذاشتن بر جنايت عليه خاشُقجي باشد.
«مولود چاووش اوغلو»، وزير خارجه ترکيه گفت مايک پمپئو قرار است پس از ملاقات با ملک سلمان و در بازگشت از سفر رياض، اطلاعاتي در اين زمينه براي مقام هاي ترکيه بياورد.
سفر پمپئو به رياض و آنکارا در شرايطي انجام شد که فشار رسانه اي و همچنين فشار کنگره بر دولت ترامپ جهت برخورد قاطع با دولت سعودي به خصوص با محمد بن سلمان افزايش يافته است. همين فشار رسانه اي بر کاخ سفيد باعث شد تا ترامپ به جاي انتظار براي بازگشت سفير سعودي در واشنگتن و دريافت اطلاعات از او، وزير امورخارجه خود را راهي رياض کند.
در همين حال، دولت عربستان سعودي نيز سعي دارد با امتيازهاي مالي، دولت ترامپ را براي سرپوش گذاشتن بر اين جنايت و خروج از اين بحران ترغيب کند. در همين راستا، روزنامه آمريکايي نيويورک تايمز نوشت: در پي سفر مايک پمپئو به رياض، 100 ميليون دلار پول نقد عربستان سعودي براي کمک به ايجاد ثبات در سوريه به حساب هاي آمريکا واريز شد. 114/118
نويسنده: سيد رضي عمادي
کليدواژه ترکيه عربستان محمد بن سلمان