سرویس خارجی-
سرانجام پس از 14 روز زوایای تاریک پرونده ناپدید شدن جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد سعودی در حال روشن شدن است و گویا باید منتظر روشن شدن این مسئله بود. به نظر می‌رسد که اطلاعات مربوط به قتل خاشقجی از همان 13 روز پیش که وی وارد کنسولگری عربستان در اسلامبول شد در دست دستگاه‌های اطلاعتی ترکیه بود و آنکارا سعی کرد به صورت قطره چکانی این اطلاعات را به رسانه ها داده تا بتواند به اهداف مورد نظر خود برسد. طی این مدت دونالد ترامپ نیز بارها با بی اعتنایی از کنار این مسئله گذشته و به نوعی در حال خرید زمان برای نجات بن سلمان بود. اما گویا معاملات پنهانی ترکیه، آمریکا و عربستان در پشت پرده در نهایت به نتیجه رسیده و از غروب دوشنبه به تدریج خبرهای دقیق تری در مورد سرنوشت خاشقجی منتشر شد.
خبر نخست را دونالد ترامپ اعلام کرد. ترامپ با بیان اینکه پادشاه سعودی اطلاع از وضعیت جمال خاشقجی را انکار می‌کند، گفت:«ممکن است قاتل‌های خودسری وجود داشته‌اند که خاشقجی را کشته‌اند.»(!) این جمله کافی بود تا برخی رسانه های عربی اعلام کنند احتمالا خاشقجی به صورت اشتباهی کشته شده است. بلافاصله هم ترامپ وزیر خارجه اش را به عربستان و ترکیه فرستاد تا مقدمات معامله و قیمت خون خاشقجی را تعیین کنند!
شبکه آمریکایی «سی.ان.ان» اما گزارش داد مقام‌های سعودی در صدد انتشار گزارشی هستند که با پذیرش مرگ جمال خاشقجی، آن را نتیجه بروز «اشتباه» در جریان بازجویی معرفی کند. سی ان ان ضمن انتشار این خبر به نقل از دو منبع جداگانه، نوشته که قرار بود بازجویی از آقای خاشقجی، به ربودن وی از خاک ترکیه منجر شود.
مقام های دولت عربستان احتمالا می‌گویند عاملان قتل این روزنامه نگار، «خودسر» و بدون مجوز از بالا بوده و توبیخ خواهند شد.
مجتهد، فعال توئیتری که به افشاگر اسرار آل‌سعود معروف است نیز در آخرین توئیت خود در این باره نوشته:« ترامپ وزیر خارجه خود (مایک پمپئو) را برای یافتن حقیقت درباره پرونده جمال خاشقجی به عربستان نفرستاده بلکه او را به ریاض فرستاده تا داستان ساختگی خود درباره «نیروهای خودسر» را با بن‌سلمان هماهنگ کند.»
تلاش برای تبرئه بن سلمان
شبکه ان.بی.سی آمریکا نیز به نقل از «دو منبع آگاه» گزارش داد که سعودی‌ها به دنبال این هستند که محمد بن سلمان را از اتهام قتل جمال خاشقجی مبرا کنند و مسئولیت قتل وی را از دوش او بردارند. ان.بی.سی به هویت این دو منبع اشاره نکرده اما به نقل از آنان توضیح داده که سعودی‌ها قصد دارند با این تفسیر توضیح دهند که محمد بن سلمان دستور قتل خاشجقی را صادر نکرده و اصلا در جریان این قتل نبوده است.
احتمال پذیرش قتل جمال خاشقچی درحالی است که پیش از این عربستان قویا اعلام کرده بود که خاشقجی در کنسولگری نیست و او پس از انجام کارهای اداری، از ساختمان خارج
شده است.
در همین حال روز دوشنبه عربستان سرانجام با بازرسی از کنسولگری خود موافقت کرد. دادستانی ترکیه نیز پس از آن اعلام کرد در بازرسی اولیه تیم تحقیقاتی این کشور از ساختمان کنسولگری عربستان در اسلامبول شواهد مهمی به دست آمده که گمانه‌زنی‌ها درباره قتل خاشقجی را تقویت می‌کند. رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه نیز طی سخنرانی در کنگره حزب «عدالت و توسعه» در آنکارا گفت که بازرسان دایره جنایی و دادستان‌های اسلامبول به دنبال مواد سمی در کنسولگری سعودی بودند که متوجه شدند برخی وسایل مجددا رنگ شده‌اند و برخی مکان‌ها نیز پاکسازی شده‌اند!
معامله بر سر خون
سیگنال‌هایی که دیروز منتشر شد، نشان می‌دهد معامله بر سر خون خاشقجی نزدیک‌تر از هر زمان دیگری است. به گزارش روزنامه لبنانی الاخبار، از جمله این سیگنال ها می‌توان به اشاره ضمنی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به بی‌گناه بودن محمد بن سلمان و پدرش در این حادثه اشاره کرد. وی دستور انجام تحقیقات تکمیلی داخلی در رابطه با این حادثه را صادر کرده و رسانه‌های آمریکایی گزارش می‌دهند که احتمالا نتیجه این تحقیقات این باشد که خاشقجی به صورت اشتباه کشته شده
است.
بر این اساس قرار است خاشقجی گوشت قربانی این معامله باشد تا اتهامی متوجه آل سعود نشود. در همین رابطه گفته می‌شود مسئولیت این ترور وحشتناک بر دوش «عناصر شورشی» یا «عناصر خودسر» انداخته می‌شود. بر اساس همین معامله بود که تنها در یک روز اتفاقاتی که قرار است چند روز پیش به وقوع بپیوندد، انجام شد.
عربستان به پلیس ترکیه اجازه بازرسی از کنسولگری این کشور را با یک تیم مشترک میان دو طرف صادر کرد. در همین زمان دونالد ترامپ به وعده خود عمل کرد و به صورت تلفنی با سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان صحبت کرد. در حالی که عربستان طی دو هفته گذشته تلاش داشت هر نوع ارتباط با مفقود شدن روزنامه‌نگار سعودی را رد کرده و اعلام کند که وی کنسولگری عربستان را ترک کرده است، اما از روز دوشنبه رویکرد جدید این کشور شکل گرفته است. ریاض پیش از این رسانه‌های جمعی خود را به پیگیری توهم توطئه و متهم کردن دیگران جهت تلاش برای آسیب دیدن به وجهه عربستان و طرح‌های اصلاح طلبانه محمد بن سلمان مأمور کرده بود، اما بر اساس تغییراتی که در رویکرد عربستان انجام شد، یک مسئول ناشناس این کشور به خبرگزاری رویترز اعلام کرد که پادشاه این کشور به دادستانی عربستان دستور داده تحقیقات داخلی در پرونده خاشقجی را بر اساس اطلاعات به دست آمده از سوی کمیته مشترک عربستان و ترکیه آغاز کند. مشخص است که کمیته مذکور محمد بن سلمان را بی‌گناه نشان داده و در بهترین حالت «کارمندان جزء» را در انجام این جنایت مقصر معرفی خواهد کرد.
چرا عقب نشینی
«عبدالباری العطوان» سردبیر رای الیوم نیز اعلام کرده:«بر این باوریم نقطه عطف اصلی که، منجر به عقب‌‌نشینی رسمی سعودی شد، خبر خبرگزاری رویترز است، که به نقل از دو مسئول و یک منبع امنیتی ترکیه گزارش داد که مقام‌های امنیتی ترکیه فایل صوتی در اختیار دارند که کشته شدن خاشقجی داخل کنسولگری را تأیید می‌کند.
این خبرگزاری همچنین از احتمال ارسال نسخه‌ای از این فایل به عربستان و آمریکا خبر داد.
عطوان سپس تاکید کرد: «معامله‌هایی که بر اصول حقوق بشر، به‌ویژه نزد رئیس‌جمهوری مانند ترامپ ارجحیت دارد، فقط با پول تضمین می‌شود. در تاریخ آمریکا هیچ رئیس‌جمهوری مانند ترامپ با این سطح از وقاحت یافت نمی‌شود که از عربستان و دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس باجگیری کند. او این کشورها را 4 بار طی چند روز اخیر محکوم کرد که حکومت‌ها‌یشان بدون حمایت آمریکا دو هفته دوام ندارند.
او حتی پا را فراتر از این گذاشت و گفت که ایران در 12 دقیقه عربستان را بدون حمایت آمریکا، اشغال می‌کند.
عطوان در پایان اعلام کرد: «نمی‌دانیم مبلغی که ترامپ در مقابل نقش‌آفرینی‌اش در خارج کردن حکومت سعودی از این بحران با کمترین ضرر خواهد گرفت، چقدر است ولی پیش‌بینی می‌کنیم که این مبلغ بیش از صدها میلیارد دلار خواهد بود و چه‌بسا «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا، که عازم ریاض شده است، حامل «فاکتوری» خواهد بود که جزئیات این مبلغ را شامل خواهد شد.»
سپر بلای بن سلمان چه کسی است؟
اما برای آنکه اتهام قتل از محمد بن سلمان برداشته شود نیاز به قربانی یا قربانیانی است که این اتهام متوجه وی شود. پایگاه عربی 21 اعلام کرده که عبدالعزیز بن سعود بن نایف وزیر کشور سعودی و همچنین عبدالعزیز بن محمد الهویرینی رئیس اداره آگاهی و بازپرسی عربستان احتمالا به دلیل این قتل برکنار شوند.
البته برخی از خبرها حکایت از این دارد که سعود القحطانی مشاور بن سلمان و سرکنسول عربستان در ترکیه و یا حتی عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان نیز قربانیان احتمالی باشند.
∎
سرانجام پس از 14 روز زوایای تاریک پرونده ناپدید شدن جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد سعودی در حال روشن شدن است و گویا باید منتظر روشن شدن این مسئله بود. به نظر می‌رسد که اطلاعات مربوط به قتل خاشقجی از همان 13 روز پیش که وی وارد کنسولگری عربستان در اسلامبول شد در دست دستگاه‌های اطلاعتی ترکیه بود و آنکارا سعی کرد به صورت قطره چکانی این اطلاعات را به رسانه ها داده تا بتواند به اهداف مورد نظر خود برسد. طی این مدت دونالد ترامپ نیز بارها با بی اعتنایی از کنار این مسئله گذشته و به نوعی در حال خرید زمان برای نجات بن سلمان بود. اما گویا معاملات پنهانی ترکیه، آمریکا و عربستان در پشت پرده در نهایت به نتیجه رسیده و از غروب دوشنبه به تدریج خبرهای دقیق تری در مورد سرنوشت خاشقجی منتشر شد.
خبر نخست را دونالد ترامپ اعلام کرد. ترامپ با بیان اینکه پادشاه سعودی اطلاع از وضعیت جمال خاشقجی را انکار می‌کند، گفت:«ممکن است قاتل‌های خودسری وجود داشته‌اند که خاشقجی را کشته‌اند.»(!) این جمله کافی بود تا برخی رسانه های عربی اعلام کنند احتمالا خاشقجی به صورت اشتباهی کشته شده است. بلافاصله هم ترامپ وزیر خارجه اش را به عربستان و ترکیه فرستاد تا مقدمات معامله و قیمت خون خاشقجی را تعیین کنند!
شبکه آمریکایی «سی.ان.ان» اما گزارش داد مقام‌های سعودی در صدد انتشار گزارشی هستند که با پذیرش مرگ جمال خاشقجی، آن را نتیجه بروز «اشتباه» در جریان بازجویی معرفی کند. سی ان ان ضمن انتشار این خبر به نقل از دو منبع جداگانه، نوشته که قرار بود بازجویی از آقای خاشقجی، به ربودن وی از خاک ترکیه منجر شود.
مقام های دولت عربستان احتمالا می‌گویند عاملان قتل این روزنامه نگار، «خودسر» و بدون مجوز از بالا بوده و توبیخ خواهند شد.
مجتهد، فعال توئیتری که به افشاگر اسرار آل‌سعود معروف است نیز در آخرین توئیت خود در این باره نوشته:« ترامپ وزیر خارجه خود (مایک پمپئو) را برای یافتن حقیقت درباره پرونده جمال خاشقجی به عربستان نفرستاده بلکه او را به ریاض فرستاده تا داستان ساختگی خود درباره «نیروهای خودسر» را با بن‌سلمان هماهنگ کند.»
تلاش برای تبرئه بن سلمان
شبکه ان.بی.سی آمریکا نیز به نقل از «دو منبع آگاه» گزارش داد که سعودی‌ها به دنبال این هستند که محمد بن سلمان را از اتهام قتل جمال خاشقجی مبرا کنند و مسئولیت قتل وی را از دوش او بردارند. ان.بی.سی به هویت این دو منبع اشاره نکرده اما به نقل از آنان توضیح داده که سعودی‌ها قصد دارند با این تفسیر توضیح دهند که محمد بن سلمان دستور قتل خاشجقی را صادر نکرده و اصلا در جریان این قتل نبوده است.
احتمال پذیرش قتل جمال خاشقچی درحالی است که پیش از این عربستان قویا اعلام کرده بود که خاشقجی در کنسولگری نیست و او پس از انجام کارهای اداری، از ساختمان خارج
شده است.
در همین حال روز دوشنبه عربستان سرانجام با بازرسی از کنسولگری خود موافقت کرد. دادستانی ترکیه نیز پس از آن اعلام کرد در بازرسی اولیه تیم تحقیقاتی این کشور از ساختمان کنسولگری عربستان در اسلامبول شواهد مهمی به دست آمده که گمانه‌زنی‌ها درباره قتل خاشقجی را تقویت می‌کند. رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه نیز طی سخنرانی در کنگره حزب «عدالت و توسعه» در آنکارا گفت که بازرسان دایره جنایی و دادستان‌های اسلامبول به دنبال مواد سمی در کنسولگری سعودی بودند که متوجه شدند برخی وسایل مجددا رنگ شده‌اند و برخی مکان‌ها نیز پاکسازی شده‌اند!
معامله بر سر خون
سیگنال‌هایی که دیروز منتشر شد، نشان می‌دهد معامله بر سر خون خاشقجی نزدیک‌تر از هر زمان دیگری است. به گزارش روزنامه لبنانی الاخبار، از جمله این سیگنال ها می‌توان به اشاره ضمنی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به بی‌گناه بودن محمد بن سلمان و پدرش در این حادثه اشاره کرد. وی دستور انجام تحقیقات تکمیلی داخلی در رابطه با این حادثه را صادر کرده و رسانه‌های آمریکایی گزارش می‌دهند که احتمالا نتیجه این تحقیقات این باشد که خاشقجی به صورت اشتباه کشته شده
است.
بر این اساس قرار است خاشقجی گوشت قربانی این معامله باشد تا اتهامی متوجه آل سعود نشود. در همین رابطه گفته می‌شود مسئولیت این ترور وحشتناک بر دوش «عناصر شورشی» یا «عناصر خودسر» انداخته می‌شود. بر اساس همین معامله بود که تنها در یک روز اتفاقاتی که قرار است چند روز پیش به وقوع بپیوندد، انجام شد.
عربستان به پلیس ترکیه اجازه بازرسی از کنسولگری این کشور را با یک تیم مشترک میان دو طرف صادر کرد. در همین زمان دونالد ترامپ به وعده خود عمل کرد و به صورت تلفنی با سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان صحبت کرد. در حالی که عربستان طی دو هفته گذشته تلاش داشت هر نوع ارتباط با مفقود شدن روزنامه‌نگار سعودی را رد کرده و اعلام کند که وی کنسولگری عربستان را ترک کرده است، اما از روز دوشنبه رویکرد جدید این کشور شکل گرفته است. ریاض پیش از این رسانه‌های جمعی خود را به پیگیری توهم توطئه و متهم کردن دیگران جهت تلاش برای آسیب دیدن به وجهه عربستان و طرح‌های اصلاح طلبانه محمد بن سلمان مأمور کرده بود، اما بر اساس تغییراتی که در رویکرد عربستان انجام شد، یک مسئول ناشناس این کشور به خبرگزاری رویترز اعلام کرد که پادشاه این کشور به دادستانی عربستان دستور داده تحقیقات داخلی در پرونده خاشقجی را بر اساس اطلاعات به دست آمده از سوی کمیته مشترک عربستان و ترکیه آغاز کند. مشخص است که کمیته مذکور محمد بن سلمان را بی‌گناه نشان داده و در بهترین حالت «کارمندان جزء» را در انجام این جنایت مقصر معرفی خواهد کرد.
چرا عقب نشینی
«عبدالباری العطوان» سردبیر رای الیوم نیز اعلام کرده:«بر این باوریم نقطه عطف اصلی که، منجر به عقب‌‌نشینی رسمی سعودی شد، خبر خبرگزاری رویترز است، که به نقل از دو مسئول و یک منبع امنیتی ترکیه گزارش داد که مقام‌های امنیتی ترکیه فایل صوتی در اختیار دارند که کشته شدن خاشقجی داخل کنسولگری را تأیید می‌کند.
این خبرگزاری همچنین از احتمال ارسال نسخه‌ای از این فایل به عربستان و آمریکا خبر داد.
عطوان سپس تاکید کرد: «معامله‌هایی که بر اصول حقوق بشر، به‌ویژه نزد رئیس‌جمهوری مانند ترامپ ارجحیت دارد، فقط با پول تضمین می‌شود. در تاریخ آمریکا هیچ رئیس‌جمهوری مانند ترامپ با این سطح از وقاحت یافت نمی‌شود که از عربستان و دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس باجگیری کند. او این کشورها را 4 بار طی چند روز اخیر محکوم کرد که حکومت‌ها‌یشان بدون حمایت آمریکا دو هفته دوام ندارند.
او حتی پا را فراتر از این گذاشت و گفت که ایران در 12 دقیقه عربستان را بدون حمایت آمریکا، اشغال می‌کند.
عطوان در پایان اعلام کرد: «نمی‌دانیم مبلغی که ترامپ در مقابل نقش‌آفرینی‌اش در خارج کردن حکومت سعودی از این بحران با کمترین ضرر خواهد گرفت، چقدر است ولی پیش‌بینی می‌کنیم که این مبلغ بیش از صدها میلیارد دلار خواهد بود و چه‌بسا «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا، که عازم ریاض شده است، حامل «فاکتوری» خواهد بود که جزئیات این مبلغ را شامل خواهد شد.»
سپر بلای بن سلمان چه کسی است؟
اما برای آنکه اتهام قتل از محمد بن سلمان برداشته شود نیاز به قربانی یا قربانیانی است که این اتهام متوجه وی شود. پایگاه عربی 21 اعلام کرده که عبدالعزیز بن سعود بن نایف وزیر کشور سعودی و همچنین عبدالعزیز بن محمد الهویرینی رئیس اداره آگاهی و بازپرسی عربستان احتمالا به دلیل این قتل برکنار شوند.
البته برخی از خبرها حکایت از این دارد که سعود القحطانی مشاور بن سلمان و سرکنسول عربستان در ترکیه و یا حتی عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان نیز قربانیان احتمالی باشند.