دوشنبه شب یک منبع سعودی مطلع از برنامه‌های پادشاهی عربستان که خواست نامش فاش نشود، به رسانه‌ها گفت، خاشقجی دو هفته پیش در داخل کنسولگری و به خاطر شدت شکنجه «اشتباهی» کشته شده است. در واشنگتن نیز دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا پس از گفت‌و‌گوی تلفنی صبح دوشنبه با ملک سلمان، پادشاه سعودی در جمع خبرنگاران تئوری «قاتلان خودسر» را مطرح کرد و گفت، احتمال اینکه خاشقجی زیر دست «قاتلان خودسر» قربانی شده باشد، وجود دارد. این تغییر موضع ناگهانی و یک شبه عربستان سعودی درباره پرونده خاشقجی درست یک روز قبل از سفر مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا به عربستان و پس از تفتیش 9 ساعته کنسولگری عربستان در استانبول توسط بازرسان ترکیه‌ای که گفتند، به سرنخ‌های مهمی رسیده‌اند، اتفاق افتاد و منبع آگاه سعودی گفت، خاشقجی اشتباهاً در جریان بازجویی‌ای که به دستور یک مقام اطلاعاتی سعودی که دوست ولیعهد است، کشته شد. او افزود، ولیعهد در جریان بازجویی یا حتی مجبور کردن خاشقجی برای بازگشت به عربستان سعودی با فشار شکنجه بود. اما مقام اطلاعاتی سعودی افراط کرد و سپس کوشید خرابکاری‌هایش را پنهان کند.
تلاش دو متحد برای فرار از پیامدهای یک قتل
به‌گزارش سایت روزنامه امریکایی نیویورک تایمز، داستان تازه‌ای که عربستان تحت فشارهای بین‌المللی و تحت عنوان «گزارش» قصد دارد درباره قتل روزنامه‌نگار منتقد در ساختمان دیپلماتیک خود در استانبول به خورد جهان بدهد، فارغ از درست یا غلط بودن، به‌نظر می‌رسد با کمک امریکا و با هدف کاستن از بحران سیاسی عربستان نوشته شده باشد. بویژه اینکه پمپئو شخصاً به عربستان رفته تا با پادشاه و ولیعهد درباره این پرونده گفت‌و‌گو کند و پس از آن عازم ترکیه شود. این داستان همچنین احتمالاً برخی انتقادها به دولت ترامپ را که حاضر نشد به خاطر یک مسأله مهم حقوق بشری از میلیاردها دلار سود فروش تسلیحاتی به عربستان چشم‌پوشی کند و حتی تاکنون حاضر نشده، اجلاس اقتصادی هفته آینده ریاض را بایکوت کند، می‌کاهد. ترامپ صبح روز دوشنبه به مدت 20 دقیقه با ملک سلمان، پادشاه عربستان تلفنی گفت‌و‌گو کرد. او سپس در حالی که داشت به جورجیا و فلوریدا سفر می‌کرد تا با حادثه‌دیدگان طوفان مایکل دیدار کند، به خبرنگاران گفت، پادشاه درباره آنچه بر سر خاشقجی آمده اظهار بی‌اطلاعی کرد. «به نظر من ممکن است اینها کار قاتلان خودسر باشد. کسی چه می‌داند؟» او همچنین گفت، من به پادشاه گفتم: «جهان دارد نگاه می‌کند، جهان دارد در این باره حرف می‌زند. خیلی مهم است که این مسأله را به آخر برسانید.» این داستان همچنین می‌تواند به ترکیه که این روزها اقتصاد شکننده‌ای دارد کمک کند که در ازای نادیده گرفتن اسناد و مدارک یک قتل، از وام‌های کم بهره عربستان بهره‌مند شود. اما این نکته را هم نباید فراموش کرد که نه امریکایی‌ها، نه ترکیه‌ای‌ها و نه حتی خود سعودی‌ها شاید تصور نمی‌کردند، ماجرای خاشقجی تا این اندازه اهمیت پیدا کند. محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی که جنگ یمن، بحران قطر، بازداشت شاهزادگان و... با کمترین واکنش بین‌المللی را در کارنامه خود دارد، به گفته مشاوران نزدیکش انتظار نداشت، در ماجرای خاشقجی دچار چنین مخمصه‌ای شود و یک قتل برایش چنین هزینه‌ای داشته باشد. او در دو هفته اخیر از اینهمه محکومیت بین‌المللی شوکه شده است.
رئیس جمهوری امریکا بازیچه توطئه جدید سعودی
اما تئوری «قاتلان خودسر» دوشنبه شب به محض مطرح شدن، از سوی حامیان حقوق بشر، برخی چهره‌های کاپیتال هیل و دوستداران خاشقجی بشدت محکوم شد و آنها خشم خود را از این مسأله که عربستان قتل روزنامه‌نگار منتقد را به مدت دو هفته انکار کرده و حالا درصدد فرار از مجازات است، اعلام کردند. سناتور کریستوفر اس مورفی، دموکرات در توئیتر نوشت: تئوری «قاتلان خودسر» مسخره‌ترین چیزی است که می‌توان درباره سعودی‌ها شنید. واقعاً خارق‌العاده است که آنها توانستند رئیس جمهوری ایالات متحده را برای مطرح کردن این تئوری بازیچه خود قرار دهند.»
عظام تمیمی، یکی از دوستان خاشقجی نیز تئوری «قاتلان خودسر» را یک «فاجعه» برای اعتبار رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه توصیف کرد. او که یک روز قبل از ناپدید شدن خاشقجی با او در لندن ناهار خورده بود، گفت: «نفوذ اطلاعاتی ترک‌ها آنقدر زیاد است که باورنکردنی است، آنها نتوانند به دنیا بگویند، دقیقاً چه اتفاقی افتاده است.» روز دوشنبه یک مقام ترکیه‌ای به شبکه خبری الجزیره گفته بود، مقامات ترکیه‌ای یک فایل صوتی 11 دقیقه‌ای دارند که نشان می‌دهد خاشقجی در کنسولگری کشته شده است. این فایل صوتی از منبعی غیر از «اپل واچ» خاشقجی به دست آمده است. دو خبرگزاری رویترز و آسوشیتدپرس نیز روز دوشنبه فیلمی را از کنسولگری عربستان در استانبول منتشر کردند، که نشان می‌داد پیش از آغاز تفتیش کنسولگری، یک گروه احتمالاً نظافتچی به ساختمان کنسولگری وارد شدند. هم ترکیه و هم امریکا از سوی جامعه جهانی بشدت تحت فشار هستند و ناظران بین‌المللی به دقت واکنش مقامات این دو کشور در قبال ماجرای خاشقجی را رصد می‌کنند. ترکیه در روزهای گذشته کوشیده با اعلام صریح مواضع خود و انجام تحقیقات، از این فشار بین‌المللی بکاهد اما به خاطر برخی مخفی‌کاری‌هایش بویژه پس از آنکه اعلام کرد، فایل‌های صوتی و تصویری تأیید‌کننده قتل خاشقجی را در اختیار دارد، مورد انتقاد است. کاخ سفید اما در دو هفته اخیر هیچ اقدام عملی مهمی انجام نداده و تنها به ابراز نگرانی‌های لفظی بسنده کرده است. هرچند که تأثیر پرونده خاشقجی روی افکار عمومی امریکا باعث شد، سفیر عربستان در امریکا که در واقع برادر کوچکتر محمد بن سلمان است، هفته گذشته واشنگتن را به مقصد ریاض ترک کرده و دیگر برنگردد و حالا معلوم نیست چه کسی و چه زمانی جایگزین او شود. همچنین سفارت عربستان در واشنگتن مجبور شد، مراسم روز ملی خود را که قرار بود روز پنجشنبه 18 اکتبر برگزار شود، کنسل کند. روز دوشنبه گروه تجاری «گلوور پارک» که به موجب قراردادی ماهانه 150 هزار دلار به دولت ریاض پول می‌پردازد و گروه تجاری «بی جی آر» که ماهانه 80 هزار دلار به ریاض می‌پردازد، به روابط خود با عربستان خاتمه دادند. هفته گذشته نیز گروه تجاری «هاربور» به همکاری خود با عربستان خاتمه داده بود.
