واکنش‌ها به ناپدیدشدن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی پس از مراجعه او به کنسول‌گری عربستان در استانبول ترکیه کماکان ادامه دارد. همزمان رسانه‌های ترکیه می‌گویند ساعت هوشمند خاشقجی ماجرای قتل او را ضبط کرده است.
جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار ناپدیدشده
بسیاری از رسانه‌های معتبر بین‌المللی در اعتراض به ناپدیدشدن جمال خاشقجی از شرکت در یک کنفرانس سرمایه‌گذاری در ریاض خودداری خواهند کرد.
تا کنون شبکه‌های خبری «سی ان ان» و «سی ان بی سی» و نشریه‌های «اکونومیست»، «نیویورک‌تایمز» و «فایننشال تایمز» از شرکت در کنفرانس «ابتکار عمل برای سرمایه‌گذاری آینده» در ریاض انصراف داده‌اند. آنها خواهان شفافیت عربستان در مورد ناپدیدشدن خاشقجی هستند.
این نشست از ۲۳ تا ۲۵ اکتبر (۱ تا ۳ آبان) در ریاض در راستای طرح «چشم‌انداز ۲۰۳۰» برای قطع وابستگی عربستان به درآمد نفتی این کشور برگزار می‌شود.
سازمان حقوق بشری «عفو بین‌الملل» نیز جمعه از عربستان سعودی خواست تا در مورد «سرنوشت» خاشقجی شفاف‌سازی کند.
روزنامه‌های آمریکایی «واشنگتن‌پست» (که خاشقجی از ستون‌نویس‌های آن بود) و نیویورک‌تایمز پیش از این گزارش داده‌اند که سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده آمریکا پیش از ناپدیدشدن روزنامه‌نگار منتقد سعودی مکالماتی مربوط به مقام‌های ارشد عربستان را شنود کرده بودند که در آنها به هدف قراردادن خاشقجی اشاره شده بود.
در این گزارش‌ها به نقل از منابعی که نامشان فاش نشده، دستور قتل احتمالی این روزنامه‌نگار به بالاترین رده‌های حکومت سعودی نسبت داده شده است.
جمال خاشقجی سه‌شنبه دوم اکتبر برای دریافت گواهی تجرد به این کنسول‌گری رفت اما هرگز از آن خارج نشد.
محمد بن سلمان، ولیعهد جوان که شیوه حکومت‌داری‌اش هدف اصلی انتقادهای خاشقجی بود، تحت فشار شدیدی برای شفاف‌سازی ماجرا قرار دارد.
اما وزیر کشور عربستان دست‌داشتن حکومت این کشور در ترور احتمالی یک روزنامه‌نگار منتقد در ترکیه را تکذیب کرد.
عبد العزیز بن سعود بن نایف جمعه‌شب ۱۲ اکتبر / ۲۰ مهر گفت که ادعای صدور دستور قتل جمال خاشقجی به دست مقام‌های ارشد سعودی «دروغ» است و تنها به هدف تخریب چهره رژیم عربستان صورت می‌گیرد.
واکنش آمریکا و بریتانیا و فرانسه
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده ناپدیدشدن خاشقجی را «وحشتناک» خوانده است. او جمعه در نشستی خبری در اوهایو گفت که در این باره با پادشاه عربستان صحبت خواهد کرد:
«به زودی خواهیم فهمید در این ماجرای وحشتناکی که در ترکیه رخ داده و به عربستان سعودی و یک گزارش‌گر ربط دارد، چه اتفاقی افتاده. به زودی به ملک سلمان تلفن خواهم زد.»
او توضیح نداد که در گفت‌و‌گو با سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان چه خواهد گفت.
مقام‌های ارشد فرانسه نیز جمعه نسبت به ناپدیدشدن خاشقچی واکنش نشان دادند. امانول مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه در مصاحبه با فرانس۲۴ گفت:
«منتظر روشن‌شدن حقیقت و شفافیت کامل در این رابطه هستم. آنچه گمانش می‌رود، خیلی خیلی جدی است … فرانسه می‌خواهد برای روشن‌شدن حقیقت همه اقدامات ممکن انجام شود.»
یک سخنگوی وزارت خارجه فرانسه هم جمعه در بیانیه‌ای اعلام کرد:
«ناپدیدشدن جمال خاشقجی در استانبول به پرسش‌های جدی درباره سرنوشت او دامن زده. فرانسه می‌خواهد واقعیت‌ها بیان شوند و تمام کسانی که می‌تواند در آشکارشدن حقیقت کمک کنند، به طور کامل در این کار مشارکت جویند. این پیامی است که به مقام‌های سعودی نیز منتقل کردیم.»
در بریتانیا نیز ۱۳ نماینده مجلس عوام شنبه در نامه‌ای به جرمی هانت، وزیر خارجه خواستار اجرای «تحقیقات کامل» درباره ماجرای خاشقجی شدند. در این نامه آمده است:
«این پرونده‌ای بسیار نگران‌کننده است و می‌تواند پیامدهایی جدی برای آینده عربستان سعودی و روابطش با دموکراسی‌های لیبرال در سرتاسر جهان داشته باشد.»
آیا ساعت هوشمند راوی قتل خواهد شد؟
روزنامه دولتی «دیلی صباح» ترکیه شنبه ۱۳ اکتبر / ۲۱ مهر در گزارشی به نقل از «منابع مطمئن در یک سرویس ویژه اطلاعاتی» نوشت که روند بازجویی، شکنجه و قتل خاشقجی بر ساعت هوشمند او ضبط شده.
بر اساس گزارش دیلی صباح، این روزنامه‌نگار منتقد پیش از ورود به کنسول‌گری خود دکمه ضبط را فشار داده بود.
منابع دیلی صباح ادعا کرده‌اند که مأموران سعودی پس از قتل خاشقجی به ضبط‌شدن ملاقاتشان با او پی برده‌اند و با استفاده از اثر انگشت او تلاش کرده‌اند تا فایل‌های ذخیره‌شده در گوشی او را از بین ببرند اما تمام فایل‌ها را پاک نکرده‌اند.
یک کارشناس فن‌آوری اما به شبکه خبری «الجزیره» گفته است که احتمال حقیقت‌داشتن چنین چیزی بسیار اندک است.
واشنگتن‌پست جمعه به نقل از مقام‌های ترکیه‌ای و آمریکایی نوشته بود که از لحظات شکنجه و قتل خاشقجی مدرک‌های صوتی و تصویری در دست است.
در همین زمینه
اسناد ترکیه از قتل خاشقجی؟
- تردید ترامپ در توقف فروش سلاح به عربستان در واکنش به ناپدید شدن روزنامه‌نگار منتقد
- یک داستان تکراری: آدم‌ربایی سیاسی در عربستان سعودی
- دامنه پرونده ناپدید شدن روزنامه‌نگار سعودی گسترش یافت
- اردوغان: ناراحتیم که روزنامه‌نگار منتقد سعودی ناپدید شده
- به باور پلیس ترکیه روزنامه‌نگار منتقد در کنسول‌گری عربستان «به قتل رسیده»
- دیده‌بان حقوق بشر: عربستان محل اقامت روزنامه‌نگار منتقد را اعلام کند
- یک روزنامه‌نگار منتقد سعودی در ترکیه ناپدید شد