ترامپ می‌گوید که عربستان باید به سئوال‌ها درباره خاشقجی پاسخ دهد

به گزارش واشنگتن پست، دولت ترکیه به آمریکا اطلاع داده است که ''فایل های صوتی و تصویری را به دست آورده است که قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار عربستانی در داخل ساختمان کنسولگری این کشور در استانبول را تایید می کند.''

واشنگتن پست می گوید منابع مطلع به این روزنامه گفته اند که صدای "بازجویی، شکنجه و قتل" و همین طور "کتک خوردن" جمال قاشقچی ضبط شده و در اختیار دولت ترکیه است.

هنوز مشخص نیست که این فایل ها چگونه در اختیار دولت ترکیه قرار گرفته و آیا برای بررسی در اختیار مقام های آمریکایی گذاشته شده اند یا نه؟

سناتور باب کورکر، رییس جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی مجلس سنا هم می‌گوید تمامی گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا و جزئیات منتشر شده از ماجرای ناپدیدشدن جمال خاشقجی به این باور منتهی می‌شود که او "به قتل رسیده" است.

• مصاحبه بی‌بی‌سی فارسی با جمال خاشقجی - دسامبر ۲۰۱۷

آقای کورکر پنجشنبه گفت از نظر او "قتل" آقای خاشقجی کار "دولت عربستان" بوده و حالا این کشور در تلاش برای تاثیرگذاری بر جنجال برپا شده است.

همزمان دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا که تحت فشار افکار عمومی و کنگره آمریکا است تا نسبت به این واقعه واکنش نشان دهد، در آخرین اظهارنظر خود به خبرنگاران گفته به نظرش "منطقی نیست که معامله تسلیحاتی ۱۱۰ میلیارد دلاری با عربستان را بر هم بزند."

"دقت کنید. اگر ما به آنها ۱۱۰ میلیارد دلار سلاح نفروشیم آنها می‌روند از روسیه و چین می‌‎خرند و این به نفع ما نیست... کارهای دیگری می‌توانیم بکنیم."

رئیس جمهوری آمریکا در ادامه اظهارتش گفت: "تا آنجا که من می‌دانم این در خاک ترکیه اتفاق افتاده و او (جمال خاشقجی) هم آمریکایی نبوده... اقامت دائم آمریکا را داشته... اما ما کارهای دیگری می‌توانیم بکنیم... ابتدا باید بفهمیم چه شده."

آقای ترامپ به سوال خبرنگاران که در مورد اقدام احتمالی مورد نظر او پرسیدند جواب نداده اما گفته از نظر او بر هم زدن معامله تسلیحاتی ۱۱۰ میلیاردی با عربستان سعودی با توجه به جایگزین و رقبایی که آمریکا در بازار تسلیحاتی جهان دارد، "منطقی نیست."

انتظار می‌رود این اظهارات رئیس جمهوری آمریکا به زودی با واکنش تند منتقدانش روبرو شود که او را به نادیده گرفتن "ارزش‌های آمریکا در ارجح دانستن حقوق‌بشر بر الویت‌های اقتصادی" متهم کنند.

وکس، وبسایت لیبرال‌ آمریکایی در یکی از نخستین واکنش‌ها نوشته: "ترامپ برای جان خاشقجی قیمت تعیین کرد."

اخبار مرتبط

دوراهی اردوغان در پرونده خاشقجی: بحران در روابط ترکیه و عربستان؟

قرارداد تسلیحاتی ۱۱۰ میلیارد دلاری که اقای ترامپ از آن سخن گفته یک سال پیش میان واشنگتن و ریاض منعقد شد و در لقب بزرگترین قرارداد تسلیحاتی در تاریخ آمریکا را به خود اختصاص داد.

پیش از آن هم باراک اوباما، رئیس‌جمهور قبلی آمریکا طی سفری به ریاض مقدمات قرارداد تسلیحاتی ۶۰ میلیارد دلاری را با ملک سلمان، پادشاه عربستان امضاء کرده بود.

بیشتر بخوانید

قرارداد تسلیحاتی آمریکا و عربستان 'برای مقابله با نفوذ ایران'

همزمان چند سناتور کنگره آمریکا با تلاش باب کورکر (جمهوری خواه - تنسی) و باب منندز (دموکرات - نیوجرسی) طی نامه‌ای از رئیس‌جمهور آمریکا خواسته‌اند معاملات سلاح با عربستان را تا مشخص شدن همه زوایای این ماجرا متوقف کند و تحریم‌های حقوق‌بشری علیه ریاض را در نظر بگیرد.

حق نشر عکس TRT World Image caption این آخرین تصویر ثبت شده از جمال خاشقجی است که در حال ورود به کنسولگری است

اردوغان: عربستان تصاویر مداربسته را منتشر کند

در همین حال، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه بار دیگر از عربستان خواسته تصاویر دوربین‌های مداربسته کنسولگری خود در استانبول را منتشر کند و تاکید کرده کشورش نمی‌تواند در این مورد "کوتاه بیاید".

آقای اردوغان در گفتگو با روزنامه حریت ترکیه احتمال این که سیستم مداربسته در داخل ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول وجود نداشته باشد را رد کرده و گفته: "عربستان از آخرین تکنولوژی‌ها برخوردار است... یک پشه، مگس یا یک پرنده پر بزند سیستم‌ها آن را ثبت می‌کنند."

این تازه‌ترین واکنش رئیس جمهوری ترکیه به موضوع ناپدید شدن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار و منتقد برجسته عربستانی است که از سه‌شنبه هفته گذشته و پس از ورود به ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول مفقود شده است.

مقام‌های امنیتی و پلیس ترکیه معتقدند آقای خاشقجی در داخل کنسولگری و توسط تیمی ۱۵ نفره که همان روز از ریاض به استانبول پرواز کرده و آنجا را ترک کردند به قتل رسیده است. اما عربستان این اتهام را به شدت رد می‌کند و می‌گوید آقای خاشقجی که هفته گذشته برای گرفتن تایید تجرد به کنسولگری رفته بود دقایقی بعد آنجا را ترک کرده است.

هیچ کدام از دو دولت مدارک مستقیمی در مورد ادعای خود ارایه نکرده‌اند.

ترکیه با انتشار تصاویر دوربین شهری مقابل در ورودی کنسولگری ساعت دقیق ورود جمال خاشقجی به این ساختمان را منتشر کرده و می‌گوید این دوربین هیچ تصویری از لحظه خروج او ثبت نکرده است.

بر همین مبنا هم آقای اردوغان در گفتگو با حریت یک بار دیگر خواسته عربستان برای تایید ادعای خود مبنی بر خروج آقای خاشقجی از ساختمان کنسولگری تصاویر مداربسته مربوط به آن را منتشر کند.

در خواستی که عربستان تاکنون به آن تن نداده و می‌گوید سیستم دوربین‌های ساختمان در آن روز فعال نبوده است.

حق نشر عکس AFP Image caption خدیجه چنگیز، نامزد جمال خاشقجی از آمریکا درخواست کمک کرده

همزمان گزارش‌های مختلفی در رسانه‌ها از تمرکز کارآگاهان ترکیه بروی ساعت مچی جمال خاشقجی منتشر و گفته شده در صورت برقراری ارتباطات همزمان میان اپل واچ آقای خاشقجی و گوشی آیفون او که در دست نامزدش خدیجه در بیرون کنسولگری بوده، ممکن است بتوان اطلاعاتی در مورد نقاط دقیق حضور آقای خاشقجی در داخل ساختمان و حتی ضربان قلب او به دست آورد.

آقای اردوغان، امروز (پنجشنبه ۱۱ اکتبر) همچنین تاکید کرد: "این حادثه در داخل خاک ما اتفاق افتاده و امکان ندارد که بتوانیم درباره آن سکوت کنیم. ما تمامی جوانب آن را مورد تحقیق قرار خواهیم داد."

اظهارات آقا اردوغان تنها چند ساعت پس از آن بود که دونالد ترامپ، همتای آمریکایی او (دیروز چهارشنبه) ضمن تاکید بر تحقیقات برای آشکار شدن همه جزئیات ماجرا، از خدیجه چنگیز، نامزد آقای خاشقجی دعوت کرد به کاخ‌سفید برود.

خدیجه که روز سه‌شنبه گذشته مقابل کنسولگری عربستان منتظر بازگشت جمال خاشقجی بود، در یادداشتی احساسی در روزنامه واشنگتن‌پست از دونالد ترامپ و همسرش ملانیا خواسته بود در پیدا کردن نامزدش او را یاری کنند."

دولت آمریکا در ۱۰ روز گذشته تحت فشار افکار عمومی و جناح‌های سیاسی این کشور بوده تا با توجه به روابط بسیار نزدیک خود با ریاض، در مورد سرنوشت آقای خاشقجی اقدام کند.

کاخ‌سفید روز گذشته خبر داد که جرد کوشنر، مشاور ارشد رئیس جمهوری و داماد او که گفته می‌شود روابط بسیار دوستانه‌ای با محمد بن سلمان، ولیعهد جوان عربستان برقرار کرده، در تماسی تلفنی با او مراتب نگرانی واشنگتن از ماجرای ناپدیدشدن آقای خاشقجی را به ولیعهد عربستان اعلام کرده است.

اقدامی که کاخ‌سفید می‌گوید از سوی جان بولتون، مشاور امنیت ملی و مایک پومپئو، وزیر خارجه هم تکرار شده است.

آقای ترامپ هم دیروز به خبرنگاران گفته بود: "ما نمی‌توانیم اجازه دهیم چنین چیزی برای خبرنگاران یا هر کس دیگری اتفاق بیفتد... ما خواستار مطلع شدن از همه جزئیات هستیم و می‌خواهیم بدانیم که آنجا چه رخ داده."

آقای ترامپ همزمان در واکنش به نامه نامزد آقای خاشقجی در واشنگتن‌پست، به خبرنگاران گفت که از خدیجه چنگیز دعوت کرده برای دیدار با او و ملانیا، بانوی اول آمریکا، به کاخ سفید برود.

واشنگتن‌پست که آقای خاشقجی از یک سال پیش و پس از ترک عربستان برای آن یادداشت نویسی می‌کرد در تازه‌ترین گزارش خود مدعی شده که نهادهای اطلاعاتی آمریکا از لا به لای شنودهای مقام‌های عربستانی دریافته بودند که محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور، دستور داده بوده که برای کشاندن آقای خاشقجی به داخل عربستان اقدام شود.

حق نشر عکس Reuters Image caption ترکیه می‌گوید این تصاویر ۱۵ مرد عربستانی است که با پاسپورت دیپلماتیک وارد استانبول شدند

ترکیه چه تصاویری منتشر کرده؟

تصاویری که رسانه‌های ترک منتشر کرده‌اند نشان‌دهنده ورود گروهی است که گفته شده پانزده سعودی هستند. این افراد پیش از ورود آقای خاشقجی به کنسولگری وارد استانبول شده بودند و چند ساعت بعد ترکیه را ترک کردند.

پلیس ترکیه بر این باور است که آقای خاشقجی در ساختمان کنسولگری به قتل رسیده است اما مقام‌های سعودی می‌گویند او پس از انجام کارهای اداری‌اش، ساختمان را ترک کرده و آسیبی به او نرسیده بوده است.

این در حالی است که ترکیه تصاویر دوربین‌های خیابانی از لحظه ورود آقای خاشقجی به کنسولگری را پخش کرده اما عربستان تصاویری از لحظه خروج او از این ساختمان منتشر نکرده است.

آقای خاشقجی از منتقدان حکومت عربستان و محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور است که از یک سال پیش در تبعیدی خودخواسته مقیم آمریکا شده بود.

• پترکیه 'خواهان بازرسی کنسولگری عربستان شد'
• پرونده خاشقجی: بریتانیا خواستار توضیح فوری عربستان شد

حق نشر عکس Reuters Image caption هواپیمای سعودی در باند فرودگاه استانبول

ویدیو چه چیزی را نشان می‌دهد؟

شبکه تلویزیونی تی‌آر‌تی ترکیه دیروز ویدیوی ورود و خروج افرادی را نشان داد که ظاهرا از یک دوربین مداربسته استخراج شده‌اند و خودروهایی را از جمله یک ون سیاه رنگ را نشان می‌دهد که به کنسولگری می‌روند.

در این ویدیو گروهی مرد سعودی از طریق فرودگاه استانبول وارد ترکیه می‌شوند، به هتل می‌روند و ساعاتی بعد کشور را ترک می‌کنند.

در این مدت یک هواپیمای چارتر (اجاره‌ای) عربستان سعودی در باند فرودگاه بود.

آقای خاشقجی برای کارهای اداری‌اش، دریافت گواهی تجرد برای ازدواج با خدیجه چنگیز، نامزد ترکش به کنسولگری رفته بود. نامزد او دم در کنسولگری منتظر او بود.

روزنامه صباح ترکیه گزارش داده است که اعضای یک گروه اطلاعاتی را شناسایی کرده که به گفته این روزنامه در ناپدید شدن آقای خاشقجی دست داشته‌اند.

• رسانه‌های ترکیه ویدیوی 'ارتباط عربستان با ناپدید شدن خاشقجی را منتشر کردند'

• ترکیه کنسولگری عربستان در استانبول را بازرسی می‌کند
• ترکیه از عربستان خواست توضیحی 'قانع‌کننده' درباره سرنوشت جمال خاشقجی ارائه کند
• معمای ناپدید شدن روزنامه‌نگار منتقد ولیعهد عربستان عمیق‌تر شد

جامعه جهانی چه واکنشی نشان داده است؟

جرمی هانت، وزیر امور خارجه بریتانیا خواهان پاسخ فوری عربستان سعودی در باره ناپدید شدن آقای خاشقجی شده است.

آقای هانت در تماس تلفنی با عادل جبیر، وزیر امور خارجه عربستان هشدار داده که "دوستی، به ارزش‌های مشترک وابسته است."

مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا هم خواهان حمایت عربستان از "تحقیقات تمام و کمال" در باره این مساله شد و از این کشور خواست در باره نتایج چنین تحقیقی به طور شفاف عمل کند.

گزارشگران و کارشناسان سازمان ملل متحد هم خواهان تحقیقات "بی‌درنگ مستقل و بین‌المللی" شده‌اند.

هفته پیش محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی به شبکه خبری بلومبرگ گفت دولت عربستان "مایل است بداند چه اتفاقی افتاده است."

خالد بن سلمان آل سعود، برادر ولیعهد عربستان و سفیر این کشور در آمریکا نیز گفته است "تمام گزارش‌ها در باره ناپدید شدن یا مرگ آقای خاشقجی، نادرست و بی‌پایه هستند."

حق نشر عکس EPA Image caption آقای خاشقجی از منتقدان محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان از روز دوم اکتبر به این سو دیده نشده است

جمال خاشقجی کیست؟

جمال خاشقجی یکی از سرشناس‌ترین منتقدان ولیعهد عربستان سعودی است، ولیعهدی که اصلاحاتش با ستایش غرب مواجه بوده اما همزمان ظاهرا به سرکوب منتقدان پرداخته که در این میان فعالان حقوق بشر و حقوق زنان و روشنفکران و روحانیون بازداشت شده‌اند.

• عربستان 'هزاران نفر را سال‌ها بدون محاکمه در زندان نگه داشته'
• محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان کیست؟

جمال خاشقجی، از دهه ۸۰ میلادی در رسانه‌های مختلف عربستان فعالیت داشته و یکی از آخرین پست‌های او پیش از ترک خاک عربستان سردبیری روزنامه الوطن و یک شبکه تلویزیونی سعودی بوده که تنها برای مدت کوتاهی فعال بود. او سال‌ها به خاندان حاکم در عربستان نزدیک بوده و مشاور چندین مقام ارشد سعودی بوده است.

پس از آن که چندین تن از دوستان آقای خاشقجی بازداشت شدند، ستون او در روزنامه الحیات لغو شد و گفته شده که به او هشدار داده شده بود دیگر توییت نکند.

او سپس از عربستان خارج شد و به آمریکا رفت و در نزدیکی شهر واشنگتن ساکن شد و از آنجا برای واشنگتن پست نوشت و در شبکه‌های تلویزیونی عربی و غربی به عنوان کارشناس حاضر می‌شد.

جمال خاشقجی در سپتامبر امسال در روزنامه واشنگتن پست نوشت: من خانه‌ام، خانواده‌ام و شغلم را ترک کرده‌ام و صدایم را بلند می‌کنم و کاری غیر از این، خیانت به افرادی خواهد بود که در حال پژمردن در زندان هستند. من موقعی که خیلی‌ها نمی‌توانند حرف بزنند، حرف می‌زنم."