نگاهی به کارنامه و مواضع سیاست خارجی «جان مک کین» سناتور آمریکایی که دیروز در ۸۱سالگی درگذشت، نشان می‌دهد که او از منطقه غرب آسیا تا اروپا و آفریقا همواره به دنبال جنگ‌طلبی و دخالت در امور دیگر کشورها بود.

با نگاهی اجمالی به مواضع سیاست خارجی این سناتور ارشد آمریکایی می‌توان مواضع او را در یک کلمه خلاصه کرد: «جنگ‌طلبی».این سناتور ایالت «آریزونا» بعد از حدود یک سال دست و پنجه نرم کردن با سرطان، بامداد دیروز یکشنبه درگذشت. اوایل شهریور سال گذشته دفتر «جان مک کین» رئیس کمیته نیروهای مسلح مجلس سنای آمریکا خبر داد که او تومور مغزی دارد.جان مک کین سال ۱۹۳۶در یک بیمارستان کوچک در پایگاه نیروی دریایی آمریکا مستقر در کانال پاناما متولد شد.پدرش «جان اس٫ مک‌کین جونیور» از نظامیان سرشناس بود و در سه دهه از ۱۹۴۰تا ۱۹۷۰در جنگ‌های مختلف حضور داشت و تا درجه دریاسالاری هم پیش رفت. از جمله سمت‌های او فرمانده «فرماندهی اقیانوس آرام» آمریکا بود.«جان اس٫ مک‌کین سینیر» پدربزرگ مک کین هم از دریاسالارهای سرشناس بود. او به همراه پدر سناتور مک کین، نخستین پدر و پسری بودند که توانستند نظامی چهار ستاره در ارتش شوند. ارتش آمریکا برای بزرگداشت پدر و پدربزرگ جان مک کین، در سال ۱۹۹۲یک کشتی نیروی دریایی را «یواس‌اس جان اس مک‌کین» نامگذاری کرد. شهرت جان مک کین در آمریکا در جریان جنگ ویتنام و اسارتش در جریان بمباران مواضع ویتنامی‌ها آغاز شد. او ۲۶اکتبر ۱۹۶۷در حال بمباران ویتنام شمالی بود که هواپیمایش هدف موشک قرار گرفت و سقوط کرد. ویتنامی‌ها بعد از انتقال او به زندان متوجه شدند که او پسر یک دریاسالار برجسته آمریکایی است. گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای زیادی درباره وخامت اوضاع او در اسارت و همچنین شکنجه اش منتشر شد. طبق روایت آمریکایی‌ها، در مارس ۱۹۶۸مک کین به زندان انفرادی منتقل شد و دو سال در آنجا ماند. او سرانجام در ۱۹۷۳آزاد و در بازگشت به کشورش از او به عنوان قهرمان استقبال شد.

مک‌کین بعد از مدت کوتاهی برای حضور در رقابت‌های کنگره آمریکا نامزد شد و توانست در سال ۱۹۸۳برای اولین بار به عنوان عضو مجلس نمایندگان آمریکا از ایالت «آریزونا» وارد کنگره این کشور شود. او سپس کرسی سنای آمریکا از آریزونا را انتخاب کرد و توانست سناتور این ایالت شود و به تدریج و با بالا رفتن سابقه‌اش، رئیس کمیته نیروهای مسلح آمریکا هم شد.

او شانس خود را برای ریاست جمهوری هم امتحان کرد و پس از ناکامی در دوره مقدماتی مبارزات سال ۲۰۰۰سرانجام ۲۰۰۸توانست نامزد جمهوری‌خواهان در این انتخابات شود، اما در رقابت نهایی از «باراک اوباما» نامزد دموکرات‌ها شکست خورد. مواضع تند مک کین درباره بسیاری از مسائل سیاست خارجی، چهره‌ای خاص از او در میان سیاستمداران آمریکایی درست کرده بود. «تد گالن کارپنتر» عضو ارشد اندیشکده آمریکایی «بنیاد کیتو» در یادداشتی او را جنگ طلب و حتی بدتر از جورج بوش خواند. مک کین که همواره خواستار فشارهای اقتصادی و نظامی علیه ایران بود، در ضدیت با مردم ایران، با سرکرده گروهک تروریستی «منافقین» دیدار و در برخی نشست‌های این گروهک حضور داشت. شاید یکی از بهترین مثال‌ها درباره جنگ طلب بودن جان مک کین و خصومت او علیه دیگر کشورها را بتوان در مواضع او علیه ایران دید. این سیاستمدار آمریکایی سال ۲۰۰۷در جریان جلسه پرسش و پاسخ در ایالت کارولینای جنوبی، آوازی با محتوای جنگ علیه ایران سر داد و با خنده گفت: «بر روی ایران بمب، بمب، بمب، بمب بریزیم».این سناتور آمریکایی بعد از حصول توافق برجام بین گروه ۱+۵و ایران به شدت از این توافق انتقاد کرد. او در صحن سنا به شناسایی حق غنی سازی اورانیوم، تعطیل نشدن تاسیسات فردو، حفظ توانمندی غنی سازی در حد صنعتی و ساز و کار بازرسی‌ها در ایران، تاخت و مدعی شد که این توافق، راه را برای اتمی شدن ایران هموار می‌کند. در سال‌های گذشته، مک کین همواره یکی از اولین اعضای کنگره بود که نامش در کنار طرح‌های ضد ایرانی در قوه قانونگذاری ایالات متحده دیده می‌شد. مواضع تند و جنگ طلبانه مک کین علیه دیگر کشورهای جهان هم به وفور وجود داشت. او در موضوع تحولات سال ۲۰۱۴اوکراین که در نهایت منجر به درگیری‌های خیابانی و مسلحانه در «کی‌‌یف» و متواری شدن «ویکتور یانوکوویچ» رئیس‌جمهوری روس‌گرا از کشورش شد، نقش برجسته‌ ای ایفا کرد. مک کین چند هفته قبل از این تحولات، به اوکراین سفر کرد و پس از دیدار کوتاهی که با رئیس‌جمهوری این کشور داشت، به جمع معترضان در یکی از میدان‌های اصلی پایتخت رفت و بر حمایت واشنگتن از خواست های آنها تاکید کرد. از نظر او، واشنگتن برای مهار مسکو باید به اوکراین کمک‌های همه جانبه نظامی و اقتصادی می‌کرد و همچنین عضویت این کشور همسایه روسیه در ناتو را هموار می‌کرد. مواضع ضد روسی او به دنبال تحولات ناشی از روی کار آمدن دولت غربگرای «پترو پروشنکو» در کی‌یف از قبیل جنگ در مناطق شرقی اوکراین بین روس‌گراها و غربگراها و الحاق «شبه جزیره کریمه» به روسیه پس از یک همه پرسی، به شدت تشدید شد و مک کین حتی خواستار کمک‌های نظامی گسترده آمریکا به اوکراین برای مقابله با روسیه شد. مک کین ضمن حمایت از تشدید تحریم‌ها علیه روسیه، بارها «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری این کشور را با الفاظی از قبیل قاتل، مرد اهریمنی و آشوبگر خطاب کرده و حتی مدعی شده بود که «معتقدم پوتین تهدید اصلی حتی بیشتر از داعش است». به دنبال جنجال‌ها درباره دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ریاست جمهوری آمریکا، مک کین اقدام ادعایی مسکو علیه واشنگتن را اقدام جنگی خوانده بود. مواضع جنجالی او درباره کره شمالی هم بسیاری از رسانه‌های بین‌المللی را واداشت که به جنگ طلب بودن او اذعان کنند. مک کین در انتقاد از آنچه مواضع ضعیف دولت‌های آمریکا درباره کره شمالی خوانده بود، از «دونالد ترامپ» خواسته بود برای پایان دادن به برنامه اتمی این کشور به زور متوسل شود. در یکی دیگر از مثال‌های مواضع مداخله جویانه مک کین علیه دیگر کشورها، باید به مواضع او علیه چین نگاه کرد. مارس ۲۰۱۲مک کین در مصاحبه با شبکه «سی‌.ان‌.ان» مدعی شد که قیام‌ها و شورش‌های شبیه بهار عربی در حال نزدیک شدن به چین و روسیه است. او همواره خواستار شدت عمل و جدیت آمریکا در زمینه اختلاف‌های سرزمینی بین چین و برخی دیگر از کشورهای آسیایی در دریای چنین جنوبی بود. جان مک کین همچنین حامی سرسخت جنگ‌های آمریکا علیه افغانستان و عراق بود و بارها از این جنگ‌ها و اشغال این کشورها حمایت کرده بود. او که همواره مخالف سرسخت دولت سوریه بود، چند ماه بعد از آغاز بحران سال ۲۰۱۱و اعلام حمایت دولت آمریکا از به اصطلاح معترضان سوری، در سفری مخفیانه به سوریه رفت و با گروه‌های مسلح مخالف دمشق عکس یادگاری گرفت. مک کین بارها بر لزوم کمک‌های نظامی و ارسال تسلیحات برای گروه‌های معارض در سوریه تاکید کرد و حتی خواستار ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه شده بود. او در قضیه تجاوز نظامی ناتو به لیبی در سال ۲۰۱۱که منجر به ساقط شدن رژیم «معمر قذافی» شد، حامی سرسخت مداخله آمریکا در این جنگ بود. جان مک کین یکی از پشتیبانان اصلی مداخله نظامی آمریکا در برخی کشورهای آفریقایی از قبیل مالی، نیجریه و سومالی به بهانه جنگ علیه تروریسم بود و از دولت‌های دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکایی به دلیل کم توجهی به مداخله در قاره آفریقا انتقاد می‌کرد. فهرست حمایت مک‌کین، این جمهوری‌خواه سنتی از جنگ و مداخله خارجی به مراتب طولانی‌تر از موارد فوق‌الذکر است، اما به طور خلاصه می‌توان گفت وی در طول عمر سیاسی‌اش همواره از سیاست خارجی مداخله‌جویانه حمایت کرد؛ از غرب و شرق آسیا گرفته تا شاخ آفریقا.

منبع: فارس