بانک مرکزی پس از فعال کردن جدیدترین بسته ارزی خود به سازمان هواپیمایی کشوری و ایرلاین‌ها اعلام کرد که از این پس باید ارز مورد نیاز خود را از سامانه سنا دریافت کنند. موضوعی که مبنای ارزی آنها را تغییر می‌دهد.بر اساس برآوردهای صورت گرفته از سوی ایرلاین‌های مختلف داخلی، شرکت‌های هواپیمایی حدود ۶۰  درصد از هزینه‌های خود را با ارزهای خارجی پرداخت می‌کنند از این رو بخش قابل توجهی از منابع مالی مورد نیاز این شرکت‌ها ارزهای خارجی است.در طول هفته‌های گذشته دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمای خبر از آن داده بود که ارز مورد نیاز شرکت‌ها پرداخت نشده است و همین موضوع برایشان مشکلاتی به وجود آورده است.چند هفته پس از این اتفاق با هماهنگی صورت گرفته میان بانک مرکزی و سازمان هواپیمایی کشوری از این پس مبنای قیمت ارز شرکت‌های هواپیمایی بر اساس سامانه سنا خواهد بود و در این چهارچوب احتمالا هزینه خرید دلار برای شرکت‌ها از ۴۲۰۰ تومان تا حدود ۹۰۰۰ تومان افزایش پیدا می‌کند از این رو به محض آنکه سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرد مبنای ارز ایرلاین‌ها تغییر کرده است، قیمت پروازهای خارجی به طور قابل توجهی افزایش یافت و حتی این روند در ساعات ابتدایی آغاز به کار هفته جاری نیز ادامه یافته است.بررسی‌های خبرنگار ایسنا نشان می‌دهد در حال حاضر هزینه رفت و آمد به مسیرهای پرتردد بین‌المللی در منطقه به شکل قابل توجهی افزایش یافته و عملا هزینه سفر و هر یک از این شهرها با توجه به افزایش نرخ بلیت چند برابر شده است. در مسیری مانند تهران- استانبول که تا حدود دو ماه قبل امکان خرید بلیت رفت و برگشت با هزینه‌ای حدود یک میلیون تومان نیز وجود داشت، در حال حاضر ارزان‌ترین بلیت رفت و برگشت در این مسیر بالاتر از دو میلیون تومان است و ظرفیت پروازهای ارزان باقی مانده نیز بسیار محدود شده است.در مسیر تهران- تفلیس ارزان‌ترین قیمت بلیت پروازهای رفت و برگشت به سه میلیون تومان رسیده و در مسیر تهران – مسکو نیز تنها یک مسیر رفت و برگشت با قیمتی حدود دو میلیون تومان در مرز باقی مانده است.آنچه در این بین بیشترین اهمیت را دارد، جولان شرکت‌ هواپیمایی خارجی در بازار آشفته بلیت‌های ایران است در شرایطی که هنوز بسیاری از ایرلاین‌های داخلی نرخ بلیت پروازهای خود را با شیب نسبتا ملایمی افزایش داده‌اند و هنوز در تمامی مسیرها ارزان‌ترین بلیت را عرضه می‌کنند، اما شرکت‌های هواپیمایی خارجی قیمت‌های خود را به شکلی نجومی بالا برده‌اند.برای مثال شرکت هواپیمای ترکیش ایرلاینز که در خطوط مختلف بین‌المللی منطقه‌ای ایران فعالیت می‌کند، هزینه سفرهای تهران- استانبول، تهران- تفلیس را به بالای ۵ میلیون تومان و در بسیاری از پروازهایش به بالای ۸ میلیون تومان افزایش داده است. این شرکت در مسیرهایی که مسافران را به شکل غیر مستقیم جابه‌جا می‌کند نیز افزایش قیمت قابل توجهی را ارائه کرده است. باتوجه به متغیر بودن نرخ ارز در بازار فعلی احتمالا شرکت‌های هواپیمایی نیز در روزهای مختلف قیمت‌های متفاوتی برای پروازهایشان ارائه می‌کنند که در این بین هم برنامه‌ریزی برای شرکت‌های داخلی دشوار می‌شود و هم مسافران نمی‌توانند برای سفرهای خود یک برنامه‌ریزی دقیق داشته باشند.
اوج قیمتها با شیب بهای دلار
طبق استانداردهای جهانی هزینه هر ساعت پرواز با هواپیما در مسیرهای مختلف حدود 100 دلار است؛ براین اساس دست اندرکاران صنعت هوایی می‌گویند، تعیین بهای بلیت شرکت‌های هواپیمایی بر پایه نرخ‌های اعلامی سامانه سنا، افزایش نرخ‌ها را اجتناب ناپذیر کرده است.به گزارش ایرنا، 60 درصد هزینه‌های شرکت‌ها برای تعمیر و نگهداری ناوگان هوایی با ارز پرداخت می‌شود و تامین ارز مورد نیاز این شرکت‌ها با نرخ سامانه نظارت ارز (سنا) که بیانگر میانگین وزنی نرخ خرید و فروش ارز بر مبنای معاملات ثبت شده در آن توسط صرافی‌های مجاز کل کشور است، هزینه این شرکت‌ها افزایش خواهد داد.سازمان هواپیمایی کشوری 18 مردادماه در بخشنامه ‌ای به شرکت‌های هوایی اعلام کرد: «نرخ ارز شرکت‌های هوایی از این پس بر اساس نرخ سامانه سنا بانک مرکزی‌ محاسبه می‌شود»؛ در این روز میانگین هر دلار در این سامانه 90 هزار و 500 ریال و هر یورو 106 هزار و 228 بوده است.به باور دست اندرکاران صنعت هوایی، تامین ارز مورد نیاز به قیمت آزاد از این سامانه، هزینه شرکت‌های هوایی را افزایش خواهد داد و نتیجه افزایش قیمت بلیت هواپیما، کاهش سفرهای هوایی مردم در مسیرهای داخلی و خارجی اجتناب ناپذیر است در حالی که در سال‌های اخیر حجم سفرهای هوایی مردم حدود 10 درصد افزایش یافته بود.
افزایش ناشی از آزادسازی نرخ‌ها
در بند ب ماده 161 قانون برنامه پنجم توسعه، دولت مکلف شده بود نسبت به آزادسازی نرخ بلیت پروازهای هوایی اقدام کند و با تصویب شورای عالی هواپیمایی کشوری این مصوبه مجلس شورای اسلامی در آذر ماه سال 94 به اجرا درآمد.با اجرای این مصوبه و آزادسازی نرخ بلیت پروازهای هوایی، بهای بلیت هواپیما در مسیرهای داخلی و خارجی بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شد و چون همواره در این صنعت تقاضا بیشتر از عرضه بود، قیمت‌ها در برخی مسیرها و بویژه در ایام خاص نظیر آستانه تعطیلات رسمی به 2 تا 3 برابر افزایش یافت.با افزایش درآمد شرکت‌های هوایی ناشی از رشد قیمت بلیت هواپیما، ساختار مالی این شرکت‌های در حدود سه سال اخیر تقویت شد اما با افزایش قیمت ارزهای خارجی و رشد هزینه شرکت‌های هوایی به خصوص در تامین قطعات، بار دیگر صنعت هوانوردی کشور در تنگنای مالی قرار گرفت.صنعت حمل‌ونقل هوایی در توسعه گردشگری و افزایش سفرهای هوایی در کشورهای جهان نقش مهمی را ایفا می‌کند و اصولا توسعه گردشگری بدون ایجاد زیرساخت‌های هوایی و خدمات فرودگاهی به گردشگران در جهان بی معنی است.با توجه به الزام خرید ارز مورد نیاز شرکت‌های هوایی از سامانه سنا و افزایش قیمت بلیت هواپیما، «مقصود اسعدی ‌سامانی» دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی اظهار داشت: افزایش قیمت ارز موجب افزایش هزینه شرکت‌های هواپیمایی شده و اگر بنا به تثبیت قیمت‌ها است، مصارف ارزی شرکت‌های هوایی باید در گروه یک کالاهای اساسی (ارز 42 هزار ریالی) قرار گیرد.وی با اعلام اینکه شرکت‌های هوایی از 17 مرداد خرید ارز مورد نیاز را از سامانه سنا آغاز کرده اند، افزود: بیش از 60 درصد هزینه شرکت‌های هواپیمایی ارزی است و تامین ارز از بانک‌ها و یا صرافی‌ها با قیمت سامانه سنا، هزینه شرکت‌های هواپیمایی افزایش داده است. سامانی درباره افزایش نرخ بلیت پروازهای خارجی اظهار داشت: تا پیش از این، نرخ بلیت پروازهای خارجی براساس نرخ دولتی محاسبه می‌شد، اما اکنون ملاک محاسبه قیمت بلیت پروازهای هوایی، سامانه سنا است.با افزایش قیمت بلیت پروازهای داخلی و خارجی برخی از کارشناسان پیش بینی می‌کنند که در آینده شاهد کاهش پروازهای هوایی به خصوص در مسیرهای بین‌المللی خواهیم بود، مگر اینکه دولت و سازمان هواپیمایی کشوری برنامه جدیدی برای حمایت از صنعت هوایی در نظر داشته باشد.