علی‌اکبر صالحی، چهارشنبه شب در گفت‌وگوی ویژه خبری که در محل سایت نطنز انجام شد، گفت: بعد از دستور مقام معظم رهبری برای آماده‌سازی مقدمات کار در این مرکز فعالیت‌ها به‌طور سریع و جدی آغاز شد و ظرف ۴۸ ساعت محلی که الان مشاهده می‌کنید به این شکل درآمد.
ظرف ۱۰ ماه می‌توانیم به ۱۹۰ هزار سو برسیم
رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: در سالن‌های مونتاژ سانتریفیوژ روتورها و تجهیزات دیگر تست‌های دقیق می‌شوند و در همین سالن که الآن قرار داریم شاخص‌های اندازه‌گیری و در سالن بزرگ‌تری که در جنب این سالن در حال ساخت است و تا یک ماه دیگر تکمیل می‌شود، این ظرفیت وجود دارد که تا ۶۰ سانتریفیوژ تست کنترل آن به‌طور کامل انجام شود.
صالحی گفت: این محل که الان در آن قرار دارید یک سوله متروکه بود که از قبل ساخته شده بود و برای تجهیز این مکان به سانتریفیوژهای آی‌آر ۸ مشکل کوتاهیِ سقف داشتیم. بنابراین در این سالن سانتریفیوژهای آی‌آر ۲ام و آی‌آر ۴ و آی‌آر ۶ قرار می‌گیرند. برای سانتریفیوژهای نسل هشت ،سوله و محل دیگری را در نظر خواهیم گرفت.
وی با اشاره به دستور مقام معظم رهبری که فرمودند، مقدمات کار را در چارچوب برجام فراهم کنید، اظهار کرد: ما اکنون نمی‌توانیم به تعداد دلخواه‌مان سانتریفیوژ تولید کنیم چراکه محدودیت برجامی داریم و رهبری هم گفتند، فعلا در چارچوب برجام زیرساخت را آماده کنید.
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره تامین ۱۹۰ هزار سو، گفت: ما در فاصله زمانی کوتاهی می‌توانیم به این میزان سو برسیم. اگر سانتریفیوژهای نسل ۶ را نصب کنیم و حدود ۶۰ هزار ماشین اینجا قرار گیرد، می‌توانیم ظرف ۱۰ ماه به ۱۸۰ هزار سو برسیم. اما این برای زمانی است که ما بخواهیم سانتریفیوژ پیشرفته تولید کنیم.
صالحی ادامه داد: در حال حاضر در حدی که برجام اجازه می‌دهد برای تحقیق و توسعه کار می‌کنیم.
وی با بیان این‌که ما اگر امروز ۱۸۰ هزار سو هم می‌داشتیم همه شرایط برای کار آماده نبود چراکه به مواد اولیه برای ۱۸۰ هزار سو نیاز داریم، افزود: ما توانستیم بعد از برجام ۴۰۰ تن کیک زرد خریداری کنیم که به ۵۵۰ تن قبلی‌مان اضافه شد. ولی برای تولید ۱۹۰ هزار سو سالانه به ۳۰۰ تن اورانیوم نیاز داریم. ما به‌شدت در بخش استخراج و اکتشاف اورانیوم مشغول کار هستیم و در چند سال آینده امیدواریم از حیث تولید مواد اولیه بتوانیم در حد ۳۰۰ تن اورانیوم تولید کنیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این‌که چرا تا الان در چارچوب برجام چنین کارهایی انجام نشده است؟، گفت: ما مرکز مونتاژ سانتریفیوژ را در سال ۹۳ شروع به ساخت کردیم. چراکه این پیش‌بینی را داشتیم ممکن است مذاکرات به نتیجه نرسد و یا طرف مقابل بدعهدی کند. بنابراین نه‌تنها پل‌های پشت‌سر را خراب نکردیم بلکه سعی شد پل‌های جدید ساخته شود. چنانچه به قبل از برجام برگردیم به مراتب بالاتر از جایگاه قبلی خواهیم بود. ما این مکان را در حالی ساختیم که هنوز پروتکل الحاقی را اجراء نمی‌کردیم و آن را در چاچوب پادمان ساختیم. سال ۹۴ تکمیل شد اما از آن بهره‌برداری نکردیم.
صالحی در پاسخ به این سئوال که بسیاری شاید این پرسش را داشته باشند که ۱۹۰ هزار سو با صنعت، اقتصاد و زندگی مردم چه‌کار دارد؟، اظهار کرد: ما برای تامین سوخت موردنیاز نیروگاه‌های هسته‌ای‌مان سالانه به ۳۰ تن مواد سوختی نیاز داریم که این معادل ۲۸۰ تن اورانیوم است. بنابراین برای ۱۹۰ هزار سو به ۳۰۰ تن اورانیوم نیاز داریم که آن را باید به ۳۰ تن تبدیل کنیم و این برای یک نیروگاه است در حالی که ما تا ۱۰ سال آینده دو نیروگاه دیگر نیز می‌سازیم که برای تامین سوخت آن‌ها به سوخت مطمئن نیاز داریم و باید پیش‌بینی تامین این میزان را در کشور داشته باشیم.
وی افزود: ما برای سه نیروگاه به حدود ۶۰۰ هزار سو نیاز داریم و باید تمام زیرساخت‌های لازم به این منظور ساخته شود. ما اکنون زیرساخت یک‌میلیون سو را در نطنز آماده کرده‌ایم. کل نطنز برای ۴۸ هزار ماشین گنجایش دارد که بستگی به نسل این ماشین‌ها دارد. اگر از نسل پنجم ماشین‌ها استفاده کنیم به ۲۵۰ هزار سو نیاز داریم و اگر از نسل هشت استفاده کنیم یک‌میلیون سو خواهیم داشت.
نطنز زیرساخت تامین یک‌میلیون سو را دارد
رئیس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: یکی از زیرساخت‌های موردنیاز به این‌منظور تاسیسات برق مطمئن در نطنز است و الان ما زیرساخت لازم برای یک‌میلیون سو را آماده کرده‌ایم. همچنین واحد اختلاط را ایجاد کردیم و همچنین واحد پسماندداری ساخته شد.
صالحی خاطرنشان کرد: اگر می‌خواستیم غیرطبیعی ساخت مرکز مونتاژ سانتریفیوژ را دنبال کنیم در ۱۰ سال آینده این اتفاق می‌افتاد.
رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: نسل ۶ سانتریفیوژها از سال ۸۸ ساخته و شروع به تست شد اما هنوز نکاتی در این ماشین وجود دارد که بعد از رفع برخی عیوب می‌توانیم آن را هم مثل نسل ۲ و ۴ به تولید انبوه برسانیم اما نسل ۸ ماشین‌ها هفت الی هشت سال آینده زمان نیاز دارد تا به تولید انبوه برسند.
معاون رئیس‌جمهور تاکید کرد: توانمندی ایران در صنعت هسته‌ای نشان از قدرت علمی ایران دارد. ما باید به مسائل از همه ابعاد نگاه کنیم. امروز در حوزه خلیج فارس کشوری وجود دارد که چهار نیروگاه خریده است اما آن‌ها صرفا باطری‌های بزرگی را خریداری کرده‌اند نه نیروگاه هسته‌ای. ما می‌خواهیم آن‌چه ساخته‌ایم از ابتدا تا انتها، متعقل به خودمان باشد و مهمترین مرحله آن چرخه‌ی سوخت است.
وی ادامه داد: ما سعی داریم در بحث سوخت به تجاری‌سازی برسیم. ما به هر قیمتی سوخت را تولید نمی‌کنیم بلکه در مقایسه با سوختی که کشورهای دیگر تولید می‌کنند اگر ارزان‌تر نشود گران‌تر نمی‌شود و در این صورت است که توجیه اقتصادی دارد وگرنه چرا کشوری با سه میلیون نفر جمعیت در همسایگی ما با وجود ذخایر نفت و گاز باید شش‌هزار مگاوات برق هسته‌ای داشته باشد؟! بنابراین می‌بینید که امروز کشورها سبد انرژی‌شان مختلف است.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه در برخی گزارش‌ها و سایت‌ها می‌بینیم که می‌گویند برای صنعت هسته‌ای ۳۰۰ میلیارد دلار هزینه شده است. من واقعا نمی‌دانم این اعداد را از کجا می‌آورند در حالی‌که کل درآمد نفتی ما ۷۰ میلیارد دلار است. در ۳۰ سال گذشته هزینه کل سازمان انرژی اتمی با احتساب تغییراتی که از ریال به دلار وجود داشته است، حدود شش‌ونیم میلیارد دلار هزینه شده است که یک‌ونیم میلیارد آن بابت نیروگاه بوشهر هزینه شده است. در حالی که این نیروگاه همین الان پنج میلیارد دلار ارزش دارد.
صالحی گفت: نه‌تنها صنعت هسته‌ای اقتدار ملی ما را افزایش داده است بلکه به لحاظ صنعتی کشور را به جلو برده است و به عبارتی این صنعت میعادگاه صنایع دیگر است.
وی خاطرنشان کرد: کشورهای غربی فکر می‌کردند این‌که ما می‌گوییم ۱۹۰ هزار سو، بلوف است اما ما می‌توانیم نشان دهیم که اگر برجام نباشد در ۱۰ ماه به ۱۸۰ هزار سو می‌رسیم پس این‌ها بلوف نیست. البته صنعت هسته‌ای استفاده دوگانه دارد و یک قدرت محسوب می‌شود اما طبق فتوای مقام معظم رهبری ما از استفاده غیرصلح‌آمیز آن منع شده‌ایم. درحالی که این توانمندی و ظرفیت در کشو وجود دارد و کشور را از خیلی مسائل مصون کرده است.
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره مقابله با خطرات و حملات سایبری اظهار کرد: پدافند غیرعامل در همه سایت‌ها وجود دارد. در زمانی سعی کردند با ویروس استاکس‌نت مانع ما شوند و مستندی هم در این زمینه ساختند. اما در اهدافشان موفق نشدند چراکه فرزندان ما پیش‌بینی‌های لازم را کرده بودند. ما امروز به‌طور قوی می‌گوییم صنعت هسته‌ای در واقعیت بومی شده است. حتی اگر آن‌ها تاسیسات ما را خراب کنند با دانش آن که در ذهن ماست نمی‌توانند کاری انجام دهند. اکنون در سیستم برقی و واحد اختلاطات، پدافند غیرعامل در نظر گرفته شده است و برای بدترین اتفاق‌ها آماده است. ضمن این‌که تمام سایت‌های ما توسط نیروهای مسلح حفاظت می‌شوند.
صالحی درباره ساخت نیروگاه‌های جدید هسته‌ای در صورت بر هم خوردن برجام، گفت: همان‌طور که نیروگاه اول مستثنی از قطعنامه‌های سازمان ملل شد اگر برجام به هم بخورد ساخت واحدهای بعدی با مشکل روبه‌رو نمی‌شود و اکنون کار در این واحدها به خوبی جلو می‌رود و جای نگرانی نیست.
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره مواضع وزیر خارجه آمریکا مبنی بر این‌که باید صنعت هسته‌ای ایران به نقطه صفر غنی‌سازی بازگردد، گفت: آمریکا از اول این را می‌خواست که ایران غنی‌سازی نکند اما ما از این مرحله گذشته‌ایم و این آقا برای خودش صحبت می‌کند. حق غنی‌سازی ما در قطعنامه ۲۲۳۱ مورد تایید جامعه بین‌الملل قرار گرفته است.
وی در پاسخ به این‌که اگر از برجام خارج شویم روند فعالیت‌ها به چه شکل خواهد شد؟، گفت: در اکتشاف با سرعت جلو می‌رویم و همین الان هم با محدودیت برجامی مواجه نیستیم. ما بر اساس دستور رهبری در برداشت هوایی و تصویر نقشه‌ها به شکل بومی عمل می‌کنیم. این کار از سال ۸۸ تاکنون انجام شده است و پاسخ‌های خوبی هم گرفته‌ایم. به شکلی که می‌توانیم نیازهای استراتژیک مواد هسته‌ای خود را در آینده تامین کنیم اما به هفت تا هشت سال زمان نیاز داریم .
وی ادامه داد: همچنین در تحقیق و توسعه ماشین‌های نسل ۶ و ۸ در حال تست هستیم و نسل ۴ و ۲ تحقیقاتشان را پشت‌سر گذاشته‌اند و می‌توانند در مرحله تولید انبوه قرار گیرند. البته تحقیقات نسل ۶ تا حدود زیادی انجام شده و با رفع عیب‌ها می‌تواند به تولید انبوه برسد.
صالحی خاطرنشان کرد: ما می‌توانیم چنانچه برجامی نباشد در غنی‌سازی پرواز کنیم و این نشان می‌دهد تا چه اندازه در مونتاژ و نصب سانتریفیوژ پیشرفت کرده‌ایم. تنها گلوگاه ما در مواد اولیه است که باید به تولید آن سرعت دهیم.
معاون رئیس‌جمهور همچنین بر تامین سرمایه موردنیاز در شرایط فراهم کردن مقدمات و زیرساخت‌ها تاکید کرد و گفت: امیدواریم سرمایه لازم برای تسریع تولید مواد اولیه هرچه زودتر تامین شود. چراکه ما در سایر حوزه‌ها مشکل خاصی نداریم.
وی در خصوص برخی مباحث مبنی‌بر این‌که بعد از ۲۵ سال که از مهلت برجام گذشت، ایران ممکن است برخی قیود را بپذیرد، گفت: اگر برجام هم در کار نبود و ما می‌خواستیم صنعت هسته‌ای‌مان را تجاری و با توجیه اقتصادی جلو ببریم - در حالی که از آستانه‌ها عبور کرده‌ایم - به همین میزان یعنی هفت الی هشت سال زمان نیاز داشتیم. و ما همین کاری را می‌کردیم که الان می‌کنیم؛ اسمش پذیرش محدودیت است، ما هیچ چیز را برای ابد تعطیل نکرده‌ایم. این‌که می‌گویند بعد از ۲۵ سال هم ایران را متوقف می‌کنیم، حرف آن‌هاست.
رئیس سازمان انرژی اتمی روند کار با چین برای بازطراحی راکتور اراک را مثبت ارزیابی کرد و گفت: هیاتی از ایران الان در چین است و مراحل کار را جلو می‌برند.
وی در ادامه درباره درخواست‌های فنی ایران در کمیسیون مشترک برجام، گفت: ما درخواست فنی زیادی نداریم. دو درخواست قبلا داشتیم، یکی برای خرید ۱۰۰۰ تن اورانیوم از قزاقستان و دیگری خرید فیبر کربن که در اولی به‌خاطر برخی مسائل سیاسی از جمله آمدن ترزا مِی و ترامپ، کار متوقف شد. در عین حال که درخواست ما خارج از برجام بود. با این‌حال ما این دو درخواست را همچنان پیگیری می‌کنیم.
صالحی گفت: مشکل برجام در مسائل فنی نیست بلکه در عدم انجام تعهدات طرف مقابل به لحاظ بانکی و اقتصادی است.
رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این‌که برداشت شما از رفتار اروپا در قبال برجام چیست؟، گفت: اروپایی‌ها در مخمصه سیاسی گیر کرده‌اند. از یک‌طرف می‌خواهند هویت مستقل سیاسی خود را حفظ کنند و از طرفی ایران به عنوان منبع انرژی برای آن‌ها مهم است. از طرفی اروپا نمی‌خواهد امنیتش با به‌هم خوردن برجام به خطر بیفتد. بنابراین اروپا ناگزیر از مقاومت در برابر آمریکا در بحث برجام است.
∎