به گزارش ایرنا، مردم ایران به ویژه استان بوشهر خلیج فارس را به عنوان یکی از نمادها و سمبل های ملی و میهنی همراه با باورهای ژرف دینی و الهی در قلب خود پاس داشته و آن را چون پاره تن خویش در مقابل بدخواهان حراست کرده اند تا این آبراه بین المللی همچنان قلب ملت ایران در اعصار تاریخ پارسی بماند.
پرتقالی ها، هلندی ها و انگلیسی ها امپراتوری های قدرتمند آن زمان به ویژه در بخش دریایی بودند که هرکدام به نوبه خود بر بخش هایی از جزایر و بنادر خلیج فارس مسلط شده و برخی بیش از یک تا دو قرن بر این مناطق حکمرانی کردند.
پرتقالی ها نخستین استعمار گرانی بودند که به خلیج فارس هجوم آوردند (اواخر قرن پانزدهم میلادی) و بخش های عمده ای از جزایر و بنادر آن را تصرف و به پایگاه های نظامی و حکمرانی خود تبدیل کردند.
آنان به ویژه در جزایر جنوبی خلیج فارس از جمله هرمز بیشتر حضور داشتند و ظلم و آزار اذیت آنان بر مردم بومی این مناطق به حدی رسید که آنان به ناچار تاب نیاوردند دست به قیام های متعددی علیه این اشغالگران و استعمارگران زدند.
در نهایت حکومت مرکزی ایران در زمان شاه عباس صفوی امام قلی خان سردار مبارز خود را با سپاهش روانه مبارزه با استعمارگران در جزیره هرمز کرد و این فرمانده شجاع حکومت صفوی به کمک نیروهای مردمی پس از جنگ های متعدد و متمادی با تجاوزگران و استعمارگران پرتغالی موفق به شکست آنها و بیرون راندنشان از جزیره هرمز و خلیج فارس شد.
به همین مناسبت روز دهم اردیبهشت که سالروز بیرون راندن پرتقالی ها از جزیره هرمز است در تقویم ملی ایران به عنوان روز ملی خلیج فارس نامگذاری شده است.
همچنین هلندی ها نیز به قصد تسلط بر اقتصاد و تجارت منطقه خلیج فارس سعی کردند با ایجاد مراکز تجاری و حتی قلعه های نظامی(قلعه موسل استاین در خارگ) تا بنادر خلیج فارس به عنوان شاهرگ حیاتی و اقتصاد منطقه را قبضه کنند و بازار تجارت را در دست خود داشته باشند و هیچ گونه منافعی به صاحب اصلی آن سرزمین که مردم محروم باشند، نرسانند.
میرمهنا بندر ریگی که روحیه استعمار ستیزی داشت، حرکات آنها را زیر نظر گرفت و تحمل اعمال ستمگرانه آنان را نداشت، در زمان حکومت کریم خان زند علیه هلندی ها در جزیره خارگ علم قیام برافراشت.
در سال های 1141 و 1145میر مهنا به قشون هلندی در خارگ حمله کرد و به آنها ضربات سنگینی وارد کرد.
اما استعمارگرانی که بیش از همه ساکنان بندرها و جزایر خلیج فارس را مورد ظلم و آزار قرار دادند و منابع آنها را به یغما بردند، انگلیسی ها بودند.
آنها چهار بار به بوشهر تجاوز کردند و هر بار با مقاومت و مبارزه مردم رو به رو شدند تا اینکه شهید رئیسعلی دلواری و همرزمان وی با پیروی از فتوای علما و مراجع زمان جنگ های متعدد و سختی را علیه آنها آغاز کردند و موفق شدند با وجود شهدای زیاد متجاوزان انگلیسی را از خاک بوشهر و خلیج فارس بیرون برانند.
پیشینه نام خلیج فارس آن چنان دیرینه است که جای هیچ گونه شک و تردیدی را باقی نمی گذارد و این پهنه آبی در همه متون عربی، بحر فارس یا خلیج فارس نامیده شده است هر چند تلاش هایی برای جعل آن توسط استعمار با هدف ایجاد ریشه اختلاف و دشمنی بین جمهوری اسلامی و کشورهای همسایه انجام شد اما مستندات تاریخی و حقوقی بسیاری وجود دارند که گواه نام این دریای نیمه بسته تحت عنوان خلیج فارس است.
همان طور که بوشهری ها پیش از انقلاب اسلامی با کسب تکلیف از مراجع دینی به رهبری سردار جنوب رئیسعلی دلواری هجوم بیگانگان را ناکام کردند ملت ایران اسلامی و مسئولان نظام نیز در دوره کنونی تحت رهبری های خردمندانه مقام معظم رهبری در دفاع از خلیج فارس متحد و منسجم هستند و یک قدم از حقوق واقعی کشور در این زمینه عقب نشینی نخواهند کرد.
با توجه به این که جمهوری اسلامی ایران همواره به دنبال تعمیق روابط دوستانه با کشورهای همسایه بویژه مسلمان است.
یکی از مهم ترین مستندات حقوقی که در آنها بر نام خلیج فارس به طور مکرر تاکید شده است، سندهای سازمان ملل متحد است، این سازمان با انتشار قطعنامه ها، بیانیه ها و سندهای مختلف بر نام خلیج فارس تاکید کرده است.
خلیج فارس دارای اهمیت فوق العاده از لحاظ راهبردی، سیاسی و اقتصادی از دیرباز در طول تاریخ و امروز است و به مثابه یک راه آبی از آغاز تاریخ موقعیت برجسته سیاسی داشته است و به نوعی خاستگاه تمدن های بزرگ خاور باستان با پیشینه ای چند هزار ساله است.
کشورهای ایران، عمان، عراق، عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر و بحرین در کنار خلیج فارس هستند و در این میان استان بوشهر نیز با مرز آبی بیش از 900 کیلومتری بیشترین حوزه جغرافیایی را در بین استان های ساحلی جنوبی با این آبراه دارد.
خلیج فارس از سمت شمال با ایران، از غرب با کویت و عراق و از جنوب با عربستان، بحرین و امارت متحده عربی همسایه است.
وسعت آن 240 هزار کیلومتر مربع است و پس از خلیج مکزیکو و خلیج هودسن سومین خلیج بزرگ جهان به شمار می رود.
تنگه هرمز خلیج فارس را به دریای عمان و دریاهای آزاد مرتبط می کند، خارگ، ابوموسی، تنب بزرگ، تنب کوچک، جزیره کیش، قشم و لاوان از جمله جزایر آن هستند که همه آنها به ایران تعلق دارد.
خلیج فارس و سواحل آن معادن سرشار نفت و گاز دارد و مسیر انتقال نفت کشورهایی چون کویت، عربستان و امارات متحده عربی است به همین دلیل، منطقه‌ای مهم و راهبردی به حساب می آید.
بندرهای مهمی در حاشیه خلیج فارس وجود دارد که از آنها می‌ توان بندر شارجه، دوبی، ابوظبی و بندر عباس را نام برد.
در 22 تیرماه 1384، هیات دولت مصوبه ای را تایید کرد که به موجب آن دهم اردیبهشت هرسال ، “روز ملی خلیج فارس” نام گرفت.
دهم اردیبهشت در تاریخ ایران یادآور از خودگذشتگی های ملت سرافراز ایران و فرار اشغال‌گران متجاوز پرتغالی بعد از 117 سال تسلط جابرانه‌ بر سواحل جنوبی کشور (21 آوریل 1622 میلادی) در پی رشادت‌های سپاه ایران به رهبری امیرالامرای فارس(امام قلی‌خان) است.
شاه عباس صفوی در این روز در سال 1621 میلادی توانست هرمز را از چنگ پرتغالی ها درآورد، تا همیشه به خاطر این اقدام از او به نیکی یاد شود.
پیشینه خلیج فارس با همین نام چندان دیرینه است که نمی توان با استفاده از حربه های سیاسی و مالی خدشه ای به نام این پهنه همیشه خلیج فارس و جزایر آن وارد کرد ولی در دهه های اخیر نام اصلی و مستند این داشته تاریخی ایرانیان که جزو راهبردی ترین مناطق جهان است مورد تحریف برخی از کشورهای منطقه و برخی از ژورنال ها و مجامع علمی جهانی شده است
«سر چارلز بلگریو» برای نخستین بار در مقاله‌ای نام جعلی برای خلیج فارس مطرح و با این شیطنت زمینه‌ای را فراهم می‌کند تا افرادی مانند عبدالکریم قاسم و یا جمال عبدالناصر که اختلافات سیاسی با محمدرضا پهلوی شاه مخلوع ایران داشتند در سخنرانی‌های خود از آن واژه جعلی استفاده کنند.
رئیس بنیاد ایران شناسی شعبه بوشهر در ارتباط با واژه خلیج فارس و مستندات تاریخی موجود آن گفت: مردم ایران به ویژه بوشهر «خلیج فارس» را به عنوان یکی از نمادهای ملی و میهنی همراه با باورهای ژرف دینی و الهی در قلب خود پاس داشته و آن را چون پاره تنشان در مقابل بدخواهان حراست می کنند تا این آبراه بین المللی همچنان قلب ملت ایران در اعصار تاریخ بماند.
عبدالکریم مشایخی افزود: با نگاهی گذرا به اسناد موجود اعم از نقشه ها و مستندات تاریخی که از یونانیان و اقوام ملیت های دیگر به دست ما رسیده، درمی یابیم این آبراه راهبردی با نام های مختلفی مانند «سینوس پرسیکوس» در تاریخ از آن یاد شده که ریشه کلمه پرسیکوس به پارسی بودن این آبراه بشارت دارد.
وی یادآور شد: نام خلیج فارس آن چنان دیرینه است که جای هیچ گونه شک و تردیدی را باقی نمی گذارد به طوری که در همه متون عربی، دریای فارس یا خلیج فارس نامیده شده است هرچند تلاش هایی برای جعل آن توسط استعمار با هدف ایجاد ریشه اختلاف و دشمنی بین جمهوری اسلامی و کشورهای همسایه عربی انجام شد اما مستندات تاریخی و حقوقی بسیاری وجود دارد که گواه نام این دریای نیمه بسته با عنوان خلیج فارس است.
رئیس بنیاد ایران شناسی شعبه بوشهر ادامه داد: خلیج فارس اهمیت فوق العاده ای از لحاظ استراتژیک، سیاسی و اقتصادی در طول تاریخ و امروز داشته و دارد و به مثابه یک راه آبی از آغاز تاریخ موقعیت برجسته سیاسی داشته است و به نوعی خاستگاه تمدن های بزرگ خاور باستان با پیشینه ای چند هزار ساله است.
مشایخی اظهار داشت: اعراب در سال های اخیر با شیطنت های استعمار پیر و استکبار جهانی برخی از کشورهای کرانه جنوبی خلیج فارس از جمله امارات متحده عربی یا سعودی ها روی این مساله تبلیغات زیادی می کنند و سعی دارند در منابع و اسناد خودشان از واژه جعلی استفاده کنند در حالی که تمام دنیا این آبراه را به عنوان خلیج فارس یا دریای پارس می شناسند.
رئیس بنیاد ایرانشناسی شعبه بوشهر گفت: ایران در چهار مرحله از تاریخ معاصر در زمان محمدعلی شاه، دوره دوم در زمان ناصرالدین شاه، دوره سوم در زمان محمدعلی شاه در جریان استبداد صغیر و بالاخره در دوره چهارم در زمان جنگ جهانی اول 1332 تا 1336 میلادی انگلیسی ها به علت اختلافاتی که بر سر هرات داشتند نیروهای خود را از طریق آبراه خلیج فارس به بندر بوشهر اعزام کردند اما مردم دلیر این خطه در مقابل تجاوز می ایستند و در جنگ دوم در زمان ناصرالدین شاه سرهنگ باقرخان تنگستانی و فرزندش احمدخان با 400 نیرو از آبراه خلیج فارس دفاع کردند.
وی اضافه کرد: ایران در رابطه با آبراه خلیج فارس 3 شهید بین المللی به نام های شهید احمدخان تنگستانی، رئیس علی دلواری و شهید نادر مهدوی که این سه تن در دفاع از آبراه خلیج فارس جان خود را از دست دادند و در عصرهای مختلف تاریخی مردمی که در این خطه زندگی می کنند برای پاسداشت این آبراه که برایشان حیاتی ا‌ست تا پای جان هم ایستاده و دفاع کردند.
مدیرکل اسناد و کتابخانه های استان بوشهر گفت: نام و هویت خلیج فارس در اسناد و مدارک تاریخی چنان تثبیت شده که هیچ کسی در هیچ مکانی نمی تواند این نام را تغییر و جعل کند.
غلامحسین نظامی افزود: نقشه ها و مستندات تاریخی موید آن است که اگر گاهی برای خلیج فارس نام دیگری برگزیده شده، ناشی از تحقیق و پژوهش علمی نیست بلکه یک شیطنت و از تنش های سیاسی منطقه ای است.
وی اظهار کرد: استان بوشهر به عنوان ساحل نشینانی که هویتشان با خلیج فارس گره خورده باید بیشتر به شناخت خلیج فارس از جنبه های مختلف بپردازند و استفاده بیشتری از این آبراه داشته باشند.
نظامی یادآور شد: اکنون 30 هزار سند در استان بوشهر در ارتباط با خلیج فارس وجود دارد و در دهه های 1350 و 1360میلادی که استعمار پیر انگلیس با ماجراجویی برخی سیاستمداران کشورهای عربی به دنبال جعل نام خلیج فارس بودند پژوهشگران همان کشورها نقشه هایی که ترسیم می کردند، مستند به نام خلیج فارس بود.
وی ادامه داد: برخی ساکنان مجاور خلیج فارس در صدد هستند تا با استفاده از دلارهای نفتی باد آورده اما بدون مستندات متقن و بنا به مصلحت سیاسی تاریخ خلیج فارس را جعل و وارونه نشان دهند.
وی اضافه کرد: آنها در تلاش هستند نامی جعلی برای خلیج فارس تثبیت کنند که فراتر از نام در پشت این قضایا توسعه طلبی های سیاسی و اقتصادی مد نظر است هرچند که مردم ایران همواره حسن همجواری و مراوده بازرگانی در یک فضای صلح آمیز با ساکنان مجاور و سواحل خلیج فارس را در نظر داشته اند.
نظامی ادامه داد: پاسداشت روز ملی خلیج فارس که در واقع یک همت ملی برای اخراج پرتغالی ها از سواحل و جزایر خلیج فارس بود برای ما بسیار با اهمیت است زیرا بعد از آن نیز در تاریخ معاصر ایران بویژه جنوب کشور شاهد قیام های متعدد مردمی علیه بیگانگان متجاوز بوده ایم.
وی بیان کرد: برای پاسخگویی به ادعاهای واهی، بی ریشه و غیرمستند جاعلان تاریخ باید با تکیه بر طرح های دراز مدت علمی و پژوهشی بنیادین در پاسداشت خلیج فارس عنوان و تاریخ آن تلاش وافر کرد.
نظامی گفت: خلیج فارس آبراه مهم و استراتژیک در جنوب فلات ایران است که از روزگار کهن برای اقوام ایرانی دارای اهمیت زیاد بود که این اهمیت تا روزگار ما نه تنها کم نشده بلکه افزایش داشته است.
وی اظهارکرد: خلیج فارس یک آبراه ارتباطی و بخشی مهم از آسیا با شرق، شرق دور، آفریقا و اروپاست و منبع مهم اقتصادی اعم از آبزیان خلیج فارس و منابع معدنی مثل نفت و گاز است به طوری که امروز بخش زیادی از منابع سوختی جهان از این آبراه تامین می شود.
نظامی گفت: تسلط بر خلیج فارس به این دلایل همواره دغدغه سودجویانی بوده که در خارج از منطقه در اندیشه تسلط بر این دریای مهم هستند.
وی یادآور شد: از طرف دیگر حکام ایرانی اعم از پادشاهان و حکام محلی مجاور همیشه سعی داشتند که به هر نحو از خلیج فارس حفاظت و بهره ببرند اما به دلیل دوری مراکز قدرت در ایران از خلیج فارس این صیانت و حفاظت دائمی نبوده از این رو برخی اوقات کشورهای سودجو توانسته اند برای مدتی بر بخش هایی از سواحل و یا جزایر ایرانی یا غیر ایرانی خلیج فارس سیطره پیدا کنند.
نظامی افزود: در بسیاری اوقات خلا قدرت دولت مرکزی برای دفاع از خلیج فارس به وسیله مردم ساکن در سواحل این دریا پر شده است به نحوی که بارها شاهد بوده ایم که مردم خود دست به کار شده و بدون کمک دولت مرکزی با بیگانگان متجاوز به این دریا و سواحل آن جنگیده اند.
وی اظهار کرد: نمونه آن مقاومت مردم بوشهر و هرمزگان در برابر پرتغالی ها، هلندی ها و دفاع جانانه مردم استان بوشهر در برابر هجوم چهارگانه انگلیس به بوشهر است.
مدیر اسناد و کتابخانه های ملی استان بوشهر گفت: بدیهی است که از این تاریخ کهنسال اسناد و مدارک زیادی برجای مانده که به زبان فارسی، عربی، انگلیسی، هلندی، پرتغالی، آلمانی، فرانسوی و غیره است که بخشی از آن در ایران و بخش اعظم آن در دیگر کشورهای مجاور و همسایه اروپایی، آمریکایی و روسی است.
وی افزود: بنابراین به طور قطع هرگونه مطالعه همه جانبه در تاریخ خلیج فارس نیازمند به گردآوری اسناد یاد شده است از این رو گردآوری و پژوهش های بنیادی مبتنی بر اسناد می تواند کمک زیادی در یافتن حقایق تاریخی مربوط به خلیج فارس باشد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر و دبیر جشنواره استانی روز ملی خلیج فارس گفت: خلیج فارس هویت تاریخی و میراث گرانبهایی است که باید در اذهان فرزندان ما همواره جاودانه بماند.
حمیده ماحوزی افزود: خلیج فارس شاهرگ حیاتی میهن ماست و استان بوشهر نیز در کرانه شمالی خلیج فارس با937 کلیومتر بیشترین مرز مشترک با این آبراه و کشورهای همسایه دارد.
وی اضافه کرد: این مرز آبی افزون بر موقعیت تجاری و بازرگانی از نظر سیاسی و فرهنگی نیز از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و به همین دلیل هم در چهار دوره مورد تهاجم بیگانگان قرارگرفته است.
ماحوزی با اشاره به این که هرساله به مناسبت روز ملی خلیج فارس برنامه هایی در استان های بوشهر و هرمزگان برگزار می شود اضافه کرد: این که این برنامه ها در کدام استان برگزار شود مهم نیست و هدف حقانیت و تاثیر حوزه خلیج فارس در ایران و موقعیت استراتژیک این منطقه است که بایستی ظرفیت های هر منطقه که بیشترین تاثیر در شناساندن و معرفی خلیج فارس و پیشینه آن به جوامع بین المللی است مورد توجه قرار گیرد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر گفت: ما خلیج فارس و بوشهرمان را نماد صلح و دوستی می دانیم بوشهر با همه داشته هایش و تاریخ سراسر غرورش هیچگاه مغفول نخواهد ماند.
ماحوزی گفت: در دوره قاجار، بوشهر چهار بار مورد هجوم استعمارگران قرار گرفت که با استقامت مردم غیور این خطه و با رهبری روحانیانی چون شیخ حسن آل عصفور، آیت الله بلادی بوشهر، سید مرتضی علم الهدی اهرمی و شیخ محمد حسن برازجانی با سرافرازی از میدان نبرد بیرون آمدند و شهدایی چون رییس علی دلواری، احمدخان تنگستانی را تقدیم به میهن خود کردند.
وی افزود: در مرکز اسناد استان بوشهر هزاران سند در مورد خلیج فارس موجود است و کتیبه هایی جامانده از بندر سیراف این استان و موزه دریا و دریانوردی بوشهر نیز سندی از حقانیت و جایگاه خلیج فارس است.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری بوشهر گفت: خلیج فارس نماد فرهنگ و پیشینه مردمان ساحل نشین، شهادت طلبی و شکوه مردمان این خطه است.
مجید خورشیدی افزود: خلیج فارس نماد مقاومت در مقابل هرآن کسی است که به آب، خاک و ارزش های حیاتی این کشور چشم طمع داشته است.
وی ادامه داد: این خلیج نیلگون متعلق به یک یا دو استان ساحلی همجوار با آن نیست بلکه متعلق به ملت ایران است و منحصر کردن آن به چند استان اجحاف به اصل ماجرای ملی بودن خلیج فارس محسوب می شود.
خورشیدی یادآورشد: پس از چند دهه تلاش برای اینکه نام خلیج فارس را هدف تعرض قرار دهند حتی در نام گذاری، امروز به مرحله تثبیت رسیده و کمتر کانون و نهادی بین المللی است که این دریا را به نام فارس نشناسد.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری بوشهر گفت: خلیج فارس مسکن اقوام و مذاهب مختلف است و باید بدانیم که انحصار آن در یک استان و یک نقطه جغرافیایی از شان ملی آن می کاهد.
خورشیدی تاکید کرد: خلیج فارس میراث معنوی مردمان این سرزمین و نقطه حیاتی بسیاری از ارزش های اقتصادی ایران اسلامی است.
وی افزود: حتی قبل از واقعه ای که به یادش روز ملی خلیج فارس را نام گذاری کردند در کرانه خلیج فارس و این خطه از کشور نام آوران تاریخی بسیاری حضور داشته اند.
خورشیدی تاکید کرد: روز ملی خلیج فارس امسال و هر سالی که در درازای تاریخ برگزار می شود باید به نحوی باشد که حق این نماد ملی ایرانیان پاس داشته شود.
6047/6043/