شناسهٔ خبر: 24496523 - سرویس بین‌الملل
نسخه قابل چاپ منبع: تابناک | لینک خبر

چرخش امنیتی در شبه جزیره؟

صاحب‌خبر -

آژانس خبری کی.ان.سی کره شمالی گزارش داد، کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی گفت: موضع همیشگی و اولویت‌دار ما ایجاد تاریخی نوین در اتحاد مجدد دو کره است.وی ادامه داد، تمایلش پیشبرد قابل توجه در روابط بین سئول و پیونگ یانگ و تالیف تاریخ جدیدی از اتحاد مجدد دو کره به واسطه انجام اقدامات مستحکم از سوی دو طرف است که در جهان مورد ستایش قرار می‌گیرد.

خبرگزاری یونهاپ کره جنوبی نیز گزارش داد که هدف اصلی در اعزام این هیات بلند پایه از سوی مون جائه-این، رئیس جمهوری کره جنوبی آماده سازی شرایط برای انجام مذاکرات میان آمریکا و کره شمالی است.

چونگ ایو یونگ، رئیس امنیت ملی کره جنوبی و سو هون، رئیس اطلاعات این کشور در میان افرادی هستند که به کره شمالی سفر کرده‌اند.

خبرگزاری کره شمالی همچنین گزارش داد: هیات عالی رتبه کره جنوبی نامه‌ای را از جانب رئیس جمهوری این کشور به کیم جونگ اون تحویل داد. رهبر کره شمالی به تبادل دیدگاه‌ها درباره مسائل مختلف به منظور کاهش تنش‌های نظامی در شبه‌جزیره کره و اجرای گفتگوهای مثمر ثمر، ارتباط و همکاری و تبادل دیدگاه‌ها پرداخت.

این خبرگزاری کره شمالی همچنین در گزارش خود آورده است که دیدار میان هیات کره جنوبی و کیم جونگ اون در فضایی کاملا صادقانه برگزار شد. رسانه‌های حکومتی کره شمالی پس از دیدار تاریخی رهبر این کشور با نمایندگان کره جنوبی گزارش داده‌اند که شرایط برای تنش‌زدایی از روابط دو طرف فراهم است. از کیم نقل شده که عزمی جدی برای "بهبود سریع مناسبات" وجود دارد.

رسانه‌های کره شمالی گزارش داده‌اند که در دیدار هیئت ویژه کره جنوبی با رهبر کره شمالی از جمله موضوع دیدار احتمالی رهبر کره شمالی با رئیس جمهوری کره جنوبی مطرح شده و در این مورد "توافقی رضایت‌بخش" حاصل شده است. در این باره جزئیات بیشتری منتشر نشده است. بر این اساس، هیئت ویژه کره جنوبی نامه‌ای از مون جائه این، رئیس جمهوری این کشور، به رهبر کره شمالی داده است.

رسانه‌های کره شمالی به نقل از رهبر این کشور گزارش کرده‌اند که او قصد دارد روند بهبود روابط دو کره را "با جدیت تسریع و فصلی نو در تاریخ اتحاد دو کره ایجاد کند". در گزارش این رسانه‌ها آمده که رهبر کره شمالی دستور داده "گام‌های عملی" در راستای رفع موانع برداشته شود.

درباره صلح و ثبات در شبه جزیره کره "بی‌پرده گفت‌وگو شده است". کاهش تنش نظامی در منطقه موضوع دیگری بوده که دو طرف – بنا بر گزارش‌ها – درباره آن رایزنی کرده‌اند. در این گزارش‌ها در عین حال اشاره نشده که آیا موضوع تهدید برنامه هسته‌ای کره شمالی یا موضوع مذاکره احتمالی این کشور با آمریکا هم مطرح شده یا نه.

یکی از اهداف سفر هیئت ۵نفره‌ی کره جنوبی که یکی از مشاوران ارشد امنیت ملی رئیس جمهوری این کشور سرپرستی آن را بر عهده دارد، فراهم کردن مقدمات مذاکره پیونگ‌یانگ و واشنگتن بوده است.

در گفت‌وگو با هیئت ویژه کره جنوبی، کیم یو جونگ، خواهر پرنفوذ رهبر کره شمالی و کیم یونگ چول، از مقامات ارشد حزب کمونیست و رئیس پیشین سازمان امنیت این کشور حضور داشته‌اند. این دو در مسابقات المپیک زمستانی که اخیرا در پیونگ چانگ کره جنوبی برگزار شد هم حضور داشتند. خواهر رهبر کره شمالی در جریان سفر به کره جنوبی دعوتنامه‌ای از طرف برادرش به رئیس جمهوری کره جنوبی داده بود.

سخنگوی وزارت دفاع ایالات متحده می‌گوید این وزارتخانه "محتاطانه خوش‌بین است". کلنل رابرت منینگ می‌گوید ارتش آمریکا "شانه به شانه" در کنار متحد خود، کره جنوبی ایستاده و از تعهد سئول به "اتحاد مستحکم" آمریکا و کره جنوبی "کاملا" مطمئن بوده است. پنتاگون اعلام کرده که از آغاز گفت‌وگو میان دو کره استقبال می‌کند.

چونگ ائویی یونگ، مشاور ارشد رئیس جمهوری کره جنوبی که سرپرستی هیئت بلندپایه کره جنوبی در سفر به پیونگ‌یانگ را بر عهده داشته و سو هونگ، رئیس سازمان امنیت کره جنوبی در روزهای آینده به آمریکا سفر می‌کنند تا گزارش دیدار با مقام‌های کره شمالی را به اطلاع واشنگتن برسانند.

پس از به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا ایالات متحده و کره شمالی بارها با لحنی تهدیدآمیز یکدیگر را خطاب قرار داده‌اند. لحن پیونگ‌یانگ از آغاز سال جاری میلادی (۲۰۱۸) درباره کره جنوبی نرم‌تر شده اما نشانی از قصد این کشور برای عقب‌نشینی از برنامه هسته‌ای آن به چشم نمی‌خورد؛ برنامه‌ای که کره شمالی علیرغم تحریم‌های شدید بین‌المللی و بی‌اعتنایی به قطعنامه‌های متعدد شورای امنیت سازمان ملل همچنان دنبال می‌کند.

از سوی دیگر رسانه‌های کره شمالی گزارش دادند در دیدار رهبر کره شمالی با هیات کره جنوبی موضوع دیدار رئیس جمهوری کره جنوبی و رهبر کره شمالی هم مطرح شده و این دیدار احتمالا در آوریل در منطقه مرزی دو کره برگزار شود.ئهم‌چنین دفتر ریاست جمهوری کره شمالی اعلام کرد دو کشور با ایجاد یک خط تلفن داغ (مستقیم) میان رهبران دو کشور توافق کردند.

چونگ ایو یونگ، مدیر امنیت ملی کره جنوبی گفت، پیونگ یانگ هم‌چنین به صراحت اعلام کرده اگر تهدید نظامی علیه کشورش بر طرف شود و تضمین امنیتی معتبری داده شود، برنامه هسته‌ای خود را متوقف کند.

به گفته مدیر امنیت ملی کره جنوبی، کره شمالی به صراحت در تعهد خود بر غیر هسته‌ای شدن شبه جزیره کره تاکید و تایید کرده است، اگر امینت این کشور تضمین شود و تهدیدها علیه کره شمالی برداشته شود، دلیلی برای وجود سلاح‌ هسته‌ای نخواهد بود. این کشور هم‌چنین تمایل خود را برای گفت‌وگوی "صادقانه و شفاف" با آمریکا اعلام کرده است. پیونگ یانگ هم‌چنین گفته است که هیچ اقدام تحریک آمیز نظامی نظیر آرمایش هسته‌ای یا موشک بالستیک در جریان مذاکرات با آمریکا نخواهد داشت. هم‌چنین کره شمالی قول داده هیچ سلاح هسته‌ای و یا حتی سلاح‌های متعارف را علیه کره جنوبی استفاده نکند.

تحول در بحران؟

بعد از کاهش تنشی که در مناسبات دو کره به مناسبت بازی‌های المپیک در کره جنوبی شکل گرفت، هیاتی از کره جنوبی این روزها به کره شمالی رفته است. این هیات، مرکب از رئیس سازمان امنیت کره جنوبی و مدیر شورای امنیت ملی این کشور در دیداری ۴ ساعته با زمامدار کره شمالی توافق بر سر دیدار رهبران دو کشور را قطعی کردند و بر سرا ایجاد یک خط تلفن مستقیم میان رهبری دو کشور برای مهار تنش‌ها هم به توافق رسیدند. دفتر ریاست جمهوری کره جنوبی با استناد به مذاکرات یادشده اعلام کرده که کره شمالی خواهان عاری‌سازی شبه جزیره کره از سلاح اتمی است و در صورت تضمین‌های امنیتی برای عدم مقابله با رژیم این کشور برنامه هسته‌ای خود را نیز ادامه نخواهد داد.

حبیب حسینی بیان میکند که در باره این شرط و شروط‌ها ابهام زیاد است. سال ۱۹۹۴ که دولت کلینتون با رهبری وقت کره شمالی بر سر توقف فعالیت هسته‌ای این کشور به توافق رسید، ایجاد دو نیروگاه هسته‌ای، تحویل سوخت و مواد غذایی و کمک‌های دیگر از امتیازاتی بود که به کره شمالی داده می‌شد. بعدها فاش شد که جیمز کلی، مذاکره‌کننده آمریکایی در این توافق به یک متمم ضمیمه محرمانه هم رضایت داده که در آن دولت کلینتون (بدون توافق کنگره) قول عدم تجاوز به کره شمالی و نهایتا به رسمیت شناختن موجودیت رژیم این کشور را می‌داد.

این توافق از سوی دو طرف چندان رعایت نشد و به خصوص رویکرد جرج دبلیو بوش در قراردادن کره شمالی در محور شرارت آن را از اعتبار انداخت و رژیم پیونگ یانگ هم به اخراج بازرسان آژانس انرژی اتمی دست زد، با حرکت در جهت ادامه برنامه هسته‌ای خود.

حالا اما کره شمالی در زمینه این برنامه و نیز موشک‌های قاره‌‌پیما و بالستیک دوربرد بسی پیش‌تر از سال ۲۰۰۲ است و مدت‌ها این گونه تبلیغ کرده است که آمریکا راهی جز به رسمیت شناختن این توان‌ها و به رسمیت‌شناختن کره شمالی ندارد. از این رو اگر برداشت امروز مذاکره‌کنندگان کره جنوبی از مواضع زمامدار کره شمالی درست باشد، این به معنای چرخشی اساسی در مواضع این کشور است و همین، تردیدهایی در باره اراده جدی کیم جونگ اون در این زمینه ایجاد می‌کند. این تردید ایجاد شده است که کره شمالی با مواضع امروز خود، با توجه به حجم سنگین تحریم‌ها در یکی دو سال اخیر در پی ایجاد شکاف میان کره جنوبی و چین از یک سو و آمریکا از سوی دیگر است.

واشینگتن اصرار دارد که برداشتن تحریم‌ها تا حصول نتیجه و گردن‌گذاشتن کره شمالی به مطالبات آمریکا باید ادامه یابد، ولی کره جنوبی و چین به کاهش تحریم‌ها در دوران مذاکرات نیز روی خوش نشان می‌دهند. به خصوص منافع متفاوت کره جنوبی و زاویه‌هایی که سیاست رئیس جمهور این کشور با واشینگتن در حل بحران شبه جزیره کره دارد محمل مناسبی برای مانور کره شمالی است. چین نیز دائما بر سیاست توقف در برابر توقف تاکید کرده: آمریکا و کره جنوبی مانورهای نظامی خود را متوقف کنند و کره شمالی هم آزمایش‌های هسته‌ای و موشکی خود را. بر چنین زمینه‌ای باید مذاکره به جریان بیافتد و طرفین به یک دیگر امتیاز بدهند.

برای آمریکا هرگونه کوتاه‌آمدن در برابر رژیم کره شمالی و به رسمیت‌شناختن توان اتمی و موشکی آن و متعاقبا رفتن پای قرارداد عدم تجاوز و به رسمیت‌شناختن رژیم پیونگ یانگ یعنی شکست کامل سیاست‌های تا کنونی واشینگتن و چراغ سبز به هر کشور دیگری که اگر به راه کره شمالی برود ضرر نمی‌کند و می‌تواند خواست‌های خود را تحمیل کند. (همین حالا هم البته در تهران با درک و برداشتی غلط از مواضع و رویکردهای کره شمالی، بعضا گفته می‌شود که "اقتصاد مقاومتی" کره شمالی نهایتا ترامپ را مجبور به تمکین کرده است و قبول برجام از سوی ایران نادرست بوده است!) این نیز هست که فروپاشی کره شمالی به عنوان متحد چین و وحدت احتمالی میان دو بخش کره رویداد مثبتی برای واشینگتن است، زیرا منطقه حائل در مرزهای چین را برخواهد چید و آمریکا تا مرزهای این کشور، به عنوان قدرترین رقیب کنونی و آتی خود هم، حضور خود را گسترش خواهد داد.

گرچه پکن در زمینه مهار برنامه هسته‌ای و موشکی کره شمالی رسما با واشینگتن همراه و همگام شده و در سال‌های اخیر موضعی انتقادی نسبت به رویکردهای پیونگ یانگ دارد، ولی تداوم موجودیت نظام این کشور برایش اهمیت استراتژیک دارد و تبعا با فشارهای آمریکا بر این کشور برای درازمدت موافق نیست و تلاش می‌کند که هر چه سریعتر بحران رو به کاهش رود.

حالا توافق امروز میان سئول و پیونگ یانگ در همین راستا پیش رفته است. این که رهبری کره شمالی در اعلام مواضع امروز صرفا به بازی تاکتیکی دست نزده باشد یا از آن سو، تندروها در آمریکا کره جنوبی را بر سخت‌سری و عدم هرگونه انعطاف در مذاکرات سوق ندهند نکاتی هستند که سبب می‌شوند روند تنش‌زدایی حاضر در شبه جزیره کره همچنان با مایه‌هایی از بدبینی همراهی شود.