کبری فرشچی

بر اساس بخشنامه سال 90 سازمان ثبت‌احوال افرادي كه شمع تولد 100سالگي‌شان را فوت مي‌كنند، مرده محسوب مي‌شوند، مگر آنكه عكس آن ثابت شود و كسي كه بيش از 100 سال عمر كرده بايد يك جورهايي ثابت كند هنوز زنده است.

اگر بخواهيم بخشنامه ثبت‌احوال را در يك جمله خلاصه كنيم، اين است كه 100ساله‌ها خودشان بي‌سر و صدا و بدون هيچ حاشيه‌اي بدرود حيات بگويند. البته راه‌هايي هم براي اثبات زنده بودن افراد بالاي 100سال وجود دارد. قديمي‌ها مي‌گفتند افراد 100ساله يك دندان در‌مي‌آورند. حالا كسي هم كه بالاي 100 سال عمر كرده، مثلاً مي‌تواند به يكي از ادارات ثبت‌احوال مراجعه كند و دندان تازه‌اش را به يكي از مأموران نشان دهد! البته ممكن است گواهي پزشك هم براي اثبات زنده بودن ادله خوبي باشد. خلاصه اينكه اگرچه تعداد افرادي كه بالاي 100 سال عمر مي‌كنند، كم است، اما چيز غير‌ممكني نيست. اين بخشنامه آنچنان مضحك بوده كه ديوان عدالت اداري در پي شكايتي وارد ماجرا شده و بخشنامه را باطل كرد. 

بر اين اساس در حكم ديوان عدالت اداري آمده است: گرچه بر‌اساس مواد 10، 22، 27 و 29 قانون ثبت‌احوال واقعه وفات از وظايف ذاتي سازمان ثبت‌احوال است، اما بر‌اساس مواد 867، 1011 الي 1030 قانون مدني و مواد 22 تا 29 قانون ثبت‌احوال، فوت به صورت حقيقي و فرضي بيان شده و در فوت حقيقي مطابق قانون ثبت احوال (ماده 24) تصديق پزشك يا دو نفر شاهد ملاك است و براي فوت فرضي نيز مطابق مواد ياد شده از قانون مدني رأي دادگاه صالح ملاك و فصل‌الخطاب تعيين شده و در هيچكدام از موازين ياد شده مقرره‌اي مبني بر تلقي وفات براي افراد بالاي 100سال ملاحظه نمي‌شود. بنابراين در بخشنامه مورد شكايت كه اصل را بر وفات افراد بالاي 100 سال قرار داده مغاير قانون و مخالف قاعده استصحاب و خارج از حدود اختيارات مرجع صدور تشخيص و ابطال مي‌شود.