جواد محرمي
مقارنه روز ميلاد حضرت مسيح (ع) با روز تولد نادر طالبزاده در روز تجليل از اين فعال پيشكسوت فرهنگي در نوع خود جالب بود. او تنها فيلم بلند سينمايي‌اش را با عنوان بشارت منجي ساخته است و البته بخش عمده‌اي از گرايش‌هاي فرهنگي او در حوزه‌هاي مختلف رنگ و بوي منجي‌گرايي مي‌دهد. ششمين محفل اوج هنر كه روز گذشته در سازمان هنري- رسانه‌اي اوج برگزار شد، به پاسداشت نادر طالبزاده با عنوان «آقاي نادر» اختصاص داشت؛ محفلي كه ميهمانان مختلفي را در نخلستان سازمان اوج گرد هم آورده بود.
طالبزاده روشنفكري انقلابي از ذات دين است
در محفل «آقاي نادر» آيت‌الله سيد محمد قائم مقامي سخنان خود را با درود به شهدا كه يادگاران انقلاب هستند، آغاز كرد و گفت: من اين نكته را بگويم، سخن گفتن درباره افرادي كه به دوستي خداوند مي‌رسند، خوب نيست. از سوي ديگر دوستان خدا بايد رياضت بكشند و بر خلاف ميلشان بايد درباره آنها سخن گفت و سر شخص را خداوند فاش مي‌كند. مدت‌هاست آقاي طالبزاده را اينگونه مي‌شناسم، او فردي است كه درك عميق و روشنفكرانه‌اي از اين حقيقت (انقلاب) دارد؛ روشنفكري از ذات دين است. من قبل از انقلاب با هنر رابطه داشتم، اما رابطه را قطع كردم ولي دوباره سعي كردم به هنر و مدرنيته نگاه كنم. آقاي طالبزاده در اين بازگشت مؤثر بود و از منظر حقيقت ولايت هنر را مي‌بيند. من به طور حاشيه‌اي به هنر بازگشتم.
وقتي در سارايوو و گراجده مي‌دويد
رضا برجي در بخش ديگر اين مراسم با بيان اينكه سخن گفتن اينجا سخت است، گفت: من سال‌هاست شاگرد نادر طالبزاده هستم و خدا را شكر اما اين بزرگداشت خيلي دير برگزار شد. نادر زماني در سارايوو مي‌دويد يا در گراجده كه تنها گروه در سارايوو بود. او تمام آثارش را خودش فيلمبرداري مي‌كرد، به جز كاري كه من فيلمبردار بودم. نادر در مستند پايه‌گذار بود. بعد از شهيد آويني سينماي مستند يتيم شد، چند سال هم نادر كار را كنار گذاشت، اما دوباره شروع كرد. به گفته برجي، مرتضي آويني مشورت‌ها را به نادر طالبزاده ارجاع مي‌داد و ما كمتر اين اتفاقات را شاهد بوديم. نادر شيوه خاصي در مستند دارد و مخاطب را درگير مي‌كند.ويژگي نادر اشراف به تكنيك فيلمسازي است، در سينماي مستند اين نوع نگاه را نداريم و آويني او را به عنوان مستندساز قبول داشت. برجي تأكيد كرد: نادر طالبزاده مورد وثوق آويني بود، نادر سوار بر مستند است و سوژه را عريان به مخاطب نشان مي‌دهد. شاگردهاي نادر تلويزيون المنار را تأسيس كردند و او هر جا كه باشد، منشأ خير است.
اسوه انسان بودن مهم‌ترين وجه اوست
حسين دهباشي در بخش ديگري از مراسم درباره تعاريفي كه از طالبزاده ارائه مي‌شود، گفت: من راجع به آنچه همه مي‌شناسيم، قصد تعريف ندارم، چه رزمنده، چه از غرب برگشته؛ وجهي كه ايشان را نادر مي‌كند به عنوان انسان، تواضع، خشوع، سخاوتمند در ارائه امكانات به جوانان و استفاده از نام ايشان براي برنامه‌سازي است. كمتر استادي ديدم كه شاگردانش موفق باشند، ذوق كنند و ديده شوند. اسوه انسان بودن مهم‌ترين وجه اوست.
خداوند به نادر مناعت طبع داده است
بيژن نوباوه نیز در ادامه اين مراسم طي سخناني گفت: خداوند به نادر طالبزاده لطف كرده و مناعت طبع به او داده است؛ در هنر مهم‌ترين عنصر تعهد است، جمع ما كساني هستند كه از طريق هنر روح تعهد را انتقال مي‌دهند. زبان آويني و نادر زبان خداست. وي با تأكيد بر اينكه در جامعه هنري دستمان خالي است، متذكر شد: مخالفتي با تفكر اسلامي در جامعه هنري ديده مي‌شود، اما ماندگاري هنر بسيار مهم است.
نادر خط‌شكن عرصه فرهنگ است
مسعود ده‌نمكي در بخش ديگر اين نكوداشت گفت: نسل جديد اگر دير اين افراد را بيابند، ضرر كرده‌اند. اين هنرمندان اخراجي‌هاي حضرات هستند و حياط خلوت اين آقايان را به هم زدند. نسلي كه خط را مي‌شكستند، از روي شهدا رد نمي‌شدند، اما در فرهنگ و هنر عده‌اي پاهاي خود را روي افراد خط‌شكن انقلاب مي‌گذارند، بايد از تجربيات آنها استفاده كنيم. نادر به مفهوم واقعي آتش به اختيار است؛ ايشان صاحب بصيرت، تكنيك است. چرا آثار آويني ماندگارتر از افراد با تكنيك است چون خودش را ساخته بود؛ حاج نادر خودساخته است. در حوزه كاري رقيب ندارد، اما رفيق دارد.
يوسفعلي ميرشكاك در اين برنامه ابراز داشت: طالبزاده از ابتدا كار بلد بود. فيلم داستاني در جمهوري اسلامي نمي‌توان ساخت چون مميزي وجود دارد. ما ايراني‌ها نه بلديم داستاني بسازيم نه مي‌توانيم فيلم داستاني بسازيم. در بخش ديگر با حضور مهمانان كنفرانس افق نو درباره نادر طالبزاده كليپي به نمايش درآمد.
انقلاب همچنان پر قدرت است
نادر طالبزاده در بخش ديگر اين مراسم با تشويق حضار روي سن آمد و محبت هنرجويان و مدعوين را پاسخ گفت و تأكيد كرد: برايم سخت بود برخي تمجيدها از خودم را بشنوم. تحولي در جهان شكل گرفت و من هم در اين ميدان بودم. من مرهون مرحوم والدينم هستم. انقلاب همچنان پر قدرت است، به عنوان نمونه اربعين مانور خداوندي است و اعلام اخير ترامپ درباره بيت‌المقدس اين قدرت را بيشتر نشان مي‌دهد. پاير نويسنده كتب مختلف دوسال پيش در كنفرانس هولوكاست حضور داشت و به طور مشكوك از دنيا رفت. او 10 كتاب مشهور نوشت كه ترجمه شده و اعتقاد دارم مسلمان از دنيا رفته است. خوشحالم در اين محفل در مقاطع مختلف فرصت داشتم افراد مختلف انقلاب را قاب بگيرم و جهاد اينها بايد ديده مي‌شد. افرادي را بايد معرفي مي‌كرديم، چون انقلاب نياز به تلاش دارد. من ديده بودم مرتضي چگونه به ميرشكاك نگاه مي‌كند، اما او عقيده دارد آزادانه بايد هرچه را مي‌خواهد بگويد مانند رها كردن ببر در ميان انسان‌ها. تلويزيون بايد فرصت گفت‌وگوي آزاد براي اين افراد را فراهم كند. وي ادامه داد: من توفيق داشتم در برنامه‌هاي مختلف افراد انقلابي را نشان دهم، اين محفل براي من نيست؛ ما تنها نيستيم. خارجي‌ها بايد بيايند و بشنويم، دوران تحول را ببينيم، اما آنها براي ما نقشه مي‌كشند و بايد هوشيار باشيم. تحول انقلاب يك عرصه‌اي را نشان داد كه خارجي‌ها هم آن را درك مي‌كنند. انقلاب در بيرون از ايران دلدادگان زيادي دارد.
پايان‌بخش ششمين اوج هنر، كيك تولدي بود كه هنرجويان نادر طالبزاده از جمله حسين شمقدري و حسين دهباشي براي سالروز تولد او تدارك ديده بودند، طالبزاده پس از خاموش كردن شمع‌ها تقدير شد. در اين مراسم چهره‌هايي چون حسین صفارهرندی،حجت‌الاسلام پژمانفر، حجت‌الاسلام قائم مقامي، گلعلي بابايي، رضا برجي، محسن مؤمني شريف، رضا شكاري، عليرضا قزوه، حميد داوود‌آبادي، گلعلي بابايي، علي‌اكبر رائفي‌پور و شجاعي طباطبايي حضور داشتند.