به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا ،جمهوری گرجستاندومین جمهوری قفقاز جنوبی از نظر مساحت و جمعیت (بعد از آذربایجان) به شمار می­ رود. این جمهوری در مرکز و غرب منطقه قفقاز، محل ارتباط و تلاقی غرب و شرق، اروپا و خاورمیانه است که از شمال با روسیه، از شرق با جمهوری آذربایجان، از جنوب با ارمنستان و از جنوب غربی با ترکیه هم­مرز است و در همسایگی شمال غربی ایران قرار دارد.

جمعیت اصلی گرجستان را به ترتیب گرجی­ ها، ارمنی­ ها، روس­ ها، آذربایجانی­ ها و دیگر اقوام ساکن تشکیل می­ دهند که در این ترکیب توجه به وضعیت یهودیان و کردها که تغییراتی را به وجود آورده­ اند، قابل توجه است. لازم به ذکر است کردهای گرجستان که از نژاد ایرانی و دارای هویت و فرهنگ خاص خود هستند، تقریباً 6/. درصد جمعیت گرجستان را به خود اختصاص داده­ اند. بیشتر این کردها ایزدی­ هایی هستند که به گفته فرزندانشان از فشار مذهبی دولت عثمانی به این سرزمین گریخته­ اند. این افراد از نظر سیاسی خنثی هستند و همین امر موجب شده نسبت به سایر گروه­ ها تحرک کمتری داشته باشند.

زبان فارسی در گرجستان

گسترش ارتباط ایران و گرجستان از دورانی است که ایرانیان آن را "ورژان" می­ خواندند. ورژان یعنی سرزمین گرگ یا گرگان و هنوز در برخی لهجه­ های ایرانی مانند لهجۀ طبری، گرگ را ورگ می­ خوانند. این نام گذاری توسط ایرانیان با باور گرجیان به گرگ که آن را مظهر و نماد ملی خود می­ دانند همخوانی دارد.

شاهنامه فردوسی در قرن دوازده به گرجی ترجمه شد. همچنین وجود نسخه­ های خطی فارسی و اسناد دیوانی به زبان فارسی، مربوط به فرمان­ پادشاهان ایران خطاب به حکام محلی گرجستان نذیز بر وجود این ارتباط صحه می­ گذارد. امروزه بخش عمده ادبیات کلاسیک و معاصر فارسی، به زبان گرجی ترجمه شده که نشان از گسترۀ زبان فارسی و ادب و فرهنگ ایران اسلامی دارد.

سابقه تدریس زبان فارسی در کشور گرجستان (به صورت علمی و دانشگاهی) به سال 1918 میلادی بر می­ گردد که کرسی زبان فارسی در دانشگاه دولتی تفلیس (ایوانه جاواخیشویلی) تشکیل و تا به امروز به کار خود ادامه داده است. بعد از فروپاشی نظام کمونیست و پس از گشایش سفارت جمهوری اسلامی ایران در تفلیس و با توجه به اهمیت و نقش زبان فارسی در توسعه روابط فرهنگی دو کشور، سفارت و رایزنی فرهنگی به موضوع زبان فارسی توجهی خاص معطوف داشته است.

رشته زبان فارسی در گرجستان اساتید و نخبگان زیادی را در خود پرورانده است، پروفسور گوته تیشویلی، ماگالی تودوآ و جمشید گیناشویلی از جمله این افراد هستند.

زبان فارسی در مراکز  تحقیقاتی و آموزشی:

دانشگاه­ ها و مراکز تحقیقاتی

1- دانشگاه دولتی تفلیس (ایوانه جاخیشویلی): اولین و مشهورترین مرکز آموزش زبان فارسی، دانشگاه دولتی تفلیس است. سابقه تدریس زبان فارسی و ایران­شناسی در این دانشگاه از ابتدای تأسیس آن در سال 1918 است. در دانشکده علوم انسانی بخش زبان­ های شرقی، زبان و ادبیات فارسی در گروه ایران شناسی تدریس می­ شود. مقاطع تحصیلی در این دانشگاه لیسانس و فوق لیسانس است.

2- دانشگاه دولتی ایلیا چاوچاوادزه: در دانشکده هنر و علوم  دانشکده علوم انسانی، بخش ایران­شناسی زبان و ادبیات فارسی تدریس می­ شود. دانشجویان دانشگاه ایلیا مجازند از ابتدای ورود، دو رشته تحصیلی انتخاب کنند که یکی اصلی و دیگری رشته دوم آنهاست. در حال حاضر هفت دانشجو، رشته اصلیشان ایران­شناسی است.

3- دانشگاه دولتی کوتایسی (اکاکی تسرتلی): شهر کوتاییسی در 300 کیلومتری شهر تفلیس قرار دارد. در بخش زبان ­های شرقی در دانشکده علوم انسانی  رشته ایران­شناسی با سابقه ­ای 20 ساله تدریس می­ شود.

4- دانشگاه گرجستان: دانشگاه گرجستان یک دانشگاه خصوصی است که وابسته به دانشگاه ایالتی جرجیا در شهر آتلانتای امریکاست. این دانشگاه با هفت­ هزار دانشجو، بزرگ ترین دانشگاه خصوصی کشور گرجستان محسوب می ­شود و تنها دانشگاه منطقه قفقاز است که مجوز صدور گواهی­نامه تحقیقاتی از IBM و EBSCO آمریکا دارد. در سال 1392 رسماً بخش شرق­شناسی (رشته ایران­شناسی، ترک­شناسی و عرب­شناسی) در دانشکده علوم انسانی (رئیس دانشکده خانم پروفسور تیناتین غودو شاوری) افتتاح شد و در حال حاضر دانشجویان در سه مقطع اول، دوم و سوم کارشناسی ایران­شناسی مشغول به تحصیل هستند. بیشترین داوطلبان این رشته، خانم­ ها هستند. آقای چولوخادزه، رئیس بخش شرق­شناسی و استاد زبان و ادبیات فارسی این دانشگاه، تحصیلات تکمیلی خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی در ایران انجام داده و در هشت سال اقامت خود، نه تنها زبان و ادبیات فارسی را بسیار خوب فراگرفته، بلکه با نگاه ایران­ شناسانه و قدرت خلاقیت بالایی که داشته است، توانسته در دانشگاه گرجستان جایگاه درخوری کسب کنند.

5- دانشگاه آزاد: این دانشگاه حدوداً سال 1387 با ادغام دانشکده حقوق، دانشکده مدیریت و انستیتوهای آسیا و آفریقا  فعالیت خود را آغاز کرده است. در دانشکده آسیا و آفریقا بخش روابط بین­ الملل- خاورمیانه و دور زبان و ادبیات فارسی تدریس می ­شود. در این دانشگاه دو استاد بومی که در دوره دانش­ افزایی نیز شرکت کرده ­اند در آنجا زبان و ادبیات فارسی تدریس می­ کنند. 

6- دانشگاه بین­ المللی قفقاز: دانشگاه بین ­المللی قفقاز یک دانشگاه خصوصی است با 21 سال سابقه که از سراسر جهان دانشجوی در حال تحصیل دارد و در دانشکده علوم انسانی، بخش شرق­شناسی در رشته روابط بین ­الملل، مطالعات ایران تدریس می­ شود که توجه خاصی به تاریخ و سیاست ایران به­ ویژه دوره معاصر می­ شود. این دانشگاه دارای اتاق ایران است اما به منابع آموزشی و کمک آموزشی لازم تجهیز نشده است.

مدارس

سابقه آموزش زبان فارسی در مدارس تفلیس به سی سال گذشته در مدارس شماره یک و 139 باز می­ گردد. اما از سال 2005 بر اساس سیاست های آموزشی متخذه از سوی دولت گرجستان و با توجه به اصلاحات انجام شده در سیستم آموزشی این کشور، دولت فقط از دو زبان خارجی ( یکی از زبان های غربی که عمدتاً انگلیسی به عنوان زبان اول و روسی بعنوان زبان دوم) حمایت می کند و مدارس موظفند برای این دو زبان برنامه ریزی کرده و لذا برنامه مدون مدارس برای این دو زبان اجرا می­ شود (زبان اول از سال سوم تا دوازدهم و زبان دوم از سال هفتم تا دوازدهم که البته این شیوه در مدارس بنا به به تصمیم مدیریت مدرسه متفاوت است). بنابراین زبان سوم که عمدتاً شامل زبان های شرقی است در صورت حمایت کشورهای مربوطه از نظر مالی و نیز تجهیز و پشتیبانی مورد تدریس و آموزش قرار خواهد گرفت که تدریس آنها بنا به نوع برنامه­ ریزی از سوی مدیران مدارس قابل اجرا است. با حمایت­ های مالی رایزنی از سال 1388تا امروز زبان فارسی در چهار مدرسه زیر به عنوان زبان اختیاری سوم دو ساعت در هفته تدریس می ­شود.

دوره ­های آزاد

------------------
برگرفته از شناخت نامه زبان فارسی در جهان، تهیه شده در بنیاد سعدی

منبع: تسنیم

مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاع‌رسانی خود را در این رابطه انجام می‌دهد.