به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، چنان‌که در مقدمه‌ کتاب «شناختنامه‌ شاعران و شعر معاصر ترک» آمده است، در سال‌های 2014 ـ 2015 تعدادی از شاعران ترکیه برای حضور در برنامه‌های شعرخوانی، از طرف نهادهای وابسته به دولت به خارج از ترکیه اعزام شدند. آنها حین شرکت در این برنامه‌ها متوجه ‌شدند که مخاطبان‌شان در کشورهای دیگر شناختی از شعر ترکیه ندارند.

این وضعیت سبب می‌شود «انجمن هنرهای زیبا و آثار باستانی» ترکیه با پشتیبانی «بنیاد رونمایی آثار هنری»، تحت پوشش نخست‌وزیری این کشور، اقدام به تدوین شناختنامه‌ی شعرای معاصر ترکیه کند. در ادامه، ترجمه‌ این شناختنامه که متن اولیه‌ آن به زبان ترکی و با خط عثمانی منتشر شده است، در دستور کار نهادهای فرهنگی ترکیه قرار می‌گیرد. متولیان فرهنگی ترکیه قصد دارند پس از اینکه این کتاب به هفت زبان ترجمه شد، پس از رونمایی در اختیار کتابخانه‌های کشورهای جهان قرار بگیرد.

برای تدوین شناختنامه‌ شاعران و شعر معاصر ترک، جمعی از استادان دانشگاه‌های ترکیه برگزیده می‌شوند و ترجمه‌ی فارسی این کتاب را «سُلماز احمدزاده‌ تجددی‌نژاد»، مترجم و مدرس زبان فارسی در ترکیه به عهده می‌گیرد.
رقیه آیدین مادرا، به نمایندگی از انجمن هنرهای زیبا و آثار باستانی اسکیز، در بخشی از آغاز برگردان فارسی کتاب نوشته است: «هنگامی که سخن از ادبیات ترک، به‌ویژه شعر ترک به میان می‌آید، در میان کلمات، ترکیبات، عناصر و صنایع ادبی بی‌بدیل، ردپایی از فصاحت و شیوایی زبان و ادبیات فارسی را می‌یابیم. لذا با توجه به اینکه خدمات ادبیات فارسی طی قرون و اعصار متمادی به ادبیات ما غیرقابل انکار است، برگردان شناختنامه‌ حاضر به زبان فارسی انجام گرفته و به خوانندگان فارسی‌زبان تقدیم می‌شود.»
اما رمضان کاپلان، رئیس دانشگاه بارتین، در پیشگفتار کتاب، با تصریح بر این نکته که شعر دیوانی ترکی بین سده‌های 13 تا 19 میلادی، «بر پایه‌ی فرهنگ، اعتقادات و سیستم ارزشی متأثر از اسلام» سروده شده، نوشته است: شعر دیوانی همراه با تأثیرات جنبش‌های غرب‌گرایانه به‌تدریج قدرتش را از دست داد و شعر ترک با دور شدن از منابعی که قرن‌ها از آنها تغذیه شده بود، در فضای فرهنگی متفاوتی به رشد و نمو پرداخت. یکی از مهم‌ترین نقاط عطف این روند نهضت تنظیمات بود. نهضت تنظیمات که در زمینه‌های سیاسی، نظامی و حقوقی، اصلاحاتی به سبک و سیاق غربی را پایه قرار داده بود، با به وجود آوردن فضایی فرهنگی و اجتماعی، زمینه‌ی پیدایش سبک شعری نوینی را فراهم و در این راستا شکل‌گیری و رشد خود را آغاز کرد.

نخستین حرکت تجددگرایی، تحت عنوان «شعر و ادبیات تنظیمات» با اولویت دادن به قطع ارتباط با ادبیات دوره‌ی عثمانی، سعی در تغییردادن اشکال و محتوای شعر ترک داشت.
وی در جایی دیگر از پیشگفتارش می‌نویسد: در شعر دیوانی، حتی در ابعاد فراتر آن، در حالی که هر پدیده‌ای در نهایت خود را با تفکر اسلامی منطبق می‌کرد، در شعر نو از طریق زبان دنیای سکولار، خود را مطرح می‌کرد. نخستین نمونه‌های این نوع نگرش و تفکر را می‌توان در اشعار «شناسی»، یکی از پیشگامان شعر نوین ترک مشاهده کرد.
کاپلان همچنین نوشته است: در شعر دوران جمهوریت، تمامی نهضت‌های ادبی مخالف سنت‌گرایی، اغلب در نقطه‌ی واکنش به زبان شعری موجود در سیستم فکری ـ فرهنگی شعر دیوانی با یکدیگر همسو بودند. این موقعیت در حقیقت چیزی نبود جز انتقاداتی که تحت عنوان «شعر و ادبیات کهن» از دوره‌ی تنظیمات متوجه شعر و ادبیات دیوانی شده و امتداد آن در این دوره نیز مشاهده می‌شد.
کتاب شناختنامه‌ شاعران و شعر معاصر ترک با معرفی عبدالحق حامد طرخان شروع می‌شود. او که سرآغاز شعر نوی ترکی است، در بین سال‌‌های 1852 تا 1937 زیسته است. در این کتاب تصویر و معرفی جامع و کوتاهی از هر شاعر آمده و سپس دو شعر برگزیده‌ی وی ترجمه شده است. آخرین شاعر معرفی شده در کتاب هم خیریه اونال است که در سال 1973 به دنیا آمده است. معرفی‌های نوشته‌شده برای هر شاعر نه فقط ما را با آن شاعر، بلکه با زمانه‌ی او نیز آشنا می‌کند. مطالعه‌ی کامل شرح نوشته شده درباره‌ی شاعران، مخاطب را با جریان عمومی تحول شعر ترکی در عصر معاصر آشنا خواهد کرد.

انتهای پیام/