در همان لحظههای اولیه وقوع حادثه، برنامه گفتوگوی ویژه خبری شبکه دو سیما و اخبار ورزشی شبکه خبر، بهصورت زنده اخبار زلزله تهران را پوشش دادند و مردم تهران را در جریان آخرین اخبار این رخداد قرار دادند.
فتحعلی فاخری، مدیرکل اخبار و اطلاعات شبکه خبر با بیان اینکه یک دقیقه و سی ثانیه پس از وقوع زلزله، خبر آن را زیرنویس کردیم، گفت: اولین واکنش ما هم مربوط به پیمان اسدیان، مجری خبر ورزشی بود که اعلام کرد زلزله به وقوع پیوسته است و در همان برنامه با علی مرادی، از مرکز زلزلهشناسی کشور ارتباط برقرار کردیم.
فاخری که نیمساعت بعد از زلزله به همراه عبدالرضا بوالی، مدیر شبکه خبر خود را به رسانه ملی رسانده بود، ادامه داد: در لحظات اولیه وقوع زلزله، به همه کارکنان و خبرنگاران شبکه خبر فراخوان دادیم تا خودشان را به شبکه برسانند و خبرنگاران هم در سطح شهر مستقر شوند و از طریق تلفن همراه، تصاویر و فیلمهای خبری خود را برای شبکه ارسال کنند.
وی با بیان اینکه در همان لحظههای اول، پوشش خبری زلزله و مدیریت بحران را در دست گرفتیم، خاطرنشان کرد: اولین ارتباط تلفنیمان را با همه شهرستانهای حاشیه تهران مانند کرج و شهریار برقرار و شرایط را ارزیابی کردیم تا ببینیم حجم تخریبها چقدر است.
مدیرکل اطلاعات و اخبار شبکه خبر، با اشاره به اعزام تیمهای ویژه خبری شبکه خبر در اقصی نقاط شهر تهران و پوشش صوتی و تصویری اخبار زلزله تصریح کرد: اولین ارتباط تصویری با تلفن همراه را از میدان پونک برقرار کردیم و تا صبح از تمامی نقاط تهران، از شمال شهر تا جنوب شهر و بوستانها و پارکها را بهصورت زنده پوشش خبری دادیم.
فاخری به اعلام حالت آمادهباش و استقرار مجری و گوینده ویژه در استودیوی شبکه خبر اشاره کرد و گفت: آنتن شبکه خبر بهصورت زنده، تماموقت در اختیار اخبار زلزله بود و یکی از بهترین گزارشهای کامل تصویری از اولین لحظات وقوع زلزله تا ساعت 9 صبح را پخش کردیم که بسیار مورد تقدیر مسئولان و مردم قرار گرفت.
وی افزود: از لحظه وقوع زلزله، حدود 30 هزار تا 35 هزار مخاطب به کانال شبکه خبر اضافه شدند که کاملا غیرمنتظره بود. همچنین براساس اطلاعاتی که از سطح شهر به ما میرسید، مردم از طریق تلفن همراه، شبکه خبر را میدیدند و این شبکه، مرجع اصلی خبررسانی مردم از زلزله بود.
مدیرکل اطلاعات و اخبار شبکه خبر با اشاره به تلاشهای این شبکه خبری برای برقراری ارتباط با مسئولان وزارت راه و شهرسازی، وزارت نیرو، مدیریت بحران، پلیس، استانداری، شهرداری تهران و همه دستگاههای مرتبط با امدادرسانی زلزله تهران و ارسال اخبار و گزارشهای زنده به مردم اظهار کرد: این زلزله، مانور و تمرین بسیار خوبی بود و چند نکته کاربردی در آن کسب کردیم تا انشاءالله بتوانیم در بحرانهای بعدی از آنها خوب استفاده کنیم.
اولین ارتباط زنده تلفنی با مرکز زلزلهشناسی کشور
سید محمد موسوی، سردبیر گفتوگوی ویژه خبری نیز که در لحظه وقوع زلزله در رژی پخش اخبار شبکه دو حضور داشت، گفت: در لحظه وقوع زلزله قصد برقراری ارتباط زنده تلفنی داشتیم که یکدفعه متوجه تکان خوردن زمین، دوربینها و شاتها شدم؛ در این لحظه مجری هم کمی مکث کرد اما شکر خدا توانست برنامه را ادامه بدهد و در ادامه سوره زلزال را قرائت و همه مردم را به آرامش دعوت کرد. وی افزود: در ادامه برنامه با مرکز زلزلهشناسی کشور ارتباط برقرار کردیم و فکر میکنم ما اولین بخش خبریای بودیم که توانستیم با مرکز زلزلهنگاری کشور ارتباط برقرار کنیم و اطلاعات اولیه را به مردم بدهیم.
موسوی در ادامه تصریح کرد: با توجه به طرح شایعات بیاساس درباره وقوع زلزله شدیدتر در تهران و افزایش نگرانیها در بین مردم، پنجشنبهشب نیز در برنامه گفتوگوی ویژه خبری، مهمانانی از استانداری تهران، مرکز زلزلهشناسی و ستاد مدیریت بحران حضور پیدا کردند و به لحاظ علمی به شایعات مطرحشده پاسخ دادند.
سکوت مرگبار در رژی پخش خبر
عاطفه میرسیدی، مجری برنامه گفتوگوی ویژه خبری که در لحظه وقوع زلزله تهران، در آنتن زنده، خونسردی خود را حفظ کرده و به قرائت سوره زلزال پرداخت نیز گفت: آن شب، قبل از اجرای برنامه مدام فکر میکردم که باید اتفاقی بیفتد و وسط برنامه مجبور شویم اخبار آن اتفاق را منتشر کنیم. مدام از همکاران سوال میکردم که آیا قرار است چیزی اعلام شود یا مدام اخبار را کنترل میکردم که ببینم قرار است خبری منتشر شود.
مجری برنامه گفتوگوی ویژه خبری به بیان حال و هوای لحظه وقوع زلزله در تهران پرداخت و تصریح کرد: خبر 22 و 30 دقیقه که همیشه 10 دقیقه است آن شب حدود 15 دقیقه طول کشید. گفتوگوی ویژه خبری 45 دقیقه است و آن شب به دلیل این وقفه زمانی، برنامه باید تا بعد از 30/11 ادامه پیدا میکرد. در رژی پخش خبر، استودیوهای متعدد و خبرنگاران زیادی حضور دارند و بالطبع سروصدا و آلودگی صوتی زیادی در رژی برقرار است، اما یکدفعه صدا قطع شد و سکوت مرگباری همهجا را فراگرفت. من نمیدانستم برنامه قطع شده یا آنتن همچنان هست، به همین دلیل مکث کردم. مهمانان برنامه هم کاملا آرام نشسته بودند و لبخند میزدند و من مراقب بودم که نشست خبری به هم نخورد یا اینکه مهمانان نشست را ترک نکنند، تا اینکه سردبیر گفت نگران نباشید و چیزی نشده است و برنامه را ادامه دهید. وی ادامه داد: وظیفه من در این حالت، حفظ خونسردی و آرامش، اجرای خوب، دادن انرژی مثبت به مردم و ارائه اطلاعات دقیق درباره حادثه بود که شکر خدا توانستم به آن عمل کنم.
تجهیز همهجانبه مخاطب
رادیو ایران در حال پخش برنامه رهاورد بود که زلزله چهارشنبهشب گذشته در تهران و کرج به وقوع پیوست.
مدیر رادیو ایران درباره اقدامات این شبکه رادیویی گفت: به فاصله حدود یک دقیقه و نیم بعد از وقوع زلزله، برنامه در حال پخش از شبکه ایران قطع شد و اخبار و اطلاعات مربوط به زلزله در اختیار مخاطبان قرار گرفت.
بهنام احمدپور درباره رویکرد رادیو ایران به عنوان یک رادیوی سراسری درباره اطلاعرسانی به مخاطبان توضیح داد: بعد از زلزله اطلاعرسانی درست و دقیق، ارائه اخبار و گزارشهای مفید و مستند را برای آگاه کردن مخاطب مدنظر قرار دادیم.
به گفته مدیر رادیو ایران، بلافاصله بعد از اعلام خبر وقوع زلزله با مدیریت بحران استان تهران و کشور گفتو گویی داشتیم و ارتباط با مراکز مدیریت بحران و سازمانهای مرتبط با این امر تا ظهر روز بعد در رادیو ایران ادامه داشت.
احمدپور اضافه کرد: یکی از مسائلی که برای آگاهسازی مخاطبان مدنظر قرار دادیم، توجه به وضعیت روحی و روانی مخاطبان و کمک به آنها برای مدیریت احوالاتشان بود. به این منظور طی 24 ساعتی که اخبار و گزارشهای مرتبط با زلزله را به اطلاع مردم میرساندیم از حضور یک روانشناس و یک روحانی نیز بهره گرفتیم تا افرادی را که از وقوع زلزله شوکه شده یا دچار استرس و نگرانی شده بودند، راهنمایی کنند و شرایط ملتهب بعد از وقوع زلزله با دقت و سرعت بیشتری مدیریت شود. در واقع تلاش ما تجهیز همهجانبه مخاطب در ساعت پس از زلزله بود.
شایعات زلزله تهران را در شبکههای اجتماعی خنثی کردیم
همچنین قائممقام خبرگزاری صداوسیما اعلام کرد: بعد از زلزله تهران و کرج بسرعت خبرهایی نادرست از منابع خارجی از طریق شبکههای اجتماعی دست به دست چرخید، اما بعد از بررسی این خبرها به مردم تاکید کردیم همه این اخبار نادرست است و نباید به نگرانی آنها منجر شود.
حسن عابدینی، قائممقام خبرگزاری صداوسیما درباره عملکرد خبرگزاری برای پوشش اخبار زلزله تهران و کرج به جامجم گفت: در خبرگزاری صداوسیما مانیتوری قرار دارد که با سازمان ژئوفیزیک دانشگاه تهران در ارتباط است و زمانی که زلزله رخ میدهد، مشخصات آن به ما اعلام میشود. همچنین از طریق زنگ هشدار، سردبیران و دوستان اتاق فکر در جریان قرار میگیرند. به محض شنیده شدن این زنگ، سردبیر، دبیران و خبرنگاران در نوبتهای کاری، فعالیتشان را آغاز میکنند.
وی ادامه داد: در ابتدا خبرنگاران که در قسمتهای مختلف شهر ساکن هستند، اطلاعاتی را در گروه اعلام و وضعیت منطقه را بعد از حادثه تشریح میکنند. همچنین خبرنگاران در بخشهای مختلف شهر تهران اعزام شدند و از معاونت خبر کرج هم کمک گرفتیم. خبرنگاران را در مناطق مختلف تهران و شهرهای اطراف همچون مشکیندشت، ملارد، کرج، شهریار و... اعزام کردیم تا خبرهای مکتوب، ویدئو و تصویر برای کانال و سایت خبرگزاری صداوسیما آماده کنند و به دوستان شبکه خبر هم کمک شود.
قائممقام خبرگزاری صداوسیما تصریح کرد: انتشار اطلاعات نادرست صدمات جبرانناپذیر میزند. در هنگام زلزله تهران فایل صوتی منتشر شد که در آن اعلام شد آلمان میگوید تا ساعت 3 و 45 دقیقه صبح زلزله بزرگتری رخ میدهد. بعد از بررسی متوجه شدیم فایل دروغ بوده است. همچنین عکسی از یک موسسه آمریکایی منتشر شد مبنی بر اینکه زمینلرزه ادامه دارد که بعد از بررسی در بخش اخبار خارجی، این موضوع را با دلیل انکار کردیم. در مجموع سعی کردیم اخبار نادرست را که از طریق شبکههای اجتماعی دست به دست میشود، خنثی کنیم.