به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، تهران روزهای پایانی پاییز 96 را در فضایی ملتهب به پایان می برد؛ آلودگی هوا و زلزله. شب گذشته زلزله ای 5.2 دهم ریشتری استان های البرز و تهران را لرزاند و مردم وحشت زده تا صبح در خیابان ها سرکردند. این زلزله به دلیل وقوع در نیمه شب در روزنامه های چاپ امروز 30 آذرماه بازتابی نداشت اما بحران آلودگی هوا که یک هفته ای است گریبان تهران را گرفته، محور مشترک برخی روزنامه ها بود. استقبال از شب یلدا و هشدار اعضای شورای امنیت به آمریکا درباره پایبندی به توافق هسته ای نیز دیگر محور روزنامه های آخرین روز از فصل پاییز بود.
** تهران در غم آلودگی
روزنامه «همشهری» در تیتر نخست امروز آورد «تهران لرزید و نخوابید». روزنامه «روزان» شهر تهران را «بی صاحاب» خواند و پرسید: مسئول مشکل آلودگی هوای پایتخت کیست؟ این روزنامه نوشت: اکنون که هوای آلوده و کشنده بخش جدایی ناپذیر از پاییز و زمستان تهران شده است آیا وقت آن نرسیده که به این کلان شهر بی در و پیکر سرو سامانی بدهیم؟ مسئول این وضع آشفته کیست؟ مردم بینوا یقه چه کسی یا کسانی را باید بگیرند و از آن ها مطالبه نجات پایتخت را داشته باشند؟
روزنامه «شهروند» در گزارش «آلوده ترین روز سال» نوشت: شصت و سومین روز آلوده تهران هم گذشت اما سایه سیاه ذرات آلاینده، هنوز از سر این شهر گذر نکرده؛ ذراتی که با هر نفس، مشتی بیماری را میهمان ریه‌های نه فقط پایتخت‌نشین‌ها که کلانشهرهای دیگر مثل تبریز و اصفهان کرده است. بیماری‌ها زیادند، از شیوع آنفلوآنزا و بیماری‌های قلبی- ریوی و تنفسی گرفته تا بیماری‌های خطرناک‌تری مثل سرطان‌ها، یا مردم را گرفتار کرده یا بیماری‌شان را تشدید کرده است.
این روزنامه افزود: در روزهای گذشته، اورژانس کشور اعلام کرد که سکته‌های قلبی در روزهای گذشته، ٢برابر شده است. بله، در روزهای آلوده، تعداد این بیماران افزایش پیدا می‌کند. همین هم می‌شود تا از مردم بخواهیم تا به جای استفاده از ماسک‌های معمولی از ماسک‌های FFP٢ یا P٩٥ استفاده کنند.
روزنامه «قانون» اعلام کرد که در سکوت می میریم. این روزنامه نوشت: سایه تیره و خاکستری دود شهر را فرا گرفته و مردم نیز فارغ از بیماری‌ها و عوارضی که این آلودگی برای‌شان به دنبال دارد، مجبورند برای تهیه معاش خود در شهر تردد کنند و تاسف بارتر اینکه کودکان باید در این فصل باریدن برف مدارس‌شان را تعطیل کند اما چند سالی است که آلودگی‌هوا به جای برف،مدارس‌شان را به تعطیلی می‌کشاند و آن‌ها نیز خوشحال از تعطیلی مدرسه خود در خیابان‌ها به بازی مشغولند. این سرگذشت هرسال پاییز و زمستان مردمان این شهر است و گویی که آن‌ها به آلودگی‌هوا و بیماری‌های ناشی از آن خو گرفته‌اند. این درحالی است که حق سلامت و کیفیت زندگی، اولین سرفصل منشور حقوق شهروندی است که رییس‌جمهور سال گذشته از آن رونمایی کرد.
این روزنامه افزود: سال‌هاست که آلودگی ناشی از خودروها و صنایع آلاینده که در شهرها یا مجاروت آن‌ها قرار دارند، پاییز رنگارنگ را به پاییز خاکستری تبدیل کرده‌اند. بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارندکه وسایط نقلیه یکی از علل عمده آلودگی هوا هستند. ازن، دی‌اکسیدکربن، اکسیدهای گوگرد و نیتروژن، سرب، ذرات معلق و ترکیبات سمی مانند بنزن و فرمالدیید، ترکیباتی هستند که بر اثر سوخت خودرو ایجاد شده و هوا را آلوده می‌کنند. تماس با سطوح بالای آلودگی هوا با بیماری‌های ریوی، ناراحتیهای قلبی و عروقی، آسیب به سیستم عصبی، سرطان و مرگ زودرس ارتباط دارد. پس باید گفت شرکت‌های خوردو سازی با توجه به میزان بالای تولید خودرو در کشور، نقشی مهم در کاهش آلودگی هوا دارند .
قانون ادامه داد: آِیا مسئولان از عواقب آلودگی هوا از جمله بیماری ها و مرگ و میر ناشی از آن اطلاعی دارند یا اینکه منافع خود را بر منافع مردم ترجیح می‌دهند؟
سال‌هاست که مردم شهرهای صنعتی، زیبایی‌های فصل پاییز را حس نکرده‌اند. لذت دیدن آسمانی آبی با تکه‌های ابر که گویی به زمین نزدیک‌تر است از شهروندانی در این شهرها زندگی می‌کنند، دریغ شده است. در حالی که هر سازمانی توپ را به زمین نهاد دیگر می‌اندازد و معلوم نیست متولی واقعی مقابله با آلودگی هوا کیست. هرچند در نگاه اول، سازمان حفاظت محیط زیست متولی کااهش آلودگی هوا بوده اما این سازمان در این سال‌ها چه اقدامی در این زمینه انجام داده‌است؟
** یلدا بهانه ای برای آشتی و مهروزی
امشب خانواده های ایرانی در بلندترین شب سال، یلدا، گردهم می آیند، حافظ می خوانند و دیدار تازه می سازند. بسیاری از روزنامه های چاپ امروز به استقبال یلدا رفتند.
روزنامه «آرمان» در سلسله یادداشت هایی به گرامیداشت روز یلدا پرداخت و نوشت: یلدا که پا به خانه می‌گذارد سیاهی شب را به روشنایی روز می‌سپاریم، ساعت‌ها کنار یکدیگر می‌نشینیم و گل می‌گوییم و گل می‌شنویم، آن‌چنان که گویی این شب هرگز صبح نخواهد شد. شب یلدا از آداب و سنن ریشه‌دار یک ملت می‌آید، ملتی که در آن فرای مذاهب و گویش‌های مختلف یک نقطه مشترک تحت‌عنوان «هویت ایرانی» دارند. ریشه‌های ملی ما حاصل سال‌ها تاریخ و سنت این سرزمین هستند.
این روزنامه در بخشی دیگر عنوان کرد: حافظ خوانی و شاهنامه‌خوانی تنها در میان جمع به روح و جان صفا می‌بخشد و به این دلیل ایرانیان سال‌هاست کنار اعضای‌فامیل و عزیزانشان این شب را صبح می‌کنند و به قصد صله‌ارحام میهمان خوانده یا ناخوانده اعضای‌فامیل و به ویژه بزرگ‌ترها می‌شوند. صله ارحام از مسائلی است که هیچ‌گاه نزد ایرانیان در شب چله فراموش نشده و نمی‌شود.
روزنامه «اعتماد» در این باره نوشت: یلدا واژه‌ای سریانی و به معنی تولد و زایش است. کهن‌ترین منبعی که به این مفهوم اشاره کرده آثار‌الباقیه اثر ابوریحان بیرونی است: نام این روز میلاد اکبر است. گویند در این روز نور از مرز توصان به مرز زیادت خارج می‌شود در پایان این شب خورشید دوباره جان می‌گیرد و از این رو ایرانیان باستان دی‌ماه را خورماه می‌گفته‌اند؛ یعنی ماه خورشید.
روزنامه «شرق» هم در سرمقاله خود چنین نگاشت: خیلی فرق می‌کند که مردمان سرزمینی شناسنامه داشته باشند، پیشینه تاریخی و کلی مناسبت‌های تقویمی و آداب و رسوم ملی و آیینی و شخصیت‌های گوناگون حقیقی و اسطوره‌ای داشته باشند یا از این اندوخته‌های تاریخی و فراتاریخی بی‌بهره باشند. سخن در اصل گوهر انسانی انسان‌ها نیست، که تفاوتی با هم ندارند. سخن در توفیر یک آدم واقعی روی صحنه اجرای تئاتر است با یک آدمک خمیری و دست‌ساز یا حتی یک شخصیت گرافیکی رایانه‌ای در یک فیلم انیمیشن خوش‌ساخت که چه‌بسا برای بیننده خیلی هم جذاب و مسحورکننده باشد اما به‌هرحال، معلوم است که دست‌ساز است و بی‌بته و پرداخته خیالات سازنده‌اش.
نگارنده در ادامه این یادداشت افزود: «یلدا» همچون نوروز یا هر مناسبت تقویمی دیگر، با همه آداب به‌ظاهر یکسان و تکرارشونده‌شان و البته درون‌مایه پایدار تاریخی – فرهنگی‌شان، بسته به احوال روزگار ایرانیان، نام مستعار احوال، خواسته‌ها و آرزوهای مردمان این سرزمین است. «یلدا»ی این روزگار مردم ایران، نام مستعار چیست؟ برداشت من این است که با وجود همه ناخرسندی‌ها، ناکامی‌ها، فرازونشیب‌ها، دغدغه‌های گاه توان‌فرسا و طاقت‌کش برای برخورداری از یک وضعیت شایسته و درخور شخصیت و منزلت و کوشش‌های دیرپای این ملت، «یلدا»ی اکثریت بزرگ جامعه ایران امروز نام مستعار جشن «یگانگی شناسنامه ملی و همدلی برای درمان دردهای مشترک و کوشش برای رسیدن به آرمان و آرزوهای مشترک» است.
** هشدار اعضای شورای امنیت به آمریکا
در شرایطی که امریکا با طرح ادعای تازه درباره برنامه موشکی ایران می کوشد این موضوع را به یک پرونده امنیتی علیه کشورمان تبدیل کند، اعضای شورای امنیت سازمان ملل از مقام های واشنگتن خواستند تا ضمن پایبندی به توافق هسته ای از مخدوش شدن روند اجرای آن جلوگیری کنند. این موضوع در محور نخست برخی روزنامه ها جای گرفت.
به گزارش روزنامه «ایران» برخلاف کشورهای عضو توافق هسته‌ای که سعی می‌کنند با مجاب کردن امریکا برای اجرای برجام تنش ایجاد شده بر سر این موضوع را فرو بنشانند، دولتمردان امریکا از این فرصت برای طرح ادعا درباره نقش منطقه‌ای ایران و تشدید تقابل با آن بهره می‌برند، روندی که بخشی از آن پس از ناکامی ترامپ در خروج از برجام و شکست در بهره‌گیری از ساز و کار داخلی امریکا برای اصلاح آن آغاز شد و در ادامه با طرح ادعا پیرامون خطرناک بودن برنامه موشکی ایران و مداخله‌جویی آن در منطقه ادامه یافت. اینک در حالی که متحدان اروپایی امریکا در موضعی هماهنگ از ادامه پایبندی‌شان به این توافق سخن گفته‌‌اند و بر حفظ برجام تأیید کرده‌اند، نماینده امریکا در نشست سه شنبه شب شورای امنیت بدون آنکه پاسخگوی اعتراض سایر کشورها به مخدوش کردن روند مسالمت آمیز اجرای برجام از سوی کشورش باشد، خواستار مقابله شورای امنیت با برنامه‌های موشکی ایران شد.
این روزنامه افزود: اعضای شورای امنیت با وجود این تلاش علیه ایران در نشست سه‌شنبه شب که با هدف بررسی برجام برگزار شد، از امریکا خواستند به توافق هسته ای پایبند بماند. در همین چارچوب، «جفری فلتمن» معاون دبیرکل سازمان ملل با بیان اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون 9 بار پایبندی ایران به توافق را تأیید کرده، گفت که «با این حال، رئیس‌جمهوری ایالات متحده از صدور تأییدیه پایبندی ایران خودداری کرد.»
روزنامه «ابتکار» هم در گزارشی با عنوان «آمریکای منزوی در شورای امنیت» نوشت: نشست دوره‌ای قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل در خصوص برجام در حالی شامگاه سه‌شنبه به کار خود پایان داد که به جز آمریکا، تمامی اعضای دائم و غیر دائم این شورا با تائید پایبندی ایران به تعهدات برجام، توافق هسته‌ای را به عنوان یک توافق بین‌المللی و روندی مطلوب در عرصه جهانی مثبت مورد تائید قرار دادند. در این نشست معاون سیاسی دبیرکل سازمان ملل به صراحت اعلام کرد که این سازمان هیچ گزارشی که نشان‌دهنده تخلفات ایران در برجام باشد را در اختیار ندارد و موضع ترامپ در خصوص این توافق بین‌المللی مایه نگرانی ماست.
این روزنامه افزود: در این قطعنامه همچنین بحث برنامه موشکی ایران نیز مورد توجه قرار گرفته است. طبق این قطعنامه ایران از برنامه توسعه موشک‌هایی که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای داشته باشند منع شده است. همچنین انتقال تجهیزات موشکی نیز تا 8 سال برای ایران ممنوع اعلام شده است. البته این در حالی است که طبق اظهار نظر کارشناسان حقوق بین‌الملل، بند مربوط به مسائل موشکی در قطعنامه 2231 تنها جنبه توصیه‌ای داشته و غیرالزام آور تلقی می‌شود.
پژوهشم** 9283**9279**تنظیم: فرشته ذبیحیان** انتشار:سیدمحمد موسی کاظمی
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید