به گزارش الف؛ حسن روحانی در ایام تبلیغات انتخاب وعده‌های را به مردم دارد و پس از تشکیل دولت دوازدهم، اولین لایحه بودجه این دولت را به مجلس ارائه کرد و با واکنش‌هایی فراوانی روبرو شد، اینکه نه‌تنها موردنقد منتقدان بلکه حامیان دولت تدبیر و امید هم از آن انتقاد کردند.
رئیس‌جمهوری هنگام تقدیم لایحه بودجه سال 1397 به مجلس گفت: اشتغال، رشد اقتصادی، رفع فقر، کاهش نابرابری‌ها، تحرک در طرح‌های اصلی و مهم و حضور بخش خصوصی در اقتصاد کشور به‌عنوان خواسته‌های اصلی مردم در انتخابات 96، در این لایحه پیگیری شده‌اند.
وی با بیان اینکه لایحه بودجه امسال کاملاً متفاوت با لوایح بودجه‌های سال‌های گذشته است، اظهار داشت: بودجه سالانه برشی از برنامه 4 ساله دولت است و اگر بخواهم بودجه امسال را در یک جمله خلاصه کنم، بودجه سال 97، بودجه‌ای بر مبنای اشتغال فراگیر و بر مبنای رفع فقر و ایجاد عدالت است.
اما در لایحه بودجه 97 که به اعتقاد کارشناسان دارای ابهامات بسیاری است و شفاف نیست؛ به مجلس شده مانند افزایش قیمت بنزین به 1500 تومان و گازوییل به 400 تومان، حذف گسترده یارانه بگیران، اجرای برنامه اشتغال گسترده و مولد با منابع حاصله از مابه‌التفاوت قیمت حامل‌های انرژی در سال ۹۷ نسبت به قیمت این حامل‌ها در ابتدای سال ۹۶ و... پیشنهادی شده است.
یکی از واکنش‌ها به موضوع افزایش عوارض خروج از کشور بود و عنوان شد برای جلوگیری از خروج ارز و کنترل نرخ آن، این تصمیم گفته‌شده است و همچنین در بعد بیکاری سوالات و ابهاماتی هنوز باقی است؛ اینکه تمهیدات اندیشیدهِ دولت در این راستا برای افزایش اشتغال فراگیر چیست? یا اینکه قرار است منابع هدفمندی یارانه‌ها و حذف بیش از 30 میلیون یارانه بگیر چگونه توزیع شود? سیاست فقرزدایی چیست? و ... .
صندوق بین‌المللی پول هم در گزارشی به تورم گرانی حامل‌های انرژی تا اصلاح یارانه نقدی پرداخت و نوشت: پیش‌بینی می‌شود در صورت تصویب افزایش قیمت حامل‌های انرژی، نرخ تورم، افزایش پیدا کند.
طرح‌های ضربتی یعنی دادن شربت برای شیرین شدن
هادی قوامی عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در گفتگو با خبرنگار الف، در پاسخ به این سوال که می‌توان با لایحه بودجه 97 مشکلات اقتصادی را بر اساس سخنان رئیس‌جمهوری حل کرد? پاسخ داد: قطعاً این‌گونه نیست که همه خواسته‌ها را در یک سال محقق کرد.
وی افزود: همیشه خواسته نسبت به امکانات توازن ندارد و بیشتر است، البته می‌توان رد پایی برای حل مشکلات گذاشت تا در مدت 3 الی 5 سال به اهداف رسید؛ البته برای تحقق خواسته‌ها به برنامه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت نیاز است.
این نماینده مردم در مجلس با بیان اینکه کارهای ضربتی مانند دادن شربت است، گفت: اقدامات شربتی یعنی یک شربت شیرین داده می‌شود که فقط اثر کوتاه‌مدت دارد و اثر آن از بین می‌رود و منابع تضعیف می‌شود.
قوامی با طرح این سوال که کدام طرح ضربتی و کوتاه به نتیجه رسیده است، گفت: می‌تواند یک گام برای کاهش فر مطلق برداشت و دولت فقط به هر جای مردم سوزی وصل کند تا مالیات بگیرد، درآمدهای خود را افزایش دهد.
وی ادامه داد: اکنون در مورد هزینه عوارضی از مردم با عنوان برق‌رسانی به روستاها و خرید انرژی تجدید پذیر و به ازای هر کیلووات 5 تومان بابت برق مصرفی گرفته که سال آینده به 6 تومان می‌رسد؛ یا اینکه بابت هر مترمکعب گاز 15 تومان از مردم به اسم گازرسانی به روستاها دریافت می‌شود و همه را رشد می‌دهیم؛ یا اینکه مالیات‌ها را رشد می‌دهیم و انواع مالیات می‌گیریم درحالی‌که باید درآمدها را افزایش دهیم.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با تاکید بر اینکه چپ و راست از مردم برای خدمات ارائه‌شده هزینه می‌گیریم و ملت به هر سمتی می‌چرخند باید پول پرداخت کنند، گفت: تمامی این هزینه‌ها به اسم تولید و اشتغال گرفته می‌شود که فضا را خراب‌تر می‌کند.
قوامی تاکید کرد: باید بتوانیم مالیات عملکرد را افزایش دهیم و وقتی سود یک شرکت دو برابر می‌شود، می‌توان مالیات را هم دو برابر کرد، اما وقتی رشد نکرده چگونه مالیات باید پرداخت کند.
به گفته وی؛ وضعیت کنونی برای فعالیت اقتصاد غیررسمی و برای فرار مالیاتی مساعد است، مثلاً قرار بود مناطق آزاد سکوی صادرات شود، اما سکوی واردات و راه ورودی انواع کالا و قاچاق شد که این موارد به تولید ملی آسیب می‌زند.
عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس با بیان اینکه قرار است صادرت رشد کند، گفت: با رشد قاچاق و واردات، صادرات کم خواهد شد و ارز از کشور خارج می‌شود و خروج ارز نرخ دلار افزایش داده و امروز به بالای 4 هزار تومان رفته و دوباره یک مالیات تورم ایجادشده است.
قوامی در پایان گفت: تحقق اهداف دولت برای از بین بردن فقر مطلق و اشتغال به حاشیه و محاق می‌رود؛ دولت گفته است 980 هزار شغل ایجاد خواهد کرد، اما این تعداد شغل فقط توزیع تسهیلات ایجاد نخواهد شد و باید فضای تولید را درست کرد تا اشتغال ایجاد شود.
از جراحی اقتصادی و نواقص بودجه و توان مردم
شهباز حسن‌پور بیگلری عضو دیگر کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نیز در مورد اینکه لایحه بودجه 97 و حل مسائل و مشکلات، به خبرنگار الف؛ گفت: امکان تحقق چنین وعده‌هایی وجود ندارد و تاکنون چند برنامه توسعه 5 ساله نوشته‌شده اما نتوانست مسائل اقتصادی را آنچه خواست مردم است، برآورده کند.
وی افزود: دولت‌ها در طول 100 سال گذشته چه قبل و چه بعد از انقلاب اسلامی در بحث بهبود معیشت مردم ناکارآمد بودند و علت اصل آن‌هم رویکرد کارایی بر اساس دولت و اقتصاد دولتی است.
حسن‌پور بیگلری ادامه داد: باید اقتصاد را به صاحبان فن و اهلش سپرد و مطالبی که رئیس‌جمهور گفتند، بخشی از کلیات لایحه بودجه بود و هنوز به‌طورکلی کالبدشکافی کامل لایحه بودجه انجام‌نشده است و باید منتظر نظر کارشناسان خبره باشیم.
این نماینده مردم در خانه ملت در مورد ایجاد 980 هزار شغل در سال آینده گفت: دولت ابتدا پاسخ دهد امسال که بر اساس برنامه ششم توسعه می‌بایست یک‌میلیون شغل ایجاد کند، چند شغل ایجاد کرده است.
وی با اشاره به اینکه مجلس با خوش‌بینی نسبت به سخنان رئیس‌جمهور و با نظر مثبت لایحه بودجه را بررسی می‌کند؛ اظهار کرد: مشکلات اقتصادی کشور، آن‌قدر مزمن است که نه‌تنها با یک بودجه یک‌ساله بلکه با چند برنامه پنج‌ساله هم علاج پیدا نخواهد کرد.
حسن‌پور اضافه کرد: در لایحه بودجه پیش‌بینی یک جراحی در بحث اقتصادی شده است که رئیس‌جمهور هم در مورد آن سخن گفت و باید تاب‌وتوان مردم و مجلس برای پیشنهادهای دولت دید که تا چه حدومرزی می‌توان پیش رفت ضمن اینکه متاسفانه در خیلی از موارد بودجه ناقص است.
به اعتقاد او، یکی از موارد وجود بیش از 65 هزار پروژه نیمه‌تمام در کشور است که امکان ندارد بتواند 10 درصد آن را در بودجه سال آینده تمام کرد؛ چگونه می‌توان گفت که لایحه نوشته‌شده دولت پاسخ به همه شعارها است که اصلاً شدنی نیست و باید پروژه‌های نیمه‌تمام را به بخش خصوصی واگذار کرد تا گام مثبتی برداشته شود.
عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه با اشاره به اینکه بانک‌ها، ناکارآمد هستند و نمی‌توانند پاسخ گوی به‌حق مردم باشند، بیان داشت: چگونه می‌توان می‌توانیم با یک بودجه یک‌ساله پاسخگوی مسائل باشیم؛ البته در گذشته هم خیلی‌ها از این سخنان گفتند؛ آنچه روی کاغذ آورده بودن با آنچه اجرا شد خیلی زیاد فاصله داشت.
حسن‌پور تصریح کرد: حق مسلم رئیس‌جمهور است که به بودجه خوش‌بین باشد و امید در جامعه تزریق کند، ولی با صراحت می‌گویم آنچه گفته‌شده امکان محقق شدن، ندارد و برای انجام جراحی اقتصادی نیاز به وفاق ملی بین همه دستگاه و نهادها داریم.
وی تاکید کرد: بیشترین مسائل و مشکلات ما توسط آقایان دولتی است مثلاً در راستای اصل 44 قانون اساسی که در بودجه می‌آید؛ هرسال با مخالفت برخی از دولتی‌ها مواجه می‌شود.
با یک گل بهار نمی‌شود/ بودجه بر اساس برنامه ششم نوشته نشد
حسینعلی حاجی دلیگانی، دیگر عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس هم در گفتگو با خبرنگار الف، در مورد وعده‌های اقتصادی رئیس‌جمهور در لایحه بودجه، گفت: قطعاً با یک گل بهار نمی‌شود، اما اگر همین یک گل در راستای حرکت به سمت بهار شدن باشد، اقدام مثبتی خواهد بود.
وی افزود: وقتی بیشتر لایحه بودجه را بررسی می‌کنیم، متوجه مشکلات بیشتری می‌شویم که وجود دارد؛ یکی از اشکالات اساسی این است فاصله عمیقی بین لایحه و احکام برنامه ششم وجود دارد.
وی افزود: خود آقای رئیس‌جمهور گفت که لایحه بودجه 97، برشی است از برنامه چهارساله دولت؛ که در صحن مجلس اخطار دادم؛ درحالی‌که در صحبت و عملاً بایستی عنوان می‌کردند لایحه برشی یک‌ساله از برنامه ششم است که این را نگفت.
نماینده مردم در مجلس تصریح کرد: برخی محورها و احکام برنامه ششم در لایحه بودجه لحاظ نشده و معنی آن این است که در راستای سند چشم‌انداز درست حرکت نمی‌کنیم و آنچه مدنظر نمایندگان بود به هیچ انگاشته شده است.
حاجی دلیگانی بیان کرد: بر اساس لایحه بودجه، کشور به‌نوعی بدهکار می‌شود و نسبت بودجه جاری 84 درصد بودجه و 16 درصد بودجه عمرانی است که این مورد واقعاً در کشور مشکل ایجاد خواهد کرد و روزبه‌روز بدنه دولت متورم و چاق‌تر می‌شود و هیچ اراده‌ای چه در دولت و چه در مجلس برای کاهش هزینه‌ها عملاً نیست.
به گفته وی، یکی بحث حقوق غیرمتعارف است و علیرغم سخنان رهبری بر غیرقانونی بودن حقوق نجومی آیا ذره‌ای از این ممنوعیت و محدودیت در لایحه بودجه سال 97 پیش‌بینی شده است که پاسخ می‌دهم خیر؛ بلکه همان روال قبلی در لایحه ادامه دارد.
عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس با بیان اینکه سال گذشته بیش از 400 اداره جدید در شهرستان‌ها راه‌اندازی شد، گفت: راه و شهرسازی یک اداره در هر شهرستان داشت و آمدند یک اداره جدید به نام راهداری» ایجاد کردند که چند بار هم در صحن مجلس تذکر دادم اما کسی جوابی نداد.
حاجی دلیگانی بیان کرد: سخنان رئیس‌جمهور از این دریچه قابل ارزیابی است که دچار روزمرگی شدند و دنبال این هستند که امروز را با یک الفاظ و واژه‌ها و ادبیاتی طی کنند تا امروز به فردا برسد، یعنی مسائل امروز را به فردا موکول می‌کنند.