جنگ و خشونت از ابتدای تاریخ جهان همواره همزاد بشر بوده و کشمکش ها و خونریزی های بسیاری را با خود همراه کرده است. پیامبران الهی و اندیشمندان بزرگ در جریان تاریخ بشر برای جلوگیری از تجاوز و ستم ها تلاش های بسیاری به عمل آورده اند، اما قدرت طلبی و منفعت جویی جوامع انسانی را درکابوس شوم جنگ های ویرانگر فرو برده است. در مقابل جنگ، جهان برخوردار از صلح بر پایه احترام به حقوق انسان ها و توجه به کرامت و آزادی آنها بنا شده و در آن تحمل و بردباری به همراه تعامل، دوستی و احترام متقابل ضروری قلمداد شده است. شنیدن صدای دیگران و مشارکت در گفت وگویی سازنده و برابر از ابزارهای اولیه جهان مبتنی برصلح محسوب می شود.

مجمع عمومی سازمان ملل پیشنهاد حسن روحانی رییس جمهوری را درباره «جهان علیه خشونت و افراطی گری» با اجماع همگان تصویب کرد. روحانی در نخستین سخنرانی خود در مجمع عمومی نسبت به خطرهای حاصله از جنگ و افراطی گری هشدار داد و اظهار داشت که باید افق جدیدی به روی بشر گشوده شود تا صلح بر جنگ و عدالت برستمگری و آزادی براستبداد و پیشرفت برعقب ماندگی چیره شود. در تحقق این اهداف بزرگ، وی پیشنهاد کرد که مجمع عمومی اقدام های عملی برای اتحاد علیه خشونت وافراطی گری اتخاذ کند. قطعنامه ای که در 18 دسامبر به تصویب مجمع عمومی رسید پاسخ مناسبی به این هشدار و درخواست ریاست جمهوری ایران بود و بدین گونه با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، 27 آذر به عنوان «روز جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری» تعیین شد.

«علی خرم» دیپلمات وزارت امور خارجه و استاد حقوق بین الملل، خشونت را یکی از معضل های سیاسی برخی از دولت ها می داند که بسیاری ازمعادله های بین المللی را نیز تحت تاثیر خود قرار داده به گونه ای که حاکمیت بعضی از کشورها را به چالش کشیده است. در ادامه نظرات این کارشناس سیاسی را درباره خشونت سیاسی و پدیده ای به نام افراطی گری جویا می شویم.

** عدم خشونت ریشه در ادیان و آیین های مختلف
تاریخ جهان در چندهزار سال گذشته نشان داده که هر وقت خشونت شکل گرفته برای عده ای مردم بی گناه همراه با خونریزی و تجاوز به منافع آنها بوده است. افرادی همیشه به عنوان صالحان در اقوام و ملت های مختلف به این نتیجه رسیدند که باید برای این پدیده شوم راه چاره بیاندیشند. عدم خشونت اندیشه ای است که ریشه های آن را در نزد مذاهب و آیین های مختلف می توان جستجو کرد. ترویج افراطی گری و افکار خشونت طلبانه برای رسیدن به هدف های سیاسی عاملی در ایجاد و گسترش بحران ها در چند دهه اخیر به شمار می رود به طوری که کشورهای خاورمیانه را درگیر خود کرده است که در چنین فضایی نمی توان انتظار توسعه کشورهای منطقه و بهبود روابط آنها را داشت بلکه نفرت پراکنی و خشونت ورزی فراگیرتر و بحران ها در خاورمیانه پیچیده تر خواهد شد. بنابراین انتخاب روزی در تقویم جهانی به نام پرهیز از خشونت و افراطی گری دلیلی شد تا خشونت پرهیزی و استفاده از روش‏های نافرمانی مدنی ویژگی عمومی جنبش هایی شوند که به جنبش های جدید اجتماعی معروف هستند.

** تروریسم زاییده خشونت و افراطی گری
در جوامع مختلف خشونت سیاسی در اشکال گوناگون بروز پیدا می کند که تروریسم زاییده و یکی از آشکارترین اشکال خشونت سیاسی است که آثار مخرب زیادی بر کشورها دارد. اینک مبارزه با پدیده تروریسم به یک امر ضروری برای نظام بین المللی تبدیل شده زیرا وضعیت های ناشی از آن نه تنها موجب خدشه دار شدن امنیت انسانی می شود بلکه صلح بین المللی را نیز تخریب می کند. بنابراین در اینجا عزمی راسخ و جهانی به عنوان راهبردی ویژه در مبارزه با تروریسم لازم است تا شکاف های موجود میان کشورها را از میان بردارد.

** جلب حمایت افکار عمومی روش های جذب گروه های افراطی
کشورها برای اینکه نگذارند ایده ها و افکار گروه های خشونت طلب و افراطی در سطح جامعه رشد کند باید از لحاظ فرهنگی به آسیب شناسی بپردازند، زیرا این گروه ها بیش از هر چیزی به حمایت مردم نیاز دارند تا بتوانند اهداف شوم خود را مشروع جلوه دهند و اعتماد مردم را جلب کنند. آنها همیشه در این اندیشه هستند که مردم بی طرف را وادار سازند تا دست از پشتیبانی رژیم خویش بردارند و به طرف جنبش مربوطه بروند. سیاستمداران و دولتمردان بایستی با اتخاذ سیاست هایی به لحاظ حقوقی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زمینه ظهور و رشد این گروه های خشونت زا و افراطی را از میان بردارند.

** نقش نهادهای رسانه ای در شناساندن گروه های افراطی
رسانه ها به عنوان مرجع ترین وسایل اطلاع رسانی در زمینه شناسایی و آگاه سازی افراد از وجود گروه های افراطی گرا نقش بسیار مهمی را در تنویر افکار عمومی برعهده دارند. انعکاس صریح و به موقع فعالیت ها و جنایت های این گروه های تروریستی و خسارت هایی که آنها بر روی روان افراد و زندگی آنان می زنند از جمله وظایف رسانه ها به شمار می رود. معرفی تصویر حقیقی از اسلام و ساخت برنامه هایی در این باره نیز می تواند عاملی موثر برای زدودن افکار منفی در سطح جهان درباره اسلام باشد. فضای مجازی نیز باید به ساخت برنامه های کوتاه درباره پرهیز از خشونت و عدم حمایت از گروه های افراطی بپردازد. همچنین مطبوعات مطالب و مقاله هایی در خصوص خشونت زدایی انتشار دهند و افراد را از اینکه در دام این گروه های افراطی گرا اسیر نشوند آگاه کنند.

** نقش نهادهای آموزشی درباره پرهیز از خشونت
آگاهی از پیامدهای امنیتی همکاری با گروه های افراطی و تروریسم، کنترل فعالیت و تبلیغات گروه های ترور در مدارس و نظام آموزشی برای جذب نیرو، آموزش به جوانان و دانش آموزان برای رویارویی با این گروه ها از جمله مسوولیت های به شمار می روند که بر عهده نهادهای آموزشی است. میان راهبردهای مختلفی که نظام های سیاسی و اجتماعی برای مبارزه با تروریسم می توانند اتخاذ کنند، راهبرد فرهنگی جایگاه بسیار مهمی دارد زیرا سیاست های فرهنگی ضد تروریسم مبنای اصلی مقابله با آن به شمار می آید.

خبرنگار: مریم همتی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9117**9131**
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.