کامبیز بازرگان روز یکشنبه در گفت وگوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا در کرج، با بیان اینکه از کل وسعت 165 میلیون هکتاری کشور نزدیک به 10 درصد آن ظرفیت کشاورزی دارد، افزود: اراضی دارای ظرفیت کشاورزی کشور حدود 18.5 میلیون هکتار است.
وی اظهار داشت: از این میزان اراضی دارای قابلیت کشاورزی در کشور فقط حدود 8 میلیون هکتار زیر کشت آبی قرار دارند و 6.3 میلیون هکتار نیز زیر کشت دیم قرار دارند.
وی با اشاره به اینکه هرساله حدود 4.2 میلیون هکتار از اراضی آبی و دیم نیز زیر کشت قرار نمی گیرند که در اصصلاح به آیش معروف است، ادامه داد: از حدود 8 میلیون هکتار اراضی زیر کشت آبی فقط 1.2 میلیون هکتار اراضی بدون محدودیت هستند و 6.8 میلیون هکتار نیز اراضی دارای محدودیت هستند که 4.3 میلیون هکتار آن فقط محدودیت شوری با درجات مختلف دارند.
بازرگان با بیان اینکه موضوع شوری خاک دومین مساله تهدید کننده اراضی کشاورزی کشور بعد از تغییر کاربری اراضی کشاورزی است، گفت: با توجه به توسعه کشاروزی آبی می دانیم که هر جا که آبیاری اراضی کشاورزی را داریم به همراه آن نمک به خاک اضافه می کنیم که باید به شرایط زهکشی خاک ها توجه کنیم ضمن اینکه به شست و شوی نمک از پروفیل خاک نیز توجه کنیم.
وی بیان داشت: شدت تبخیر آب در کشور ما بسیار بیشتر از متوسط دنیاست در حالیکه میزان بارندگی بسیار کمتر از متوسط جهانی است به طوریکه بارندگی ما چیزی حدود 240 میلی متر در سال است ولی در دنیا حدود 800 میلی متر است و میزان متوسط تبخیر که 2100 میلی متر است ولی در دنیا 700 میلی متر است.
رئیس موسسه تحقیقاتی خاک و آب کشور با اشاره به تهدید گسترش شوری اراضی کشاورزی، اضافه کرد: با این شرایط بارندگی و تبخیر کشور ما تعادل مناسبی ندارد پس اراضی تحت کشت آّبی را باید به شدت مواظبت کنیم تا تجمع نمک در خا ک اتفاق نیافتد.
**مواد آلی کمتر از یک درصد در بیش از 60 درصد خاک های کشاورزی کشور
بازرگان در ادامه یکی دیگر از تهدیدات منابع خاک و آب کشور را موضوع مواد آلی خاک دانست و گفت: در کشاورزی سنتی وظیفه تامین عناصر غذایی به عهده مواد آلی بوده به طوریکه کشاورزان در نظام سنتی عادت داشتند که به مزرعه خود یا از فضولات دامی دامپروری خودشان به صورت سنتی اضافه کنند در حالیکه علاوه بر اینکه سطح زیر کشت کم بوده و میزان برداشت عناصر غذایی از خاک هم به دلیل وجود ارقام کم توقع، کم بود.
وی افزود: پیشرفت کشاورزی و ورود ارقام جدید و پرمحصول تقاضای بیشتری برای عناصر غذایی به وجود آمد که بنابراین برداشتشان از خاک بیشتر شد و با این وضع ما توان زایش خاک را خیلی بیشتر از ظرفیت آن انتظار داریم پس بنابراین باید به شرایط خاکمان وقتی که ارقام پرمحصول را می کاریم و برداشت بیشتری می کنیم بیشتر توجه کنیم.
این مسئول اضافه کرد: گذار از کشاورزی سنتی به کشاورزی مدرن و معرفی منابع کودهای شیمیایی باعث شده که توجه به منابع آلی در کشاورزی ما کمرنگ تر بشود و ورود کودهای شیمیایی و کم توجهی به کودهای آلی باعث شده که این نسبت به هم بخورد و ما در اراضی کشاورزی به شدت مساله فقر مواد آلی را که به عنوان قلب خاک و کلید پایداری تولید در خاک شناخته می شود به آن کم توجه باشیم و موجب بروز این مشکلات برای خاک می شود.
رئیس موسسه تحقیقاتی خاک و آب کشور گفت: بیش از 60 درصد خاک های کشور مواد آلی کمتر از یک درصد دارد و در حالی که کف مواد آلی برای کشاورزی 2درصد است پس بنابراین ما به شدت توجه کنیم به افزودن مواد آلی به خاک در اراضی مختلف کشور. این موضوع البته در مناطق مختلف سطوح مختلفی دارد و در 2 استان شمالی شرایط مواد آلی خاک بهتر است و در بقیه استان ها شرایط به درجات مختلف شرایط خوبی ندارد.
6156/1535خبرنگار: نوشین طهماسبی**انتشاردهنده:داریوش غفاری