صاحب‌خبر - تزریق امید به رگ جامعه زنان
معصومه معظمی
پس از روی کار آمدن مجلس دهم و افزایش اصلاح‌طلبان و لیست امیدی‌ها در پارلمان، زنان نماینده هم که اکثرا از اعضای فراکسیون امید هستند، نشان دادند با زنان نماینده پیش از این تفاوت‌های جدی دارند، چرا که به همان میزان که در مجالس هشتم و نهم شاهد مصوبات ضد زن از جمله «لایحه حمایت از خانواده» برای سست شدن کانون خانواده و اجازه ازدواج مجدد به مردان و قانونی کردن «ازدواج سرپرست با فرزند خوانده» بودیم که سروصدای زیادی به پا کرد، در مجلس دهم شاهد تلاش زنان نماینده برای رفع مشکلات جامعه زنان و رسیدن به حداقل حقوق قانونی آنها هستیم.
بنابراین زنان نماینده مجلس دهم از همان زمان روی کار آمدن و تشکیل فراکسیون زنان، نشان دادند که تفاوت فاحشی با نمایندگان زن پیش از خود دارند، به نحوی که با پیگیری مسائل و موضوعات مربوط به این حوزه از جمله تلاش برای افزایش حداقل سن ازدواج، مقابله با کودک همسری، حمایت از زنان سرپرست خانوار، بیمه زنان، مقابله با افزایش کودکان مطلقه، تلاش برای حمایت از زنان آسیب‌دیده خیابانی و ورود زنان به ورزشگاه ها بر اثبات این تفاوت مهر تایید زدند. موضوعی که نباید از نظر دور داشت تلاش جدی اعضای این فراکسیون در دیدار با مراجع برای رفع این مشکلات است. فاطمه ذوالقدر نماینده تهران و نایب رئیس فراکسیون زنان مجلس در گفت‌وگویی به دیدار اخیر اعضای فراکسیون زنان مجلس با علما و مراجع اشاره کرد. او با بیان اینکه در راستای افزایش تعاملات دوجانبه میان نمایندگان ملت و علما و مراجع اخیرا با آیت الله بطحایی گلپایگانی نماینده خبرگان رهبری دیدار کرده اند گفت که در این جلسه درباره موضوعات مختلف و دغدغه های امروز زنان صحبت کرده‌اند. او گفت که در این جلسه درباره شرایط زنان امروز با ایشان صحبت کرده و در توضیحاتی بیان کرده است: «در دنیای امروزی زبان مشترکی با جوانان شکل نگرفته و عدم تحقق برخی مطالبات ابتدایی آنها نظیر حضور زنان در ورزشگاه سبب جدایی از جامعه شده و باوجود اینکه اسلام کرامت زن را قدر دانسته اما تصمیمات و قوانینی در خصوص زنان و دختران نظیر ازدواج در سنین پایین که به عنوات پدیده «کودک همسری» مطرح است و همچنین عدم برابری دیه زن و مرد که به دور از عدل انجام می‌شود، مشکلاتی ایجاد کرده است.» ذوالقدر به طرح دیدگاه‌های آیت الله بطحایی درباره زنان پرداخت و گفت که ایشان معتقد است از آنجایی که اسلام هیچگونه مسئولیت اقتصادی بر عهده زن قرار نداده است، دلیل عدم برابری دیه زن و مرد به این دلیل است. او گفت که آیت الله بطحایی معتقد است:«در شرایط امروز، زن و مرد دارای مسئولیت اقتصادی در امرار و معاش هستند و هم اینک ۵ میلیون زن سرپرست خانوار و یک میلیون زن خودسرپرست داریم که با توجه به مطرح شدن موضوع مسئولیت اقتصادی در نهاد خانواده لازم است که امعان نظری به این موضوع شود.» ذوالقدر همچنین به نظر ایشان درباره ازدواج دختران زیر 13 سال شاره کرد و افزود: «آیت‌الله بطحایی همچنین در باب ازدواج دختران زیر ١٣ سال با اذن پدر بیان داشتند ولایت پدر محدود است و ولایت تکمیلی نیست. ایشان گفتند که برای ازدواج بلوغ، عقل و رشد لازم است که مساله ولایت پدر را در نازلترین جایگاه قرار می‌دهد. ازدواج دختران به آن معنا که ۳ شرط رعایت نشود، غلط و باطل است.»
مراجع با اصلاح سن ازدواج دختران مخالفتی ندارند
همچنین طیبه سیاوشی، دیگر نماینده تهران و عضو فراکسیون زنان مجلس هم با اشاره به دیدار اعضای فراکسیون زنان با مراجع به دنبال دعوت دانشکده زنان دانشگاه ادیان و مذاهب قم اعلام کرد که با آیات عظام قمی، جوادی آملی، صانعی، بطحائی گلپایگانی و محقق داماد دیدار کرده‌اند و درباره موضوعات مربوط به زنان از جمله افزایش حداقل سن ازدواج دختران صحبت کرده‌اند که مراجع نسبت به اصلاح سن ازدواج دختران مخالفت جدی نداشته‌اند. نکته دیگری که این روزها بیش از گذشته به آن توجه می‌شود و مورد تاکید و نظر نماینده زن مجلس است و به عنوان یک حق مسلم و طبیعی درباره آن صحبت می‌شود، حضور زنان در ورزشگاه‌ها است. طیبه سیاوشی در این باره گفته است که برخی علما نسبت به این موضوع نظر مثبتی دارند و آن را دارای ایراد شرعی نمی دانند و برخی دیگر نمی‌توانند حضور زنان در ورزشگاه‌ها را بپذیرند. این نمیانده تهران در مجلس همچنین با اشاره به طرح موضوع ورود زنان به استادیوم‌های ورزشی یادآور شد: «باتوجه به اینکه بعضاً تاکید می‌شود که زنان نباید بدن مردان را ببینند، نکاتی را خدمت بزرگان عرض کردم که آقای صانعی گفتند که مشکلی بر این مسئله مترتب نبوده و یکی، دو نفر از دیگر مراجع نیز ملاحظاتی داشتند و بنده توضیح دادم که با توجه به فاصله‌ای که معمولاً از جایگاه تماشاچیان تا زمین بازی وجود دارد، اساساً امکان دیدن هیکل ورزشکاران میسر نیست که در واکنش به این توضیح، بعضی از آقایان فرمودند که با این حساب، مشکل شرعی وجود ندارد. ولی بعضی از بزرگان نیز این مسئله را به هیچ عنوان قابل‌قبول نمی‌دانند.»
لازم به ذکر است که علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی که نمایندگی مردم تهران در مجلس را بر عهده دارد؛ یکی از افرادی است که علاوه بر موضع‌گیری‌های خاص و شجاعانه سیاسی و تفکرات سنتی درباره موضوعات فرهنگی و حجاب، نسبت به ورود زنان در ورزشگاه‌ها موضعی حمایتی و موافق دارد و در گفت‌وگویی اعلام کرده است: «به نظر می‌آید که اگر برای مسابقات فوتبال جایگاه مخصوصی برای زنان در نظر گرفته شود، درِ ورود و خروج زنان و مردان از یکدیگر جدا باشد و سرویس‌های بهداشتی جدا برای زنان و مردان در نظر گرفته شود و در ورزش‌هایی که بدن ورزشکاران مرد پوشیده باشد، به نظر می‌رسد اشکال شرعی وجود نداشته باشد. هرچند نظر قطعی در این زمینه را مراجع و علما می‌دهند.» نایب‌رئیس مجلس با بیان اینکه اگر لازم باشد، حاضر است با مراجع در این زمینه مذاکره کند، ادامه می‌دهد: «اگر اعضای فراکسیون زنان از من این درخواست را داشته باشند حاضر هستم این کار را انجام بدهم.» در این راستا قسیم عثمانی، نماینده مردم بوکان در مجلس هم در گفت‌وگو با «ابتکار» در حمایت از حضور زنان در ورزشگاه‌ها گفت: «برای حضور زنان در ورزشگاه‌ها باید 2 کار انجام داد. اول باید فضا و محیط ورزشگاه ها را برای حضور زنان و مردان امن کنیم. سالم سازی محیط و آماده سازی فضا باید انجام شود و دوم باید مجوز حضور زنان داده شود تا به واسطه این سالم سازی فضا زنان نیز مثل مردان بتوانند در ورزشگاه‌ها حضور پیدا کنند.» او افزود: «این حق حداقلی را به بهانه نامناسب بون فضای ورزشگاه‌ها نباید از زنان دریغ کرد.» فاطمه سعیدی، دیگر نماینده تهران و عضو فراکسیون زنان مجلس هم در این باره به «ابتکار» گفت: «یکی از انتظارات جامعه زنان حضور در ورزشگاه هاست و با تمهیداتی که در این باره اندیشیده شده است، قرار شد با جداسازی کامل بخش خانم‌ها از آقایان و سرویس بهداشتی جدا و در نظر گرفتن فضای خانوادگی در ورزشگاه‌ها، مشکلات ورود زنان به ورزشگاه ها حل شود.» او با اشاره به نظر مراجع و حمایت آنها برای پیش برد برنامه های مربوط به زنان در جامعه تصریح کرد: «اگر بخواهیم در حوزه زنان کاری انجام دهیم حتما نیاز به نظر و حمایت علما داریم. سعی بر این است که نظر آنها را تامین کنیم و با حمایت آنها کارها را پیش ببریم و طی دیدارهایی که اخیرا با علما داشته‌ایم، می‌دانیم که نظرشان در این باره سخت‌گیرانه نیست.» سعیدی با بیان اینکه «هیچ کسی مخالف ورزش نیست»، ادامه داد: «ورزش با روح و جسم جامعه درارتباط است و خصوصا درباره زنان و دختران که از محدودیت‌های بیشتر و فضای کمتر ورزشی برخوردارند باید توجه بیشتری داشته باشیم. ورزش باعث شادابی و طراوت روح جامعه است به دلیل شرایط زنان در جامعه، فراکسیون زنان مجلس حساسیت خود را نسبت به این مقولات افزایش داده است و پیگیر موضوعات مربوط به زنان است.» او افزود: «در این راستا به صورت هفتگی یک یا دو جلسه با کارشناسان و متخصصان این حوزه در فراکسیون زنان تشکیل می‌دهیم و از آنها می‌خواهیم در این باره به ما کمک کنند. روی انجام امور حساسیم و تاکید داریم اگر قرار است کاری در جامعه انجام شود باید مورد موافقت و قبول همه جامعه باشد.»
عثمانی، نماینده اصلاح طلب و اهل تسنن مجلس همچنین با بیان اینکه با بازی‌های رسانه‌ای و دعواهای سیاسی نمی‌توانیم مشکلات حضور زنان در ورزشگاه‌ها را رفع کنیم، خاطرنشان کرد: «مشکلات با این روش‌ها حل نشده و نخواهد شد و به نظرم عقلانیتی باید حاکم شود که نشاط اجتماعی همه را دربر بگیرد و هم خانم‌ها به عنوان 50 درصد موثر جامعه بتوانند در ورزشگاه‌ها حضور پیدا کنند و هم آقایان بتوانند در این فضا سهیم شوند.»
سعیدی هم با تاکید بر اینکه« مشکلات جامعه زنان تنها مختص به زنان نیست» به «ابتکار» گفت: «برای رفع این مشکلات و دغدغه ها مردان هم باید به ما کمک کنند و خودشان را کنار نکشند چرا که مشکلات زنان جامعه تنها مربوط به زنان نیست و کل جامعه را درگیر می کند پس مردان نیز باید در حل مشکلات مربوط به زنان کمک کنند تا مشکلات بخشی از جامعه حل شود.» عثمانی هم در پایان تاکید کرد: «قبل از هرکاری باید سالم سازی فضای ورزشگاه‌ها انجام شود، چرا که وضعیت فعلی ورزشگاه‌ها واقعا در شان کشور اسلامی و مردم با فرهنگ و متمدن ایرانی نیست و باید بازنگری در امور صورت بگیرد.»
مردان هم درکنار زنان به فکر حل مشکلات نیمی از جامعه باشند
نکته قابل توجه دیگر حمایت مطهری از مقوله ورود زنان به ورزشگاه‌ها است که مورد توجه سعیدی قرار گرفته است. او با اشاره به حمایت اخیر مطهری از حضور زنان در ورزشگاه و بیان اینکه حاضر است دراین باره با مراجع صحبت کند، تاکید کرد: « حمایت های آقای مطهری از این موضوع به ما کمک زیادی کرده است و از سایر نمایندگان نیز این توقع وجود دارد که ما را مورد حمایت خود قرار دهند تا کاری که آغاز شده است را به نتیجه برسانیم. چرا که اگر این بخش از جامعه رو به سلامت، آموزش، شادابی و ارتقا برود، کل جامعه ارتقا پیدا خواهد کرد.»
انتقاد به بودجه ناکافی حوزه زنان درسال 97
نکته دیگری که نباید فراموش کرد و مورد انتقاد برخی نمایندگان و اعضای فراکسیون زنان مجلس از جمله فاطمه سعیدی، عضو هیات رئیسه فراکسیون امید مجلس و عضو فراکسیون زنان قرار گرفته است، اختصاص بودجه ناکافی به حوزه زنان در بودجه سال 97 است. او با گلایه از دولت در این باره اعلام کرد: «با توجه به اظهارات دکتر روحانی در حمایت از زنان در زمان انتخابات توقع بیشتری داشتیم که دولت دوازدهم بودجه بالاتری به این حوزه اختصاص دهد ولی در این باره کوتاهی شده است.» او همچنین تاکید کرد:«دولت در اختصاص بودجه به حوزه زنان کم لطفی کرده است. البته این بودجه نسبت به بودجه سال گذشته به حوزه زنان چند درصد افزایش داشته است، ولی درباره بودجه زنان انتظار و توقعمان بیشتر بود. ولی سعی می‌کنیم در کمیسیون تلفیق چانه‌زنی‌هایی در این رابطه داشته باشیم تا بودجه حوزه زنان را افزایش دهیم.» گفتنی است؛ با توجه به شعارهای انتخاباتی روحانی و استفاده از کلیدواژه زنان و تلاش برای جلب رای و حمایت جامعه زنان در انتخابات ریاست جمهوری، این انتظار وجود داشت که روحانی بودجه بیشتری به این حوزه اختصاص دهد، ولی به گفته فاطمه سعیدی این انتظار محقق نشده و قرار است در کمیسیون تلفیق تلاش خود را به کار بگیرند تا میزان بودجه اختصاص یافته به حوزه زنان را برای سال 97 افزایش دهند. البته با توجه به عملکرد مثبت فراکسیون زنان در حوزه های مختلف و توانمندی آنها این امکان وجود دارد که بتوانند سهم بیشتری به این حوزه اختصاص دهند. چرا که زنان مجلس دهم در مقایسه با زنان مجالس گذشته فعالیت بیشتری داشته‌اند. سعیدی در گفت‌وگو با «ابتکار» در این باره تاکید دارد : «زنان مجلس دهم همه تلاش خود را به کار بسته‌اند تا جامعه حساسیت بیشتری نسبت به مشکلات حوزه زنان نشان دهند. اینکه توانسته‌ایم حساسیت بیشتری در جامعه نسبت به این موارد ایجاد کنیم چیز خوبی است و روزانه خبرهایی درحوزه زنان و تلاش فراکسیون زنان برای رفع مشکلات آنها در رسانه ها شنیده می‌شود که امر مثبتی است و می کوشیم در آینده نزدیک خبرهای بیشتری در این حوزه به گوش برسد.»
به آینده زنان امیدوار باشیم
بنابراین با توجه به وعده‌های این عضو فراکسیون زنان و تلاش جمعی اعضای فراکسیون برای محقق کردن عدالت جنسیتی در جامعه و به دست آوردن حداقل حقوق از دست رفته زنان، باید به آینده جامعه زنان امیدوارد بود. چرا که این زنان از زمان شروع به کار مجلس دهم و آغاز فعالیت جدی خود در این فراکسیون، نشان داده‌اند که صرفا به دنبال اجرای شو و نمایش فعالیت نیستند و به راستی دغدغه حل مشکلات جامعه زنان را دارند و به صورت هفتگی جلسات مستمر با کارشناسان و متخصصان حوزه زنان و وکلا و معاونان رئیس جمهوری در حوزه زنان و حقوق شهروندی را در دستور کار خود قرار داده‌اند∎