کبودي ها در نتيجه آسيب ديدگي يک يا چند رگ خوني به واسطه يک جراحت پوستي شکل مي گيرند. خون از اين رگ هاي خوني آسيب ديده به بافت اطراف نشت مي کند و موجب شکل گيري کبودي مي شود.به گزارش عصر ايران به نقل از "نيو هلث ادوايزر"، اما گاهي اوقات کبودي ها بدون دليلي مشخص ظاهر مي شوند. در اين ميان، کم خوني يکي از مواردي است که مي تواند به کبودي منجرشود.

کبودي هاي بي دليل براي نوع خاصي از کم خوني شايع هستند، که به نام کم خوني آپلاستيک شناخته مي شود. کم خوني آپلاستيک يک شرايط پزشکي است که نه تنها به واسطه تعداد کم گلبول هاي قرمز، بلکه تعداد کم گلبول هاي سفيد و پلاکت ها تعريف مي شود. هنگامي که تعداد پلاکت ها کمتر از حد عادي است، روند لخته شدن خون به خوبي صورت نمي گيرد، که اغلب به خونريزي بيش از اندازه و کبودي منجر مي شود.

از ديگر نشانه ها و علائم کم خوني آپلاستيک مي توان به موارد زير اشاره کرد:

رنگ پريدگي پوست

خستگي

سرگيجه

سردرد

راش پوستي

تنگي نفس

ضربان قلب سريع و نامنظم

خونريزي لثه

خونريزي بيني

خونريزي طولاني مدت از يک بريدگي و غيره

کم خوني آپلاستيک پيشرفت آهسته اي طي چند هفته و چند ماه دارد. گاهي اوقات ممکن است به ناگاه پديدار شده و حتي زندگي فرد را در معرض تهديد قرار دهد. کم خوني آپلاستيک ممکن است حالت مزمن نيز به خود بگيرد.

دلايل کم خوني آپلاستيک

همان گونه که اشاره شد کم خوني، به ويژه کم خوني آپلاستيک مي تواند موجب شکل گيري کبودي شود. دو نوع کم خوني آپلاستيک وجود دارند:

کم خوني آپلاستيک اکتسابي

کم خوني آپلاستيک اکتسابي يک اختلال خودايمني است که با تخريب سلول هاي خوني توسط سيستم ايمني بدن شکل مي گيرد. اين نوع از کم خوني مي تواند در هر سني آغاز شود، و هم مردان و هم زنان را تحت تاثير قرار مي دهد. در حدود 75 درصد موارد، کم خوني آپلاستيک اکتسابي ايديوپاتيک (نهان‌زاد) است، به اين معني که دليل واقعي آن نامشخص است. با اين وجود، از دلايل احتمالي کم خوني آپلاستيک اکتسابي مي توان به موارد زير اشاره کرد:

پرتو درماني يا شيمي درماني براي درمان سرطان

سموم

بيماري هاي عفوني مانند سيتومگالوويروس يا HIV

درمان هايي براي ديگر بيماري هاي خودايمني

بارداري

کم خوني آپلاستيک ارثي

کم خوني آپلاستيک ارثي يک بيماري ژنتيکي است که از والدين به فرزند منتقل مي شود. اين نوع از کم خوني آپلاستيک نسبت به نوع اکتسابي کمتر شايع است، و به طور معمول طي دوران کودکي تشخيص داده مي شود. برخي شرايط پزشکي ارثي که مي توانند به کم خوني آپلاستيک منجر شوند شامل موارد زير هستند:

ديسکراتوزيس کانجنيتا

کم خوني فانکوني

کم خوني دايموند-بلک فان

سندرم شواخمن-دايموند

نوع ديگري از کم خوني آپلاستيک ارثي در ميان بزرگسالان تشخيص داده مي شود. اين نوع که به تازگي کشف شده است، به واسطه تلومرهاي کوتاه شکل مي گيرد. آزمايش هاي ويژه براي تشخيص اين نوع از کم خوني آپلاستيک نياز است.

چگونگي درمان کم خوني آپلاستيک

کم خوني آپلاستيک، بدون در نظر گرفتن اين که ارثي يا اکتسابي باشد، يکي از دلايل شکل گيري کبودي محسوب مي شود و درمان مناسب براي کنترل کبودي ضروري است. در ادامه با برخي از روش هاي درماني موجود براي کم خوني آپلاستيک بيشتر آشنا مي شويم.

تزريق خون

براي کاهش علائم کم خوني آپلاستيک و کنترل خونريزي، اغلب تزريق خون ضروري است. بايد به اين نکته اشاره داشت که تزريق خون يک روش درماني براي اين نوع کم خوني محسوب نمي شود. اين اقدام تنها تسکين موقت علائم را به همراه دارد. تزريق خون به طور معمول شامل انتقال پلاکت ها يا گلبول هاي قرمز خون مي شود. تزريق گلبول هاي قرمز خون تعداد آنها را در جريان خون فرد افزايش مي دهد، در شرايطي که تزريق پلاکت ها به پيشگيري از خونريزي بيش از اندازه کمک مي کند.

به طور کلي، زماني که تعداد موارد تزريق خون به يک فرد مطرح مي شود، هيچ محدوديتي وجود ندارد. با اين وجود، تزريق خون داراي عوارض جانبي و اثرات مخصوص به خود است. پس از چند تزريق گلبول هاي قرمز خون، تجمع آهن در بدن انسان رخ مي دهد، که به اندام هاي حياتي آسيب مي زند. افزون بر اين، بدن انسان ممکن است پادتن هايي را عليه گلبول هاي قرمز خون منتشر کند، که از کارايي آنها مي کاهد. استفاده منظم از سرکوب کننده هاي سيستم ايمني از اين شرايط پيشگيري خواهد کرد.

پيوند سلول هاي بنيادي

در مواد کم خوني آپلاستيک شديد، پيوند سلول هاي بنيادي تنها گزينه براي درمان موفق محسوب مي شود. پيوند سلول هاي بنيادي معمولا به عنوان پيوند مغز استخوان شناخته مي شود. اين روش درماني بيشتر براي بيماران جوان و سالم مناسب است. يک اهداکننده سازگار نياز است، که به طور معمول خواهر يا برادر بيمار است.

همانند روش هاي درماني ديگر، پيوند سلول هاي بنيادي داراي خطرات و عوارض جانبي خاص خود است. همواره احتمال پس زدن پيوند توسط بدن وجود دارد، که به شکل گيري عوارض تهديدکننده زندگي فرد منجر مي شود.

سرکوب کننده هاي سيستم ايمني بدن

داروهاي سرکوب کننده سيستم ايمني بدن براي بيماراني که نمي توانند پيوند مغز استخوان انجام دهند و براي آنهايي که به کم خوني آپلاستيک ناشي از اختلالات خودايمني مبتلا هستند، ضروري است. داروهاي سرکوب کننده سيستم ايمني فعاليت سيستم ايمني را مهار مي کنند، که به مغز استخوان اجازه احياي سريع‌تر و توليد سلول هاي خوني جديد را خواهد داد. زماني که مصرف اين داروها متوقف شود، احتمال بازگشت کم خوني آپلاستيک وجود دارد.

محرک هاي مغز استخوان

انواع خاصي از داروها مانند اپوئتين آلفا، فيلگراستيم، و غيره ممکن است به تحريک مغز استخوان براي توليد سلول هاي خوني جديد کمک کنند.

آنتي بيوتيک ها و ضد ويروس ها

کم خوني آپلاستيک سيستم ايمني بيمار را تضعيف خواهد کرد. اين به معناي آن است که فرد در برابر عفونت هاي باکتريايي و ويروسي آسيب پذيرتر خواهيد بود. از اين رو، آنتي بيوتيک ها و ضد ويروس هاي مختلف اغلب توسط پزشک تجويز مي شوند.

درمان هاي ديگر

در صورتي که کم خوني آپلاستيک به واسطه شيمي درماني يا پرتودرماني براي درمان سرطان شکل گرفته باشد، زماني که اين روش هاي درماني پايان يابند، کم خوني بهبود خواهد يافت.

اگر بارداري دليل کم خوني آپلاستيک است، با پايان اين دوران، کم خوني نيز بهبود مي يابد. اگر پس از تولد نوزاد هيچ بهبودي در اين شرايط مشاهده نشد، مصرف داروهاي ديگر با تجويز پزشک نياز خواهد بود.