کشته شدن علی عبدالله صالح، رئیس جمهوری پیشین یمن در روز دوشنبه اوضاع را در این کشور جنگ‌زده بیش از پیش پیچیده کرد.
جنگ یمن که بیش از دو سال از آغاز آن می‌گذرد علاوه مرگ و قحطی و بیماری، بسیاری از غیرنظامیان را نیز مجبور کرده است که سلاح به دست بگیرند.
این احتمال وجود دارد که با ادامه شرایط موجود، سناریوی لیبی تکرار شود یعنی کشوری چند پاره با دو دولت که بخشی از قلمرو آن را نیز اسلامگرایان افراطی در اختیار دارند، بوجود آید.
در ادامه اطلاعات بیشتری دربارۀ تحولات این کشور ارائه می‌شود.
حوثی‌ها که هستند و چه می‌خواهند؟
حوثی نام قبیله‌ای است در شمال یمن که توسط عبدالمالک الحوثی، رهبری می‌شود.
خانواده عبدالمالک الحوثی در دهه ۹۰ میلادی انتقاد از دولت یمن را به دلیل همکاری مقامات یمنی با عربستان سعودی و ایالات متحده آمریکا آغاز کردند و خواستار سهم بیشتری در توسعه و همکاری‌های سیاسی در این کشور شدند.
با آغاز بهار عربی در برخی از کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا، حوثی‌ها نیز اعتراضات گسترده علیه دولت مرکزی یمن را از سر گرفتند و خواستار برکناری علی عبدالله صالح شدند.
با اوج گیری قیام‌های مردمی در سال ۲۰۱۱ میلادی، صالح به سرکوب خونین مخالفان پرداخت. در جریان این سرکوب‌ها دستکم ۲ هزار نفر از جمله ۱۲۰ کودک کشته و ۲۲ هزار نفر زخمی شدند.
درنهایت شورای همکاری خلیج فارس وارد عمل شد و در سال ۲۰۱۲ میلادی علی عبدالله صالح با کسب مصونیتهایی در قبال خشونتهایی که نشان داده بود، قدرت را به معاونش عبد ربه منصور هادی واگذار کرد.
با وجوداین انتقال قدرت، حوثی‌ها در سال ۲۰۱۴ میلادی و با حمایت نیروهای صالح، صنعا پایتخت یمن را تصرف کردند. آنها خواستار نقش بیشتری در اداره این کشور و سهم بیشتری در قانون اساسی جدید یمن شدند. آنها مخالف تقسیم کشور به شش منطقه فدرالی بودند.
جنگ یمن، نیابتی یا مذهبی؟
حوثی‌ها پیروان فرقه زیدیه هستند. زیدیه شاخه‌ای از مذهب تشیع است و معتقدان به آن ۳۵ درصد از کل جمعیت یمن را تشکیل می‌دهد.
زیدیه از نظر فقهی و کلامی به اهل تسنن نزدیکتر است تا به مذهب تشیع که در ایران رواج دارد و تمام پیروان زیدیه در یمن نیز از شورشیان حوثی طرفداری نمی‌کنند.
یمن برای چند دهه در تاریخ پیش از اسلام، بخشی از امپراطوری پارس بوده است.
مردم یمن بین دو جنگ گرفتار شده‌اند. جنگ اول، جنگی است که توسط ائتلاف اعراب به رهبری عربستان سعودی علیه حوثی‌های حمایت شده توسط ایران به راه افتاده است و جنگ دوم نیز میان حوثی‌ها و نیروهای طرفدار دولت عبد ربه منصور هادی در جریان است.
بیشتر بخوانید: الجزیره:عربستان و امارات از القاعده در یمن حمایت مالی کردند
اگرچه حوثی‌ها ادعا می‌کنند که علیه بی‌عدالتی و برای مبارزه با القاعده دست به سلاح برده‌اند اما این ادعا با توجه به آنکه حوثی‌ها حتی بر مناطقی کنترل یافته‌اند که القاعده جزیره عرب در آن حضور ندارد، رد می‌شود.
آنها همچنین در سال ۲۰۱۴ میلادی با طرح کنفرانس گفتگوی ملی مبنی بر تقسیم کشور به ۶ منطقه فدرالی مخالفت کردند.
وضعیت ائتلاف‌ها در یمن نیز از شگفتی‌های این جنگ است.
علی عبدالله صالح برای مدتی طولانی با حوثی‌ها در ائتلاف بود. اتحادی به دور از انتظار؛ زیرا پیش از این طی سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰ میلادی، صالح شش نبرد سنگین و پرخشونت را علیه حوثی‌ها به راه انداخت و حتی بدرالدین حوثی، بنیانگذار قیام حوثی‌ها در عصر حاضر را در سال ۲۰۰۴ میلادی کشت.
وضعیت یمن در حال حاضر چگونه است؟
یمن فقیرترین کشور جهان عرب و جمعیت ۲۷ میلیون نفری آن دارای کمترین نرخ امید به زندگی در منطقۀ خاورمیانه است.
بر اساس گزارش سازمان ملل متحد این کشور در حال حاضر دچار بدترین بحران انسانی در جهان است و درگیری‌های داخلی و مشکلات اقتصادی آن باعث شده است که یمن بیش از هر کشوری در جهان نیازمند کمکهای غذایی اضطراری شود.
بیش از ۱۷ میلیون نفر با کمبود شدید مواد غذایی مواجه و نیازمند کمکهای بشردوستانه برای زنده ماندن هستند.
بیش از یک میلیون نفر نیز خانه‌هایشان را رها کرده و به مناطق امن گریخته‌اند. بنا بر گزارش سازمان ملل تنها طی شش ماه گذشته ۱۵ هزار نفر از مردم یمن به جیبوتی در آنسوی تنگه باب المندب پناه برده‌اند.
در حال حاضر ارسال کمکهای بشردوستانه به یمن نیز تابع گرایش‌های سیاسی است. زیرا اگر این کمکها به بندر حدیده برسد در اختیار حوثی‌ها قرار خواهد گرفت و اگر به بندر عدن برسد، طرفداران عربستان سعودی از آن بهره خواهند برد.
بیشتر بخوانید: نامه ۵۷ گروه حقوق بشری به سازمان ملل برای حل فاجعه انسانی یمن