نویسنده : محمد امیرمحمدی
بیش از ۹۰ درصد منابع آب شیرین هرمزگان در بخش کشاورزی مصرف و سالانه ۳۵ درصد محصولات کشاورزی استان بر اثر کاشت و برداشت سنتی به هدر می‌رود
احمد شاهی کشاورز روستای ایسین در بندرعباس می‌گوید: از زمان استفاده از ماشین آلات کشاورزی ۲۰۰ کیلوگرم در مصرف بذر صرفه جویی شده است.
مهرانی کشاورز گندم کار نیز می‌گوید: با استفاده از مکانیزاسیون دو برابر در برداشت محصولش افزایش داشته است.
این‌ها تنها بخشی از مزایای مکانیزاسیون در کشاورزی است.
احمد شاهی کشاورز روستای ایسین در بندرعباس می‌گوید: از زمان استفاده از ماشین آلات کشاورزی ۲۰۰ کیلوگرم در مصرف بذر صرفه جویی شده است.
مهرانی کشاورز گندم کار نیز می‌گوید: با استفاده از مکانیزاسیون دو برابر در برداشت محصولش افزایش داشته است.
این‌ها تنها بخشی از مزایای مکانیزاسیون در کشاورزی است.
آبیاری سنتی و غیر مکانیزه
به گزارش خبرگزاری صداو سیما مرکز خلیج فارس؛ هرمزگان با ۴ درصد تولید محصولات کشاورزی در رتبه نوزدهم مکانیزاسیون در کشور است.
علی جوادی رییس خانه کشاورز هرمزگان می‌گوید:هرمزگان به علت ویژگی‌های اقلیمی مانند کم آبی و زمین‌های محدود بیش از هر کجای دیگر نیازمند مکانیزه کردن کشاورزی است.
وی افزاید: بیش از ۹۰ درصد از منابع آب شیرین هرمزگان در بخش کشاورزی استفاده می‌شود که با توسعه آبیاری نوین در مصرف آب صرفه جویی صورت می‌گیرد.
مدیر مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان گفت: ضریب مکانیزاسیون کشاورزی در استان کمتر از دو درصد است که بر اساس برنامه توسعه استان درجه مکانیزاسیون باید به ۸۰ درصد افزایش یابد.
شاهی زاده می‌افزاید: اکنون درجه مکانیزاسیون نزدیک به ۶۰ درصد است.
علی جوادی رییس خانه کشاورز هرمزگان می‌گوید:هرمزگان به علت ویژگی‌های اقلیمی مانند کم آبی و زمین‌های محدود بیش از هر کجای دیگر نیازمند مکانیزه کردن کشاورزی است.
وی افزاید: بیش از ۹۰ درصد از منابع آب شیرین هرمزگان در بخش کشاورزی استفاده می‌شود که با توسعه آبیاری نوین در مصرف آب صرفه جویی صورت می‌گیرد.
مدیر مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان گفت: ضریب مکانیزاسیون کشاورزی در استان کمتر از دو درصد است که بر اساس برنامه توسعه استان درجه مکانیزاسیون باید به ۸۰ درصد افزایش یابد.
شاهی زاده می‌افزاید: اکنون درجه مکانیزاسیون نزدیک به ۶۰ درصد است.
ضریب مکانیزاسیون به معنای نیروی محرکه ی موجود به ازای هر هکتار و درجه مکانیزاسیون نیز در واقع نسبت نسبت میزان عملیات مکانیزه به عملیات غیر مکانیزه است.
علی باقرزاده رییس سازمان جهاد کشاورزی نیز می‌گوید: با مکانیزه کردن میزان تولید محصول سه برابر خواهد شد و هزینه‌ها نیز بیش از ۲۰ درصد کاهش می‌یابد.
مدیر مکانیزاسیون کشاورزی هرمزگان می‌گوید: بیشترین میزان مکانیزه در تسطیح و خاک برداری، کاشت بذر و سم پاشی صورت می‌گیرد.
شاهی زاده افزود: با آبیاری نوین میزان افزایش باغ‌ها به سه برابر می‌رسد.
مدیرباغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان می‌گوید: ۳۰ هزار هکتار از باغ‌های استان مکانیزه است؛ که باعث شده تا افت و ضایعات محصولات کمتر شود.
مسعود گرگیج می‌افزاید: در کشت مکانیزه باغ‌ها فاصله درخت‌ها رعایت شده و خاکبرداری نیز با تراکتور صورت می‌گیرد.
حسن از کشاورزان رودانی می‌گوید: آبیاری سنتی و کانال‌های خاکی و نبود جدول آبیاری مناسبی باعث شده تا باغ‌های لیمو و پرتقال پر از علف هرز و آفت شوند.
رییس خانه کشاورز استان می‌گوید: مکانیزه شدن کشاورزی در استان را رهاشده می‌داند و می‌گوید: مدیریت سازمان و کارشناسان جهاد کشاورزی توجه جدی به مکانیزاسیون ندارند و برایشان ناشناخته است.
جوادی می‌گوید: ابتدا باید به مشکلات کشاورزان و بدهی بیست ساله به بانک‌ها و خشکسالی‌های ۱۵ ساله و کم آبی کشاورزان توجه کرد و بعد سراغ مکانیزاسیون رفت.
از مجموع ۹۰ هزار هکتار زمین زراعی استان کمتر از ۱۲ هزار هکتار مکانیزه کشت می‌شوند که این رقم بسیار پایینی است.
یکی کارشناسان کشاورزی می‌گوید: مکانیزه کردن باعث می‌شود تا زمان کاشت و برداشت دقیق مشخص شود و از هدر رفتن بذر و کود جلوگیری کرد.
خسرو شاهی می‌گوید: رعایت نکردن اصول کشت باعث شده تا زمان دقیق برداشت محصول مشخص نشود و چه بسا دیر وارد شدن یک محصول به بازار خسارات زیادی به کشاورزان وارد کند.
وی می‌افزاید: در سال‌های گذشته کشاورزانی که از ابزار‌های مکانیکی بیشتری در تولید محصولات خود استفاده کردند خسارت کمتری دیدند.
رییس خانه کشاورز می‌گوید: کشت صنعتی میزان محصول را به بیشتر از ۱۰ برابر می‌رساند.
همچنین مکانیزه کردن کشاورزی باعث می‌شود تا خاک، آب، کود کمتری استفاده شود.
فرسوده بودن ابراز و وسایل موجود کشاورزی، یارانه ها‌ی خرید ادوات کشاورزی، آگاهی پایین کشاورزان در استفاده از وسایل مکانیکی و گران بودن وسایل و ضعف خدمات پشتیبانی و مشاوره‌ای مهمترین مشکلات مکانیزه کردن کشاورزی در استان است.
شاه نظری از کشاورزان حاجی آباد می‌گوید: الگوی مشخصی در مکانیزه کردن رعایت نمی‌شود و اعتباراتی موجود نیز هدفمند توزیع نمی‌شود.
وی می‌افزاید: کمباین‌های تولید داخل کیفیت و ضایعات محصول را پایین می‌آورد و سالانه ضرری معادل هفتصد تن به کشاورزان وارد می‌کند.
سه چهارم تراکتور‌های موجود در مزارع فرسوده هستند و نیاز به بازسازی دارند و بقیه تراکتور‌ها نیز توان کمتر از ۱۰۰ اسب بخار دارند که توان عملیات و کاربری نوین آن را می‌گیرد.
مدیر مکانیزاسیون کشاورزی هرمزگان می‌گوید: ۴ هزار تراکتور و ۱۲ کمباین در استان توان مکانیکی مزارع را انجام می‌دهند که نیمی از این تراکتور‌ها فرسوده و عمر بالای ۱۳ سال دارند.
شاهی زاده می‌افزاید: اکنون نیاز به دوهزار تراکتور جدید است و کشاورزان به علت گران بودن تراکتور‌ها و زمین‌های خرد تمایلی به خرید این ماشین آلات ندارند.
خادمی کشاورز نمونه شرق هرمزگان نیز می‌گوید: خشکسالی‌های ۱۸ ساله در کنار پایین بودن یارانه‌های خرید وسایل مکانیکی باعث شده تا کشاورزان هرمزگانی همچنان با هزینه‌های بالای تولید فشار مضاعفی تحمل کنند.
یزدانی مهندس کشاورزی می‌گوید: با ایجاد مکانیزاسیون ضایعات ۳۵ درصدی محصولات کشاورزی کاهش می‌یابد. اما گران بودن وسایل و ابزار و آموزش پایین کشاورزان مانع ایجاد مکانیزاسیون شده است.
کشاورزان استان آموزش مناسبی در استفاده از وسایل مکانیزه ندیده اند.
ماندگاری کشاورز حاجی آبادی می‌گوید: بیشتر کمباین‌های که فصل درو به حاجی آباد می‌آیند از استان فارس هستند و این کمباین‌ها به همراه خود نیرو می‌آورند به همین علت کشاورز استان درگیر استفاده از این وسایل نشده است.
وسایل تعمیر و نگهداری ادوات کشاورزی نیز بسیار محدود و گران است. برخی از لوازم یدکی و دنباله بند‌های کشاورزی متناسب با نیاز کشاورزان نیست و به سختی و از جا‌های دیگر بدست می‌آیند.
خسروشاهی کارشناس کشاورزی می‌گوید: برخی از شیوه‌های مکانیزاسیون ناشی از سختی کار است و نمی‌توان صحبت از مکانیزاسیون واقعی کرد.
وی می‌افزاید: زمانی مکانیزاسیون کامل است که هزینه سوخت و تولید پایین آید و به افزایش محصول کمک کند.
باقر پور رییس سازمان جهاد کشاورزی استان می‌گوید: با توجه به گران بودن وسایل مکانیزاسیون لزومی به آن نیست، بلکه کشاورز بر اساس جدول آبی و کشت اعلام شده حرکت کند
مدیر فناوری‌های مکانیزه سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان مهمترین مشکلات در زمینه مکانیزاسیون کشاورزی را کمبود نیروی متخصص/ کمبود دستگاه‌های مورد نیاز مکانیزه در بخش صیفی جات/ پایین بودن سهمیه تراکتور و کمباین و به خصوص تراکتور‌های بالای ۱۱۰ اسب بخار و باغات سنتی در استان می‌داند.
شاهی زاده می‌گوید: سعی شده تا با نظارت کامل بر اجرای مکانیزاسیون و تامین کمباین از استان‌های مجاور از ضایعات محصول خودداری کرد.
علی باقرزاده رییس سازمان جهاد کشاورزی نیز می‌گوید: با مکانیزه کردن میزان تولید محصول سه برابر خواهد شد و هزینه‌ها نیز بیش از ۲۰ درصد کاهش می‌یابد.
مدیر مکانیزاسیون کشاورزی هرمزگان می‌گوید: بیشترین میزان مکانیزه در تسطیح و خاک برداری، کاشت بذر و سم پاشی صورت می‌گیرد.
شاهی زاده افزود: با آبیاری نوین میزان افزایش باغ‌ها به سه برابر می‌رسد.
مدیرباغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان می‌گوید: ۳۰ هزار هکتار از باغ‌های استان مکانیزه است؛ که باعث شده تا افت و ضایعات محصولات کمتر شود.
مسعود گرگیج می‌افزاید: در کشت مکانیزه باغ‌ها فاصله درخت‌ها رعایت شده و خاکبرداری نیز با تراکتور صورت می‌گیرد.
حسن از کشاورزان رودانی می‌گوید: آبیاری سنتی و کانال‌های خاکی و نبود جدول آبیاری مناسبی باعث شده تا باغ‌های لیمو و پرتقال پر از علف هرز و آفت شوند.
رییس خانه کشاورز استان می‌گوید: مکانیزه شدن کشاورزی در استان را رهاشده می‌داند و می‌گوید: مدیریت سازمان و کارشناسان جهاد کشاورزی توجه جدی به مکانیزاسیون ندارند و برایشان ناشناخته است.
جوادی می‌گوید: ابتدا باید به مشکلات کشاورزان و بدهی بیست ساله به بانک‌ها و خشکسالی‌های ۱۵ ساله و کم آبی کشاورزان توجه کرد و بعد سراغ مکانیزاسیون رفت.
از مجموع ۹۰ هزار هکتار زمین زراعی استان کمتر از ۱۲ هزار هکتار مکانیزه کشت می‌شوند که این رقم بسیار پایینی است.
یکی کارشناسان کشاورزی می‌گوید: مکانیزه کردن باعث می‌شود تا زمان کاشت و برداشت دقیق مشخص شود و از هدر رفتن بذر و کود جلوگیری کرد.
خسرو شاهی می‌گوید: رعایت نکردن اصول کشت باعث شده تا زمان دقیق برداشت محصول مشخص نشود و چه بسا دیر وارد شدن یک محصول به بازار خسارات زیادی به کشاورزان وارد کند.
وی می‌افزاید: در سال‌های گذشته کشاورزانی که از ابزار‌های مکانیکی بیشتری در تولید محصولات خود استفاده کردند خسارت کمتری دیدند.
رییس خانه کشاورز می‌گوید: کشت صنعتی میزان محصول را به بیشتر از ۱۰ برابر می‌رساند.
همچنین مکانیزه کردن کشاورزی باعث می‌شود تا خاک، آب، کود کمتری استفاده شود.
فرسوده بودن ابراز و وسایل موجود کشاورزی، یارانه ها‌ی خرید ادوات کشاورزی، آگاهی پایین کشاورزان در استفاده از وسایل مکانیکی و گران بودن وسایل و ضعف خدمات پشتیبانی و مشاوره‌ای مهمترین مشکلات مکانیزه کردن کشاورزی در استان است.
شاه نظری از کشاورزان حاجی آباد می‌گوید: الگوی مشخصی در مکانیزه کردن رعایت نمی‌شود و اعتباراتی موجود نیز هدفمند توزیع نمی‌شود.
وی می‌افزاید: کمباین‌های تولید داخل کیفیت و ضایعات محصول را پایین می‌آورد و سالانه ضرری معادل هفتصد تن به کشاورزان وارد می‌کند.
سه چهارم تراکتور‌های موجود در مزارع فرسوده هستند و نیاز به بازسازی دارند و بقیه تراکتور‌ها نیز توان کمتر از ۱۰۰ اسب بخار دارند که توان عملیات و کاربری نوین آن را می‌گیرد.
مدیر مکانیزاسیون کشاورزی هرمزگان می‌گوید: ۴ هزار تراکتور و ۱۲ کمباین در استان توان مکانیکی مزارع را انجام می‌دهند که نیمی از این تراکتور‌ها فرسوده و عمر بالای ۱۳ سال دارند.
شاهی زاده می‌افزاید: اکنون نیاز به دوهزار تراکتور جدید است و کشاورزان به علت گران بودن تراکتور‌ها و زمین‌های خرد تمایلی به خرید این ماشین آلات ندارند.
خادمی کشاورز نمونه شرق هرمزگان نیز می‌گوید: خشکسالی‌های ۱۸ ساله در کنار پایین بودن یارانه‌های خرید وسایل مکانیکی باعث شده تا کشاورزان هرمزگانی همچنان با هزینه‌های بالای تولید فشار مضاعفی تحمل کنند.
یزدانی مهندس کشاورزی می‌گوید: با ایجاد مکانیزاسیون ضایعات ۳۵ درصدی محصولات کشاورزی کاهش می‌یابد. اما گران بودن وسایل و ابزار و آموزش پایین کشاورزان مانع ایجاد مکانیزاسیون شده است.
کشاورزان استان آموزش مناسبی در استفاده از وسایل مکانیزه ندیده اند.
ماندگاری کشاورز حاجی آبادی می‌گوید: بیشتر کمباین‌های که فصل درو به حاجی آباد می‌آیند از استان فارس هستند و این کمباین‌ها به همراه خود نیرو می‌آورند به همین علت کشاورز استان درگیر استفاده از این وسایل نشده است.
وسایل تعمیر و نگهداری ادوات کشاورزی نیز بسیار محدود و گران است. برخی از لوازم یدکی و دنباله بند‌های کشاورزی متناسب با نیاز کشاورزان نیست و به سختی و از جا‌های دیگر بدست می‌آیند.
خسروشاهی کارشناس کشاورزی می‌گوید: برخی از شیوه‌های مکانیزاسیون ناشی از سختی کار است و نمی‌توان صحبت از مکانیزاسیون واقعی کرد.
وی می‌افزاید: زمانی مکانیزاسیون کامل است که هزینه سوخت و تولید پایین آید و به افزایش محصول کمک کند.
باقر پور رییس سازمان جهاد کشاورزی استان می‌گوید: با توجه به گران بودن وسایل مکانیزاسیون لزومی به آن نیست، بلکه کشاورز بر اساس جدول آبی و کشت اعلام شده حرکت کند
مدیر فناوری‌های مکانیزه سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان مهمترین مشکلات در زمینه مکانیزاسیون کشاورزی را کمبود نیروی متخصص/ کمبود دستگاه‌های مورد نیاز مکانیزه در بخش صیفی جات/ پایین بودن سهمیه تراکتور و کمباین و به خصوص تراکتور‌های بالای ۱۱۰ اسب بخار و باغات سنتی در استان می‌داند.
شاهی زاده می‌گوید: سعی شده تا با نظارت کامل بر اجرای مکانیزاسیون و تامین کمباین از استان‌های مجاور از ضایعات محصول خودداری کرد.
آبیاری نوین راهی برای جلوگیری از هدر رفت منابع آبی
رعایت فاصله در کاشت درختان
وی می‌افزاید: راه اندازی ۴ شرکت‌های مشاوره‌ای مکانیزه/ انجام دادن طرح‌های آزمایشی نشاء کاری مکانیزه/ جذب اعتبار برای وارد کردن تراکتور‌های بالای ۱۱۰ اسب بخار با کاربرد‌های چندگانه مهمترین برنامه‌ها برای اجرای مکانیزاسیون است.
مدیر مکانیزاسیون کشاورزی هرمزگان با اشاره به پرداخت تسهیلات به کشاورزان می‌گوید: تسهیلات مکانیزاسیون با سود ۱۵ درصد و سهم اورده ۲۰ درصد و بازپرداخت ۵ تا ۷ ساله به بهره برد اران پرداخت می‌شود.
شاهی زاده افزود: کشاورزان می‌توانند برای دریافت تسهیلات مکانیزاسیون به سامانه جهاد کشاورزی به نشانی اینترنتی rrbf.maj.ir مراجعه کنند.
با توجه به سود بالای تسهیلات و استقبال پایین کشاورزان از دریافت این تسهیلات نیازمند است راهکاری جدید برای تقویت و توسعه مکانیزاسیون در هرمزگان صورت گیرد.
گندم، جو، کلزا، سیب زمینی، ذرت، پنبه به صورت مکانیزه در استان کشت می‌شود.
استان هرمزگان در تولید بسیاری از محصولات مانند انبه، لیموترش و بادمجان رتبه اول و در ۲۰ محصول دیگر رتبه‌های اول تا سوم را در کشور دارد.
هرمزگان ۱۶۰ هزار هکتار زمین کشاورزی سالانه دو میلیون و دویست هزار تن تولید محصولات کشاورزی دارد.