به گزارش خبرنگار خبرگزاري صداوسيما؛ امروز اما به تدريج اين نوع ارز جاي خود را در جهان اسرارآميز پول‌ها گويا تا حدي پيدا کرده و برغم نقش همچنان حاشيه‌اي آن در شبکه مبادلات و سرمايه گذاري، به چالشي جدي براي دولت ها، بانک‌هاي مرکزي و نظام پولي بين المللي بدل شده است.

سخن بر سر بيت‌کوين است، نخستين واحد پول ديجيتالي که در سال 2009 ميلادي با ارزشي بسيار ناچيز توليد شد، در ژانويه سال جاري ميلادي بهاي هر واحد آن از مرز هزار دلار گذشت، تا چندي پيش به مرز 7500 دلار رسيد و امروز به حدود 17 هزار دلار در نوسان است.

فراز و نشيب هايي چنين پر شتاب در تاريخ پولي جهان بي سابقه است.

ابداع بيت‌کوين را به چهره‌اي مرموز به نام ساتوشي ناکاموتو نسبت ميدهند کسي که هيچ کس از واقعيت او مطمئن نيست و بعيد نيست در پس ظاهر ژاپني اين نام، يک يا چند نابغه کامپيوتر و خبرگان مسايل مالي پنهان باشند.

بيت کوين با پول واقعي و به صورت آنلاين خريداري مي شود. هر بيت کوين يک کد طولاني است که در رايانه شخصي يا گوشي در فايلي به نام کيف پول ديجيتال ثبت مي شود. با وجود آنلاين و مجازي بودن مانند پول واقعي ارزش گذاري و با آن معامله مي شود.

اين پول ديجيتال بر پايه فناوري معروف به زنجيره بلوک ها کار ميکند. منظور يک دفتر باز و مجازي است که تمامي عمليات مربوط به استفاده از اين پول در داد و ستد‌ها در آن ثبت ميشود و کاربران بر آن نظارت دارند. در واقع هر يک از کاربران به حلقه‌اي از زنجيره تشکيل دهنده اين شبکه بدل ميشود. از همين رو بيت کوين متکي بر مجموعه کاربراني است که از اين پول به عنوان وسيله پرداخت ما به ازاي کالا‌ها و خدمات استفاده ميکنند.

پول‌هاي سنتي بر اقتدار يک دولت(ريال يا دلار) و يا اتحاديه دولت‌ها(يورو) تکيه دارند و زير نظارت بانک‌هاي مرکزي هستند. بيت کوين پولي است غير متمرکز که در حوزه تسلط دولت‌ها و بانک‌هاي مرکزي قرار ندارد و ارزش آن وابسته به مجموعه کاربراني است که از آن براي داد و ستد و سرمايه گذاري استفاده ميکنند.

همين ويژگي را، شماري از صاحبنظران، يک امتياز مهم براي بيت کوين به شمار مي آورند و حتي زايش آنرا طغيان شهروندان عليه خودکامگي دولت‌ها و بانک‌هاي مرکزي توصيف ميکنند.

بيت‌کوين در فاصله‌اي کوتاه بعد از بحران مالي سال 2008 آمريکا ظهور کرد، در طوفان مالي جهاني، پيامد‌هاي آن براي اقتصاد‌هاي آمريکا، اروپا و آسيا، موجي از بدبيني را عليه بانک‌هاي مرکزي و تمرکز مديريت پول در دست آنها به وجود آورد.

در پي اين بحران، براي نجات بانک ها، دولت‌ها پول‌هاي کلاني را به آنها تزريق کردند که بخشي از آن را از راه چاپ اسکناس به دست آوردند و بخش ديگري را از راه افزايش بدهي‌هايشان که البته بار سنگين آن به دوش ماليات دهندگان افتاد.

هواداران بيت کوين ميگويند اين پول نماد آزادي فردي است و گام مهمي از سوي شهرونداني است که مي خواهند از زير سلطه کشور و دولت و بانک مرکزي بيرون بيايند.

هواداران بيت‌کوين، براي دفاع از پول خود مي گويند: بيت کوين از همه ويژگي‌هاي پول‌هاي سنتي برخوردار است، به اين معنا که به آساني تقسيم پذير است، مي توان آنرا به راحتي با پول‌هاي فيزيکي معاوضه کرد و قابليت حمل و نقل و استفاده از آن در همه جاي جهان حتي بيشتر از پول‌هاي سنتي است.

از سوي ديگر بيت‌کوين از اعتباري ذاتي متکي بر فرمول‌هاي پيچيده رياضي برخوردار است و اعتماد لازم را نيز، که زير بناي هر نظام پولي است، به دست آورده است.

محمدنويد مددي از طرفداران و استفاده کنندگان اين نوع پول ميگويد: بر خلاف پول‌هاي سنتي که مي توانند به گونه‌اي نامتناهي از سوي بانک‌هاي مرکزي چاپ و منتشر بشوند، شمار بيت کوين‌ها نمي تواند از بيست و يک ميليون واحد فراتر برود و به همين سبب، برغم نوسان‌هاي دايمي اش، به عنوان يک وسيله کمياب باقي خواهد ماند و از تورم در امان خواهد بود.

در اين بين کم نيستند افرادي چون حامد اسلام دوست از کارشناسان بازار سرمايه که انتقال سريع و کارمزد بسيار پايين را از ديگر مزاياي بيت کوين مي دانند.

با وجود اين مزايا، بيت کوين هنوز منتقدان و حتي دشمنان زيادي دارد، بسيار مي پرسند که چه برنامه و چه دستگاهي پشتوانه اين پول است؟ چرا اسم و رسم بانيان آن منتشر نمي شود؟ اصولا اين پول چگونه خلق شده است؟ و از کجا معلوم که اين يک کلاهبرداري در مقياس بين المللي نباشد و روزي هزاران نفر را از هستي ساقط نکند؟ از همين رو شمار کساني که در حال حاضر بيت کوين در اختيار دارند از يک صدم در صد کل جمعيت جهان فراتر نمي رود.

آنچه به اين شک و ترديدها دامن مي زند اين است که بيت کوين زمينه بسيار مساعدي براي فرار مالياتي، پولشويي و تامين مالي تروريسم فراهم مياورد، ماليات بر آن تعلق نمي گيرد و به واسطه آن که قابل کنترل نيست و پرداخت کننده و دريافت کننده آن مشخص نيست، مورد استفاده خلافکاران در عمليات تبهکارانه و تروريستي، پولشويي و هر گونه اقدام مخفيانه بدون اطلاع دولتها قرار ميگيرد.

به عبارت ديگر اين پول ديجيتال، هسته اصلي سايت سيلک رود است، بازار سياهي براي خريد داروهاي غيرقانوني و مواد مخدر، همينطور وب سايت آرمري که مي شود با آن انواع سلاح را براحتي خريد، بدون آنکه دولتها نظارتي بر آن داشته باشند.

به گفته محمداعلم ملکي کارشناس، بر خلاف ساير ارزها بيت کوين واحد پول دلخواه تبهکاراني مانند هکرها و پولشويان شده است. پولي که صاحب آن معلوم نيست کيست براي همه کساني که مي خواهند بطور گمنام پول جابجا کنند جالب و جذاب مي شود.

در کشاکش بحث پر شور ميان طرفداران و مخالفان بيت‌کوين سر در گمي بانکهاي مرکزي کشور‌ها قرار دارد. و به همين سبب بسياري از دولت از جمله چين و فرانسه استفاده از اين نوع پول را غيرقانوني اعلام کرده اند.

در کشورمان ايران هم هنوز سياست واحدي که نشان دهد بيت کوين قانوني يا غيرقانوني است اتخاذ نشده، ناصر حکيمي معاون فناوري‌هاي نوين بانک مرکزي بيست و دومين روز از آبان سالجاري بر دو نگراني عمده مقام‌هاي بانکي ايران برابر پديده بيت کوين(و ديگر پول‌هاي ديجيتال) تاکيد کرد : نخست نوسان‌هاي شديد آن که به سر در گمي فعالان بازار مالي و سياستگذاران پولي منجر شده، و دوم هجوم فعالانه سوداگرانه به بازار اين گونه پول‌ها است که، به گفته اقاي حکيمي، زمينه تازه‌اي را براي فعاليت‌هاي هرمي فراهم کرده است.

او همينطور به صراحت ميگويد که سياستگذار هنوز به تصميم نهايي در پذيرش يا عدم پذيرش بيت کوين نرسيده است.

انتقالات بيت کوين بازگشت ناپذير است، هنوز هيچ کشوري قوانين مربوط به بيت کوين را وضع نکرده و اين يعني ابهام در قانوني بودن آن.

جک لو وزير سابق خزانه داري آمريکا در اين باره ميگويد: ما از همان ابتدا تاکيد داشته ايم بايد روي بيت کوين نظارت وجود داشته باشد، البته اين کار دشوار است. من نمي گويم تهديدات و خطراتي وجود ندارد ، بلکه واقعا خطر و تهديد جدي است.

در حالي که بسياري از کشورها هنوز بيت کوين را به عنوان واحد پول رايج نپذيرفته اند، رد پاي خريد و فروش آن را اما مي توان با سوداي سود بيشتر در کشورمان هم پيدا کرد، آماري مي گويد روزانه معادل 200 بيت کوين به حجم 2 ميليون دلار در کشورمان مبادله مي شود، در ايران وجود دارد، 15 صرافي آن را خريد و فروش مي کنند.

سهيل شهيدي مدير يکي از همين صرافيها در اين باره ميگويد: ميانگين 2 هزار نفر در هفته براي خريد و فروش اين نوع ارز به او و همکارانش مراجعه مي کنند.

در کنار بيت‌کوين پول‌هاي ديجيتال ديگري، که شمار آنها به چند صد ميرسد، سر بر آورده اند که اتريوم، دش و ريپل در زمره معروف‌ترين آنها هستند. ولي بيت کوين با فاصله زيادي از رقبايش قرار دارد و مشهور‌ترين آنها محسوب مي شود، هر چند معلوم نيست چه مدت زماني بتواند اين موقعيت برتر را حفظ کند.

ارزش بزرگترين ارز مجازي جهان، از ابتداي سال جاري تاکنون، 17 برابر شده است، اين رشد تصاعدي در اقتصاد، رشد حبابي خوانده مي شود.

در اين بين نکته اي وجود دارد، بيشتر متقاضيان، بيت کوين را براي سرمايه گذاري ميخرند. اين افراد در نقطه اي بايد بيت کوين هايشان را بفروشند تا از آن سود ببرند. آنجاست که با پيشي گرفتن عرضه بر تقاضا، ارزش بيت کوين به ناگاه نه سير نزولي که سقوطي به خود ميگيرد.

ترکيدن حباب بيت کوين فردا رخ مي دهد يا دو سال ديگر، مشخص نيست، اما اين هشدار تحليلگران اقتصادي است که اين حباب هر لحظه ممکن است بترکد.