به گزارش خبرگزاری شبستان، نویسنده اثر حاضر را در پنج فصل با عنوان های «بررسی سر نماز»، «سر جامع نماز»،«اسرارمقدمات نماز» و «تعقیبات» نوشته است.

 هدف نویسنده از تالیف این اثر تشریح مطالبی چون منابع شناخت اسرار، دلیل های وجود سر برای نماز، راه دستیابی به اسرار نماز ، طهارت باطنی ، سرتعداد رکعت های نماز، سر تکمیل نمازهای واجب و مطالب دیگری از این دست است که با زبانی ساده و قابل فهم برای مخاطب توضیح داده می شود.

 نویسنده در بخشی از پیشگفتار این اثر می نویسد:«حضرت امیرالمومنین (ع) نیز پذیرش هر کار را در گرو نماز می داند:" کل شی من عملک تبع لصلاتک" ؛ هریک از کارهای تو پیرو نماز است. هنگامی که نماز ستون دین و دینداری است، اسرار آن نیزستون اسرار دین است . بنابراین، اگر اسرار نماز روشن گردد، راز سایر اعمال نیز روشن می شود. برای پی بردن به ضرورت این بحث، باید در اهمیت نمازو مقصود آن تامل نمود. پس از دریافت اهمیت و جایگاه نماز ، سزاوار است که سالک بکوشد تا به رازهای این ستون دست یابد.

 دانستن اسرار نماز، تنها یک پیشنهاد اخلاقی نیست؛ بلکه به گفته امیرالمومنین، نماز بدون دانستن تاویل آن ناقص است و انسان را به منزله مقصود نمی رساند. جابربن عبدالله انصاری نقل کرده که حضرت علی (ع) به کسی فرمود:" آیا تاویل نماز را می شناسی ؟ گفت: آری به خدا سوگند! تاویل ها و تفسیرها یی دارد که همه نشانه تعبد و بندگی است." مرد گفت:"آن ها را به من بیاموز ! امام بعد از بیان تاویل بخش های مختلف نماز فرمود: " کسی که تاویل نمازش را این گونه نداند، نمازش کمبود دارد." از آن جا که درک اسرار نماز و شناخت روایات در این زمینه، شایسته علمای راستین است، در این کتاب سخنان آنان را همراه با روایاتی که نقل کرده اند، می آوریم. در این نوشتار، پس از بررسی مبانی و مفاهیم اسرار کلی نماز، به بررسی اسرار در سه بخش مقدمات ، مقارنات و تعقیبات آن می پردازیم ...»

 نمونه ای از متن کتاب را برای آشنایی بیشتر مرور می کنیم:

 منابع وجود سر برای نماز

 یک. نماز از اموری است که قرآن به روشنی آن را بیان کرده است و هر چه قرآن بیان کند، تاویل دارد ؛  همان سان که دارای تفسیر ، باطن و ظاهر است و این عینیت و تاویل در روز قیامت خواهد آمد.

 دو. نماز جزیی از آسمان و زمین ، یعنی نظام بیرونی شمرده  شود ، دارای جنبه غیب و نهان است:

" ولله غیب السماوات و الارض و الیه یرجع الامر کله" و آگاهی از و اسرار نهان آسمان و زمین، تنها از آن خدا است و همه کارها به سوی او بازگردانده می شود.

 نیز: " ان من شی الا عندنا خزائنه و ما ننزله الا بقدر معلوم "

 و گنجینه های همه چیز ، تنها نزد ما است، ولی ما جز به اندازه معین آن را نازل نمی کنیم!

 "والله خزائن السماوات و الارض"

 گنجینه های آسمان ها و زمین از آن خداست.

 نماز هم پدیده ای بیرونی است ، پس گنجینه ، بلکه گنجینه هایی را، دارد. همچنین در قرآن کریم می خوانیم:

 " فسبحان الذی بیده ملکوت کلی شی"؛ منزه است خداوندی که ملکوت و باطن همه چیز در دست او است.

 از این آیه برداشت می شود که هر چیزی ملکوتی دارد. بنابراین، برای نماز هم ملکوتی است که نهان و راز آن است و انسان با آن محشور می شود. این ملکوت ثابت و پایدار  است ؛ زیرا به دست خدا است ، نه نماز گزار :

 " ولله خزائن السماوات و الارض" ، گنجینه های آسمان ها و زمین از آن خداوند است.

  علت دو رکعت بودن نماز صبح:

 امام زین العابدین (ع) فرمود:" هنگام صبح فرشتگان روز برای آمدن و فرشتگان  شب برای رفتن شتاب دارند. برای این که هم آیندگان نماز صبح را با حضرت رسول(ع) بگزارند و هم روندگان ، پیامبراین نماز را به صورت اصلی باقی نهاد و چیزی به آن نیفزود. معنای آیه " ان قرآن الفجر کان مشهودا" همین است. نماز صبح هم شهود فرشتگان شب است که می روند و هم فرشتگان روز که می آیند. هم مسلمانان این نماز را شاهدند وهم فرشتگان روز."

 علت  شکسته شدن نماز در سفر

  امام رضا (ع) می فرماید:" شکسته شدن نماز در سفر از این رو  است  که نماز واجبی که خداوند در آغاز بر آفریدگان مقرر فرمود، تنها دو رکعت بود. سپس پیامبر(ص) هفت رکعت دیگر به آن افزود. خداوند آن هفت رکعت را در سفر برداشت، زیرا سفر با رنج و مشقت همراه است."البته نمازهای مسافر یازده رکعت  است؛ زیرا نماز مغرب شکسته نشده است.  درباره سر این موضوع ، در آینده سخن خواهیم گفت.  

 به دیگر سخن، شکسته شدن نمازهای چهار رکعتی در سفر و نیز لزوم افطار روزه برای مسافر ، از " احکام امتنانی" خداوند است، زیرا غالبا مسافرت با دشواری هایی همراه است.  خداوند برخی از احکام خویش را در سفر تخفیف داده تا بندگان در آسایش به سر برند . این حکمت اکنون نیز پا برجا است، زیرا هر چند مسافرت از گذشته ازگذشته آسان تر شده است ، اینک نیز از خستگی و رنج تهی نیست.

 درباره شکسته نشدن نماز مغرب ، فضل ابن بن شاذان از حضرت رضا (ع) روایت کرده است: " نماز مغرب در سفر کم نمی شود؛ زیرا یک بار قصر شده است. " در توضیح  این توضیح این سخن باید گفت که اصل هر نماز دو رکعت دیگربه آن افزود، مگر به نماز مغرب که به آن یک رکعت اضافه . بنابراین ، خود این یک رکعت شکسته است و از این رو، در سفر کاسته نمی شود.

«اسرار نماز ؛ بررسی اسرار نماز» اثر«علی محمد باقی» را موسسه فرهنگی – انتشاراتی اقامه نماز  در ۱۸۱ صفحه چاپ کرده است.