به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، کتاب «دیوان فانی امیر علی شیر نوایی» به تصحیح سید عباس رستاخیز سانچارکی با مقدمه‌ای از سیدرضا باقریان موحد در ۴۱۸ صفحه منتشر شد.
بر اساس این گزارش این دیوان شعر شامل پیش گفتاری موسع ماست، در این پیشگفتار نخست مقدمه مصحح اثر سید عباس رستاخیز سانچارکی قرار دارد که در آن پس از بحثی کوتاه در مورد وضعیت حوزه ادبی هرات در دوران حکومت تیموریان، مروری بر ۴ نسخه خطی موجود از دیوان امیر علی شیر نوایی داشته است. این چهار نسخه به ترتیب در کتابخانه ملی پاریس، کتابخانه مجلس شورای اسلامی (۲ نسخه) و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران نگهداری می‌شوند.
همچنین در این دیباچه اشاره شده است که پیش از این دو نسخه از این دیوان اشعار این شاعر بزرگ به چاپ رسیده است: نخست، دیوانی به تصحیح دکتر رکن الدین همایون فرخ که در سال ۱۳۴۲ در ایران به چاپ رسیده و تن‌ها یکی از نسخه‌های موجود در کتابخانه مجلس را مد نظر داشته است. دوم، اثری به صورت گزیده اشعار که در سال ۱۹۹۳ به کوشش علی محمدی در ۳۱۷ صفحه در دوشنبه چاپ شده است. وی در ادامه ضمن بیان روش تصحیح خود و ارایه آماری از اشعار موجود در این اثر اعلام می‌دارد این تصحیح نسبت به چاپ‌های قبل ۱۹۰۷ بیت اضافه دارد.
در ادامه پیشگفتار این کتاب مقاله از استاد نجیب مایل هروی تحت عنوان نوایی از بی نوایی به چاپ رسیده است. وی نیز در این نوشتار نخست به وضعیت هرات عصر تیموری پرداخته و تلاش کرده است تا تاثیرات این فضا را بر نوایی و شعر او بررسی کند.
پس از آن مقدمه مفصلی از سیدرضا باقریان موحد تحت عنوان احوال و آثار امیر علیشیر نوایی فانی آمده است. در این متن نخست به اوضاع شهر هرات پرداخته شده است. نگارنده پس از مرور دیدگاه‌های مختلف درباره هرات باستان، نگاهی به تاریخ هرات پس از ظهور اسلام داشته است و از این منظر وارد موضوع مکتب ادبی و هنری هرات و شعر و شاعری در عصر تیموری شده است و این بخش را با بررسی ادب و هنر هرات در عصر بهزاد به پایان رسانده است.
بخش دوم این نوشتار به زندگی و اندیشه امیر علیشیر نوایی اختصاص دارد که با بیان مطالبی در مورد ولادت و پدر وی آغاز شده و به نقطه عطف زندگی وی یعنی دوستی با سلطان حسین بایقرا می‌رسد. دوستی که منجر به ورود نوایی به دربار ابوالقاسم بابر و تحصیل و دانش اندوزی وی می‌شود.
در نهایت جایگاه امیر در دوران سلطنت سلطان حسین بایقرا و وفات وی مورد بحث قرار می‌گیرد. پس از این مرور سریع بر زندگانی امیر نوایی جنبه هایی از زندگی ادبی وی تحت عناوین زیر مورد بررسی قرار می‌گیرد: حمایت همه جانبه از اهالی علم و ادب و هنر، احسان و بخشندگی امیر، شعر نوایی و ارزش آثار او، مروری بر آثار ادبی نوایی، احیاگر ادبیات ترکی جغتایی، استقبال امیر علیشیر از شاعران پیشین (در این بخش نگارنده نمونه‌های فراوانی از تتبع امیر از شاعران پیش از خود از جمله خاقانی، جامی، انوری، سعدی، حافظ و خسرو آورده است.)، عقاید مذهبی امیر علیشیر نوایی.
در نهایت در پایان این بخش حکایاتی از امیر علیشیر نوایی (از یادداشت‌های آصف فکرت) و برخی دیدگاه‌های بزرگان حوزه ادبیات در مورد شخصیت امیر آورده شده است. بخش پایانی این پیشگفتار هم به درج تصاویری از نسخه‌های مورد استفاده در این تصحیح اختصاص یافته است.
پس از آن دیوان اشعار امیر به ترتیب زیر قرار دارد: قصاید، غزلیات، ترکیب بند و مسدس، المقطعات، ماده تاریخ ها، رباعیات، لغزها، معمیات رباعی و قطعات.
بخش پایانی این اثر هم به ملحقاتی با این ترتیب اختصاص یافته است: پندنامه، وقف نامه امیرعلیشیر نوایی، رواتب، سخنی در مورد آهنگ معروف ملامحمدجان، فهرست آیاتی که فانی در سروده هایش استفاده کرده است، اختلاف نسخه بدل‌ها، فهرست اعلام، فهرست واژگان و لغات دشوار و منابع و مآخذ.
بر اساس این گزارش این دیوان شعر شامل پیش گفتاری موسع ماست، در این پیشگفتار نخست مقدمه مصحح اثر سید عباس رستاخیز سانچارکی قرار دارد که در آن پس از بحثی کوتاه در مورد وضعیت حوزه ادبی هرات در دوران حکومت تیموریان، مروری بر ۴ نسخه خطی موجود از دیوان امیر علی شیر نوایی داشته است. این چهار نسخه به ترتیب در کتابخانه ملی پاریس، کتابخانه مجلس شورای اسلامی (۲ نسخه) و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران نگهداری می‌شوند.
همچنین در این دیباچه اشاره شده است که پیش از این دو نسخه از این دیوان اشعار این شاعر بزرگ به چاپ رسیده است: نخست، دیوانی به تصحیح دکتر رکن الدین همایون فرخ که در سال ۱۳۴۲ در ایران به چاپ رسیده و تن‌ها یکی از نسخه‌های موجود در کتابخانه مجلس را مد نظر داشته است. دوم، اثری به صورت گزیده اشعار که در سال ۱۹۹۳ به کوشش علی محمدی در ۳۱۷ صفحه در دوشنبه چاپ شده است. وی در ادامه ضمن بیان روش تصحیح خود و ارایه آماری از اشعار موجود در این اثر اعلام می‌دارد این تصحیح نسبت به چاپ‌های قبل ۱۹۰۷ بیت اضافه دارد.
در ادامه پیشگفتار این کتاب مقاله از استاد نجیب مایل هروی تحت عنوان نوایی از بی نوایی به چاپ رسیده است. وی نیز در این نوشتار نخست به وضعیت هرات عصر تیموری پرداخته و تلاش کرده است تا تاثیرات این فضا را بر نوایی و شعر او بررسی کند.
پس از آن مقدمه مفصلی از سیدرضا باقریان موحد تحت عنوان احوال و آثار امیر علیشیر نوایی فانی آمده است. در این متن نخست به اوضاع شهر هرات پرداخته شده است. نگارنده پس از مرور دیدگاه‌های مختلف درباره هرات باستان، نگاهی به تاریخ هرات پس از ظهور اسلام داشته است و از این منظر وارد موضوع مکتب ادبی و هنری هرات و شعر و شاعری در عصر تیموری شده است و این بخش را با بررسی ادب و هنر هرات در عصر بهزاد به پایان رسانده است.
بخش دوم این نوشتار به زندگی و اندیشه امیر علیشیر نوایی اختصاص دارد که با بیان مطالبی در مورد ولادت و پدر وی آغاز شده و به نقطه عطف زندگی وی یعنی دوستی با سلطان حسین بایقرا می‌رسد. دوستی که منجر به ورود نوایی به دربار ابوالقاسم بابر و تحصیل و دانش اندوزی وی می‌شود.
در نهایت جایگاه امیر در دوران سلطنت سلطان حسین بایقرا و وفات وی مورد بحث قرار می‌گیرد. پس از این مرور سریع بر زندگانی امیر نوایی جنبه هایی از زندگی ادبی وی تحت عناوین زیر مورد بررسی قرار می‌گیرد: حمایت همه جانبه از اهالی علم و ادب و هنر، احسان و بخشندگی امیر، شعر نوایی و ارزش آثار او، مروری بر آثار ادبی نوایی، احیاگر ادبیات ترکی جغتایی، استقبال امیر علیشیر از شاعران پیشین (در این بخش نگارنده نمونه‌های فراوانی از تتبع امیر از شاعران پیش از خود از جمله خاقانی، جامی، انوری، سعدی، حافظ و خسرو آورده است.)، عقاید مذهبی امیر علیشیر نوایی.
در نهایت در پایان این بخش حکایاتی از امیر علیشیر نوایی (از یادداشت‌های آصف فکرت) و برخی دیدگاه‌های بزرگان حوزه ادبیات در مورد شخصیت امیر آورده شده است. بخش پایانی این پیشگفتار هم به درج تصاویری از نسخه‌های مورد استفاده در این تصحیح اختصاص یافته است.
پس از آن دیوان اشعار امیر به ترتیب زیر قرار دارد: قصاید، غزلیات، ترکیب بند و مسدس، المقطعات، ماده تاریخ ها، رباعیات، لغزها، معمیات رباعی و قطعات.
بخش پایانی این اثر هم به ملحقاتی با این ترتیب اختصاص یافته است: پندنامه، وقف نامه امیرعلیشیر نوایی، رواتب، سخنی در مورد آهنگ معروف ملامحمدجان، فهرست آیاتی که فانی در سروده هایش استفاده کرده است، اختلاف نسخه بدل‌ها، فهرست اعلام، فهرست واژگان و لغات دشوار و منابع و مآخذ.