دهمين جلسه كميسيون مشترك برجام در حالي برگزار ميشود كه منابع آگاه در كاخ سفيد مدعي شدهاند با اتمام موعد60 روزه تصميمگيري كنگره امريكا درباره توافق هستهاي دونالد ترامپ كشورش را از اين توافق خارج ميكند. تلاقي اين دو با هم در حالي است كه امريكا، فرانسه، انگليس، آلمان و اتحاديه اروپا تاكنون تعهدات حداقلي خود در برجام را اجرايي نكردهاند و كنگره –دولت امريكا با تصويب و اجراي قوانيني متن و روح برجام را نقض كردهاند. اصرار دستگاه ديپلماسي به برگزاري دهمين جلسه كميسيون مشترك برجام پس از آنكه 9 جلسه قبلي آن حاوي هيچ دستاورد براي طرف ايراني نبوده به چه دليل است و چرا در9 دوره گذشته عباس عراقچي تمايلي به رسانهاي شدن تصميمات كميسيون ( كه بر اساس بخش Q از پيوست 1 با اجماع صورت ميپذيرد) ندارد. در24ماه پس از روز اجراي برجام كه امريكاييها بارها متن و روح برجام را نقض كردهاند چرا كميسيون مشترك نتوانسته رويكردي مبتني بر نص صريح ماده 36، 37 و پيوست4 برجام اتخاذ و در قالب تصميمي قاطع ناقض برجام را در يكي از جلسات نهگانه مشخص كند؟
اساسا هدف از حضور در جلسات اين كميسيون توسط معاونين وزير امور خارجه كشور چيست، در حالي كه كميسيون مشترك در 9 جلسه گذشته هيچ موضع رسمي نسبت به نقض آشكار برجام توسط ايالات متحده امريكا نگرفته وتنها به انتشار بيانيه مطبوعاتي با ادبيات دوپهلو و خنثي بسنده كرده است. تكرار مسير بلافايده كميسيون مشترك چه ضرورتي دارد، در حالي كه پس از گذشت24ماه از برجام و برگزاري9جلسه از اين جلسه و بر اساس مفاد مندرج در ماده36مسئول آن (معاون مسئول سياست خارجه اتحاديه اروپا) به صراحت امريكا را ناقض برجام ندانسته و تنها خواهان اجراي تعهدات از هر دو طرف توافق ميشود!
بر اساس مفاد ماده36طرف ايراني ميتواند پس از بررسي كميسيون مشترك -همزمان با(يا به جاي)بررسي در سطح وزيران- ميتواند درخواست نمايد كه موضوع توسط يك هيئت مشورتي كه متشكل از سه عضو خواهدبود بررسي شود؛اين حق در حالي براي ايران محفوظ است كه با نقض آشكار برجام طرف ايراني هيچ گاه علاقهاي براي درخواست برگزاري هيئت سه نفره(مرحله سوم) را ارائه نداده چرا كه راي اين كميته سه نفره در ميان تعجب مشورتي و نه الزام آور است و پس از جلسه هيئت سه نفره، شوراي امنيت مرجع حل و فصل اختلاف خواهد بود كه نتيجه مستقيم برگزاري جلسه شوراي امنيت تحت اين عنوان، اجراي مكانيسم ماشه و احياي شش قطعنامه گذشته و بازگشت همه تحريمهاي گذشته خواهد بود. تركيب، آرا و نهايتا احكام صادره كميسيون مشترك برجام به عنوان اولين گام چهارگانه حل و فصل اختلافات به گونهاي است كه طي9جلسه كميسيون مشترك برجام حتي كوچكترين اشارهاي به نقض برجام توسط امريكا اشارهاي نشده است.
اين وضعيت دقيقا در گام دوم چهارگانه حل و فصل اختلافات يا همان كميسيون مشترك (در سطح وزراي امور دو طرف توافق) تكرار شده كه نشان ميدهد ايران در صورت شكايت به كميسيون مشترك ( سطح معاونين )يا كميسيون مشترك ( سطح وزرا )رايي كه نشاندهنده عدول امريكا از اجراي تعهدات يا ناقض معرفي كردن اين كشور باشد، قطعا به دست نخواهد آورد. در مرحله سوم (هيئت سه نفره)نظريه غيرالزام آوري ارائه ميشود و مرحله 4 يا همان شوراي امنيت نيز كه ايالات متحده امريكا حق وتو دارد و ميتواند به آساني تحريمهاي تعليقي و قطعنامههاي ملغي شده ضد ايراني را بازگردانده و مجوز حمله نظامي به ايران را در دستور كار قرار دهد.
همانطور كه بارها گفته شده طرف ايراني بر اساس «ساختار ضعيف چهارگانه حل و فصل اختلافات در نظام حقوقي برجام» و «تركيب، آرا و نهايتا احكام صادر»نمي تواند هيچ گاه رايي با محتواي «نقض برجام توسط امريكا» از سوي يكي از اين چهارمرجع كسب كند و تا مادامي كه كميسيون مشترك در سطح وزرا با رويكرد24ماه اخير خود رفتار و تنها به بيانيه مطبوعاتي بسنده كنند وزارت امورخارجه كشورمان كاري عبث و بي فايده را صورت ميدهند و اصرار 10باره به برگزاري كميسيون مشترك با این کیفیت و تنها براي دفع انتقاد منتقدان داخلي و ايجاد رضايت در افكار عمومي است. رضايت طرف ايراني براي برگزاري جلسات كميسيون مشترك در سطح معاونين در حالي است که به نظر ميرسد دولت و كميته نظارت بر روند اجراي برجام(شوراي عالي امنيت ملي) باید بدليل ناتواني و نارسايي چهارگانه حل و فصل اختلافات مندرج در برجام و بي خاصيتسازي برجام به دليل نقضهاي مكرر برجام مسير «توقف اجراي بخشي از تعهدات ايران» را چارهسازي كنند. در صورت اتخاذ چنين تصميمي ميتواند اميدوار بود كه امريكا بيش از اين حقوق طرف ايراني را تضييع نكند و لازمه چنين فرايندي آن است كه تركيب هيئت نظارت بر اجراي برجام تغيير و افرادي غيراز حاميان برجام نيز در آن گنجانده شود؛درغير اين صورت همچنان بايد انتظار داشت كه امريكا برجام را نقض، اروپا از اجراي تعهدات10گانه سرباز زند، كميسيونهاي نمايشي برگزار، تحريمها تشديد و افكارعمومي تا زماني نامعلوم منتظر رونمايي از بستههاي مقابله به مثل شوراي عالي امنيت و دولت بمانند.
نظر شما