خبرنامه دانشجویان ایران: مهدی نیکصفت مطلق// امروز وقتی میخواهیم به امر سیاسی در ایران نگاه کنیم، متوجه این نکته میشویم که امر سیاسی، متغیر وابستهای است که عوامل زیادی در آن ایفای نقش میکنند. از پدیدههای اقتصادی و اجتماعی گرفته تا پدیدههای ورزشی و... . با این حساب تحلیل سیاست روز ایران، بسی دشوار به نظر میرسد. سلبریتیها امروز، پر رنگتر از همیشه در سیاست ایران فعالیت میکنند، فعالیتهایی که قطعا در معادلات سیاسی بهشدت تاثیرگذار هستند.
انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشکده حقوق بهمنظور بررسی نقش سلبریتیها در سیاست ایران، برنامهای برگزار کرد تا به ابعاد گوناگون این قضیه بپردازد. به همین منظور انجمن از دکتراحمد نادری، عضو هیاتعلمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران دعوت به عملآورد تا به بررسی این موضوع بپردازد.
وی در تشریح این موضوع ابتدا به تعریفی از مفهوم سلبریتی پرداخت؛ از نظر نادری سلبریتی یعنی شخص یا فردی که جمع کثیری از مردم او را میشناسند. وی معتقد بود که سلبریتیها در زمانهای قدیم هم وجود داشتند، مانند عرفا، شعرا و... .
عضو هیاتعلمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران همچنین معتقد است در حال حاضر، مفهوم سلبریتی، یک امر مدرن به حساب میآید که با رسانهای شدن، رواج پیدا کرده است و جزء موضوعات علوم اجتماعی به حساب میآید.
وی با بهرهگیری از نظریات ماکس وبر با توجه به بحث وبر در مورد اقتدار معتقد بود که سلبریتیها در سرمایهداری متاخر ترکیبی از اقتدار مدرن و کاریزماتیک هستند.
وی به تشریح این موضوع پرداخت و گفت: «سلبریتیها محصول جامعه سرمایهداری هستند و جوامع مدرن غربی سلبریتیزه شده هستند.» نادری در ادامه به عوامل مختلفی اشاره کرد که در فرآیند سلبریتیزه شدن موثر هستند:
1- دموکراتیزه شدن جامعه امکان سلبریتی شدن افراد مختلف وجود دارد بهطور مثال میتوان با کمک توییتر، کانالهای تلگرامی، اینستاگرام و... سلبریتی شد.
2- گوناگون شدن حوزههای سلبریتی شدن، امروز بسیار تنوع یافته و گشترش پیدا کرده است. سیاست، ورزش، سینما، شبکههای اجتماعی، موسیقی و... .
3- قابلیت انتقال شما میتوانید در حوزه ورزش سلبریتی باشید و در عین حال به حوزه سینما و تئاتر هم وارد شوید.
عضو هیاتعلمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در ادامه معتقد است که سه نیروی بسیار موثر در فرآیند سلبریتیزه شدن فرهنگ وجود دارد:
1- رسانهای شدن
2- شخصی شدن
3- کالایی شدن.
وی معتقد است همه این عوامل ذیل مفهوم رسانه تعریف میشود و اساسا سلبریتی شدن با رسانه و همینطور جهانی شدن فرهنگی آفریده میشود. نادری در ادامه به این نکته اشاره کرد که پروژه جهانی شدن از مهمترین عناصر آمریکا هستند و دو ابزار جدی دارد: «رسانه و فرهنگ مصرفی.»
عضو هیاتعلمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران ادامه داد: «مصرف، مشخصه جامعه مدرن است. سرمایهداری کالاها را برای مصرف میآفریند و قبل از تولید کالا برای آن توسط رسانه، احساس نیاز ایجاد میکند. سلبریتیها نیز مانند کالا هستند و محصول جامعه مصرفی و همینطور مقوم آن هستند.»
نادری درباره سیر تکامل سلبریتیها افزود: «در سال 1910 که سینما صدادار شد و تبدیل به صنعتی رو به گسترش شد، سرمایهداری مدرن نیمی از جامعه مصرفی خود یعنی زنان را برای مصرف سیگار و مشروب نداشت، به همین دلیل الگوی زن از همان زمان، دستخوش دگرگونی شد و مفهوم سلبریتی به معنای مدرن شکل گرفت.»
وی در ادامه به مفهوم سلبریتی در جامعه ایران پرداخت و افزود: «میل سلبریتیها در ایران به سمت جریان اصلاحات است چراکه اصلاحاتیها، بیشتر از اصولگرایان زبان سلبریتیها را میفهمند.»
∎