مته حفاری به عنوان یکی از اقلام اساسی و استراتژیک صنعت نفت که دانش فنی،طراحی و ساخت آن با وجود تحریم‌ها در اختیار کشورهای محدودی قرار دارد با تلاش مهندسان و محققان شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب و جهاددانشگاهی استان خوزستان در کشور بومی سازی شده است.
پژوهشگران پژوهشکده تکنولوژی تولید جهاددانشگاهی خوزستان با انجام پژوهش‌هایی دامنه‌دار در زمینه‌های مختلف از یک سو و شرکت ملی مناطق نفت‌خیز از سوی دیگر با درک صحیح واقعیت‌های موجود،در قالب یک پروژه پژوهشی مشترک، نسبت به بومی‌سازی دانش فنی بسیار پیچیده طراحی و ساخت مته‌های حفاری توانستند این مهم را تبدیل به یکی از گلوگاه‌های اصلی صنعت نفت کنند . در واقع پژوهشگران، جهاد علمی تمام عیاری با این پروژه عظیم برای کشور را رقم زدند.
دکتر حسن محمدی مجد، مدیر پروژه طراحی و تولید انبوه مته حفاری دندانه‌ای در پاسخ به اینکه با توجه به ماهیت پژوهشی که پروژه مته حفاری داشت چه مراحل و مشکلاتی را طی کرده تا به مرحله بومی سازی برسد،گفت: مته حفاری یکی از اقلام استراتژیک صنعت نفت است. پژوهشگران جهاددانشگاهی و مسئولان شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب با توجه به این واقعیت یک پروژه پژوهشی مشترک را آغاز کردند. تدوین دانش فنی مته حفاری با توجه به پیچیدگی تکنولوژیک آن یکی از چالش های جدی پیش روی پژوهشگران جهاددانشگاهی خوزستان بود اما باتوجه به روحیه جهادی جهادگران، مشکلات و موانع یکی پس از دیگری برطرف شد و تکنولوژی‌های پیشرفته ای در زمینه های مختلف مکانیکی و متالوژیکی به دست آمد.
وی عنوان کرد: همکاری قابل ستایش متخصصان صنعت نفت با پژوهشگران جهاددانشگاهی یکی از عوامل اساسی موفقیت این پروژه است و در نهایت این همکاری باعث شد که این پروژه پژوهشی به سمت عقد قرارداد و تولید انبوه با فناوری بومی برود.
دکتر محمدی مجد درباره تاثیر تحریم ها بر تولید و بومی سازی این فناوری‌ها تصریح کرد: با توجه به وجود تحریم ها و مشکلات پیچیده در تاسیس مته‌های حفاری، وزارت نفت اقدام به انتخاب ده قلم کالای اساسی صنعت نفت کرد تا با بومی سازی آنها این تهدید را به یک فرصت تاریخی تبدیل کند. دراین میان مته های حفاری به عنوان یکی از مهمترین اقلام اساسی شناسایی شد و روند عقد قراردادهای بومی سازی شتاب بیشتری گرفت. گفتنی است ، فعالیت های شرکت ملی نفت دراین زمینه میتواند به عنوان الگویی قابل تعمیم در دیگر وزارتخانه ها اجرا شود. همچنین در صورت اجرای دقیق و الزام سازندگان به تدوین دانش فنی یا انتقال صحیح و واقعی تکنولوژی،این طرح میتواند یکی از طرح های نمونه بومی سازی باشد و این مهم را بار دیگر ثابت کند که با وجود تحریم ها هم صنعت ما پابرجاست و پژوهشگرانمان نیز دست از کار نکشیده اند.
مدیر پروژه طراحی و تولید انبوه مته حفاری دندانه‌ای درخصوص صادرات این فناوری بومی و تبدیل شدن به برند جهانی خاطرنشان کرد: تمام کشورهای نفتی می توانند از مشتریان این تجهیزات باشند اما هدف اول ما تامین کالاهای مورد نیاز داخلی است. گام بعدی بازارهای بین المللی است که خوشبختانه باتوجه به بازار خوب در کشورهای همسایه مقدمات اولیه جهت اخذ گواهینامه‌های بین المللی در حال انجام است اما وجود تحریم ها سبب کندی این روند گردیده است.
وی در پاسخ به خبرنگار سیناپرس در خصوص اینکه حمایت از پروژه‌های پژوهشی چقدر میتواند در پیشرفت و بومی شدن فناوری در کشور موثر باشد گفت: پروژه های پژوهشی در صورت تعریف دقیق مسئله میتواند نیازهای اصلی صنعت کشور را هدف قرار دهند و بستر حل مشکلات را فراهم نماید. زیرا ایجاد یک پژوهش دقیق میتواند منجر به صرفه جویی قابل توجهی شود و همانگونه که پروژه مته حفاری در آغاز یک پروژه پژوهشی بود اما درنهایت با تلاش پژوهشگران منجر به تدوین دانش فنی صد در صد بومی گردید.
محمدی مجد در ادامه با اشاره به ایجاد اشتغال با بومی شدن فناوری‌ها در کشور خاطرنشان کرد: وجود چنین پروژه‌های پژوهشی در استان ها سبب می شود نیروی متخصص مشغول به کار شوند و علاوه بر اشتغال نیروی متخصص از مهاجرت آنها نیز جلوگیری می شود .
مدیر پروژه طراحی و تولید انبوه مته حفاری دندانه‌ای درخصوص برنامه های پیش روی این پروژه گفت: با توجه به بومی سازی دانش فنی مته حفاری در جهاد دانشگاهی خوزستان تولید انبوه این تجهیزات آغاز شده است تا به عنوان یک منبع پایدار و مطمئن نیاز کشور به این تجهیزات تامین گردد.
گفتگو: فرگل غفاری