به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ پرویز امینی عضو هیات علمی دانشگاه شاهد و دبیر اسبق اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری به مناسبت «روز دانشجو» گفت: 16 آذر نقطه عطفی در محیط سیاسی و اجتماعی کشور ماست که به دست دانشجو رخ داده است و به ما این امکان را می‌دهد که خاستگاه جریان دانشجویی را بشناسیم. علی‌رغم برخی جریانات و احزاب سیاسی که حرکت‌ها و مناسباتشان را معطوف به قدرت تعریف می‌کنند و برخی جنبش‌های کارگری که اهداف صنفی خود مثل حقوق کارگران را دنبال می‌کنند، جریان دانشجویی نه خواسته صنفی دارد و نه خواسته معطوف به قدرت، بلکه صدای عموم جامعه در دانشگاه است و آرمان‌های عمومی را در فضای سیاسی اجتماعی کشور زنده نگه می‌دارد و کجروی‌های پیرامون آرمان‌ها را مورد نقد قرار می‌دهد و حرکت رو به جلوی جامعه را رصد، نظارت و هدایت می‌کند.

* نباید هزینه آرمان‌خواهی در جنبش دانشجویی بالا رود
عضو هیات علمی دانشگاه شاهد با طرح این موضوع که جنبش دانشجویی یک امر دائمی نیست، افزود: در ادبیات جامعه شناسی، جنبش دانشجویی مجموعه حرکت‌های محدودی است و با فعالیت‌های عمومی و متداول دانشجویی تفاوت دارد و این تلقی اشتباهی است که جنبش دانشجویی یک جریان مستمر تاریخی است. وی عنوان کرد: در واقع جنبش دانشجویی یک سری نقاط عطفی دارد و باقی زمان‌ها فعالیت‌های عادیِ دانشجویی را دنبال می‌کند. مثل برنامه سخنرانی، میز گرد، کار رسانه‌ای و غیره.

امینی با اشاره به اینکه جنبش‌های اجتماعی زمانی شکل می‌گیرند که صورت‌بندی‌های اعتراضیِ فراگیر ایجاد شده باشند و جریان دانشجویی در یک زمان به خصوص در نفی و یا اثبات یک مسئله تلاش می‌کند، اذعان کرد: فی‌الحال جریان دانشجویی مشغول فعالیت‌های عادیِ دانشجویی است. ما با جنبش دانشجویی‌ای که جنبه‌های اعتراضی و فراگیر دارد و بتواند موقعیت‌های سیاسی جامعه را تغییر دهد رو به رو نیستیم و در واقع انتظار چنین امری هم نمی‌رود. در واقع مهم نیست که جنبش دانشجویی صورت‌بندی‌های سیاسی را تغییر دهد یا نه، بلکه مهم آن است که حرکت جنبش دانشجویی معطوف به آرمان‌ها باشد. 

این جامعه‌شناس درباره نحوه برخورد صحیح با جریان دانشجویی گفت: ما نباید کاری کنیم که هزینه آرمان‌خواهی در جنبش دانشجویی بالا رود. جنبش دانشجویی به اندازه کافی داوطلبانه در مسائل اجتماعی ورود می‌کند و ما نباید فضا را طوری ایجاد کنیم که جنبش دانشجویی نتواند آرمان‌خواهی خود را دنبال کند. به عنوان مثال وقتی یک جریان دانشجوییِ معترض می‌خواهد پرچم عدالتخواهی را بگستراند و جامعه را از بی‌عدالتی خارج کند، ممکن است که در بعضی از مصادیق هم اشتباهاتی بکند و داده‌های صحیحی از مسائل نداشته باشد، دستگاه قضایی باید این درک را داشته باشد که با ابزار دادگاه نباید با آن برخورد کند، چرا که این کار هزینه آرمان‌خواهی را بالا می‌برد و جنبش دانشجویی شوق کمتری برای آرمان‌خواهی خود دارد.

* حاکمیت باید قدر جنبش دانشجویی را بداند
وی افزود: رئیس جمهور باید آماده شنیدن نقدهای دانشجویی باشد و ایجاد چنینی فرصتی در دانشگاه توسط دولت باعث می‌شود که جنبش دانشجویی باور کند که موقعیت تقویت‌کننده‌ای در حاکمیت دارد و نه موقعیت تضعیف‌کننده. به عنوان مثال رئیس جمهور سالی یک بار و در روز دانشجو در دانشگاه حاضر می‌شود و چه خوب است که صحبت‌های تشکل‌های دانشجویی را بشنود ولی امسال این اتفاق نیفتاد. شخص رئیس جمهور می‌گوید که دولت و رئیس جمهور را نقد کنید چرا که هزینه کمتری دارد ولی در دانشگاه سیستان و بلوچستان کسی حاضر نیست که گفتار انتقادی نسبت به رئیس جمهور داشته باشد.

امینی در تکمیل اظهارات خود درخصوص آرمان‌خواهی گفت: حاکمیت باید قدر این کارکرد داوطلبانه و آرمانخواه بودن جنبش دانشجویی را بداند چرا که هیچ نهاد اجتماعی دیگری در جامعه چنین کارکردی را ندارد. جنبش دانشجویی فراتر از پیگیری مطالبات صنفی و فعالیت‌های معطوف به قدرت، آرمان‌های اجتماعی جامعه را پیگیری می‌کند و در این زمینه اگر کمکی به جنبش دانشجویی نمی‌شود، هزینه‌ای هم برای آرمان‌خواهی او ایجاد نشود.

* جریان دانشجویی یک گروه میانجی است
عضو هیات علمی دانشگاه شاهد خاطر نشان کرد: جریان دانشجویی یک جریان میانجی است که در بین گروه‌های سیاسی و اجتماعی موجود در جامعه ایده سیاسی خود را به دست می‌آورد. از یک دانشجوی 20 ساله انتظار خلق یک ایده یا عمل سیاسی نیست چرا که امکان فکری و معرفتی لازم برای این کار را ندارد. بنابراین در بین گروه‌های سیاسی و اجتماعی موجود در جامعه درگیر می‌شود، ایده‌ای را انتخاب و در مکانیسم‌ها و صورت‌بندی‌های خود آن را به کار می‌گیرد. وی افزود: ارتباط با گروه‌های سیاسی، گروه‌های روشنفکری  و .. به معنای عدم‌استقلال و با وابستگی به آنها نیست، چرا که جریان دانشجویی یک گروه میانجی است و در تعامل با گروه‌های مختلف ایده خود را برای حرکت پیدا می‌کند، اما زائده احزاب و پیاده نظام بودن آنها یک یک امر بدیهی است که نباید اتفاق بیفتد.

امینی با برشمردن آسیب‌های موجود در جریان دانشجویی گفت: اول آنکه فضای جامعه با توجه به ابزارهای جدید، مقتضیات خاص خود را پیدا کرده است. فضای حقیقی جریان دانشجویی رها شده و جریان دانشجویی در فضای مجازی گیر کرده است. در واقع امروز یک نسخه اینترنتی از جریان دانشجویی دیده می‌شود تا یک نسخه میدانی. طراوت و نشاطی که در سال‌های گذشته در جنبش دانشجویی وجود داشت محصول حضور در فضای میدانی و حقیقی بود. اغراق‌نمایی در اهمیت دادن به فضای مجازی جنبش دانشجویی را از حضور در عمل میدانی و عمل اجتماعی بی‌نیاز کرده است.

* علت ایجاد انفعال در فضای دانشجویی
این جامعه‌شناس آسیب دیگر موجود در جریان دانشجویی را رادیکالیسم دانست و بیان داشت: بسیاری از انفعال‌هایی که در فضای دانشجویی اتفاق می‌افتد نتیجه رادیکالیسم است. رادیکالیسم در روش و محتوا. وقتی مواضع حداکثرگرایانه به لحاظ روشی و محتوایی اتخاذ شود که هیچ بنیادی در واقعیت ندارد، سرانجامی جز انفعال ندارد و شرایطی را به وجود می‌آورد که مکانیسم‌های انگیزشی را نمی‌توان بازسازی و بازتولید کرد و حرکت مستمری داشت. وی افزود: وقتی در جریان دانشجویی موضعی گرفته شود که در آن همه چیز سیاه است به طوری که هیچ نقطه روشنی در آن دیده نمی‌شود و هیچ انگیزه‌ای برای بازسازی نباشد نتیجه‌ای جز انفعال ندارد، در واقع بخشی از انفعالی که الان در جریان دانشجویی وجود دارد محصول اعمال رادیکالی در دوره‌های گذشته است.

عضو هیات علمی دانشگاه شاهد در پایان خاطر نشان کرد: خاستگاه روز دانشجو استقلال طلبی است. استقلال پر بسامدترین مطالبه تا بهمن 57 است، چه در فضای روشنفکری مثل جلال آل احمد و دکتر شریعتی چه در فضای روحانیت و حوزه‌های علمیه مثل امام خمینی که به واسطه از دست رفتن استقلال در ماجرای کاپیتولاسیون عزای عمومی اعلام می‌کند. ما اگر جریان دانشجویی استقلال‌خواه داشته باشیم حتی اگر در مصداق و تصمیم اشتباه کرد هم ایرادی ندارد، در واقع نباید با جریان دانشجویی خیلی حرفه‌ای رو به رو شد و انتظار نقدهای سنجیده و کارشناسی داشت و جریان دانشجویی فقط باید فضای عمومی را در جامعه شکل دهد.