در سالهای گذشته، برخی کوهستانها که به لحاظ تنوع گونههای گیاهی یا حیاتوحش جنبه خاص حفاظتی داشتهاند، در اختیار سازمان حفاظت محیطزیست قرار گرفته و این سازمان متولی حراست از آنهاست. اما حراست از دیگر مناطق کوهستانی که در حوزه منابع طبیعی تعریف میشود بهعهده سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری است و این نهاد باید از هرگونه دخل و تصرف در این مناطق جلوگیری کند.
با وجود این در سالهای اخیر، تخلفات بسیاری در کوهستانهای ایران مشاهده شده و سازمان جنگلها با موارد مختلف قطع درختان، از بین بردن مراتع، شخم زدن و ساخت و ساز غیرمجاز در کوهستانها در سراسر کشور مواجه بوده است. این سازمان بهعنوان متولی حفاظت از اراضی ملی، اقداماتی را در جهت برخورد با متخلفان در این عرصهها صورت داده و پروندههایی توسط این نهاد در مراجع قضایی تشکیل شده است.
با این حال، باید توجه داشت تشکیل پرونده و شکایت از متخلفان و برخورد قضایی و جریمه آنها برای جلوگیری از پدیده کوهخواری لازم است، ولی کافی نیست. آنچه میتواند راهکار اصلی از بین بردن این پدیده باشد، پیشگیری از آن با مشارکت مردم و جوامع محلی است. به این صورت که سازمان جنگلها برای حفاظت از عرصههای گوناگون منابع طبیعی اعم از کوه، دشت و جنگل باید براساس نیاز هر منطقه، طرحهایی را تعریف و با همکاری جوامع محلی و بویژه سازمانهای مردمنهاد هر منطقه به انجام برساند؛ چراکه با در نظر گرفتن کمبودهای این سازمان و با توجه به وسعت عرصههایی که توسط این سازمان محافظت میشود، میتوان دریافت که حراست از منابع طبیعی بخصوص کوهستانهای کشور بدون مشارکت همگانی مردم امکانپذیر نیست.
مسعود منصور
معاون حفاظت و امور اراضی سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور