آیت الله احمد شیخ بهایی، استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه کرمان در مصاحبه با خبرنگار خبرگزاری شبستان با موضوع «حکم اهداء جسد برای تشریح مسائل پزشکی» اظهار داشت: در این مورد از جسد مسلمان جزء در ضرورت نباید استفاده کرد مگر اینکه حفظ جان یک مسلمان منحصر به تشریح جسد مسلمان باشد.
وی با بیان اینکه اگر امکان استفاده از جسد غیرمسلمان باشد، استفاده از جسد مسلمان برای تشریح جایز نیست؛ تصریح کرد: مسلمان، احترام دارد و جسد او نیز شرعاً احترام دارد و باید طبق آداب اسلامی تجهیز-غسل، کفن، اقامه نماز میت و دفن- شود.
آیت الله شیخ بهایی با اشاره به اینکه جزء این عمل کردن، بی حرمتی به مسلمان است، بار دیگر تأکید کرد: استفاده از جسد مسلمان برای تشریح تنها از باب ضرورت است.
نظر مقام معظم رهبری
مقام معظم رهبری فرمودند: «اگر نجات نفس محترمی یا کشف مطالب جدید علم پزشکی که مورد نیاز جامعه است و یا دستیابی به اطلاعاتی راجع به بیماری که زندگی مردم را تهدید می کند، منوط به آن باشد، تشریح جسد میّت اشکال ندارد، ولی واجب است تا حد امکان از جسد میّت مسلمان استفاده نشود و اجزایی هم که از جسد فرد مسلمان جدا شده اند، در صورتی که دفن آن ها با جسد، حرج(مشقت زیاد) یا محذوری نداشته باشد، واجب است با خود جسد دفن شود و الاّ دفن آن ها به طور جداگانه و یا با جسد میّت دیگر جایز است»
همچنین معظم له در پاسخ به سئوال دیگری که از ایشان شده «اینجانب دانشجوی رشته پزشکی هستم. گاهی هنگام تشریح مجبور به مسّ جسد کسانی که از دنیا رفته اند می شویم و نمی دانیم که آن اموات مسلمان هستند یا خیر، و غسل داده شده اند، یا خیر؟ ولی مسئولین می گویند که این اجساد غسل داده شده اند. با توجه به این مطالب امیدواریم وظیفه ما نسبت به نماز و غیر آن را بعد از مسّ آن اجساد بیان فرمایید، و اینکه آیا بر اساس آنچه ذکر شد، غسل بر ما واجب می شود یا خیر؟» چنین پاسخ فرمودند: «اگر غسل دادن ميّت، احراز نشود و شما در آن شک داشته باشيد، با مسّ جسد يا اجزاء آن، غسل مسّ ميّت بر شما واجب مى شود، و نماز بدون غسل مسّ ميّت صحيح نيست. ولى اگر اصل غسل ميّت احراز شود با مسّ جسد يا بعضى از اجزاى آن، غسل مسّ ميّت واجب نمى شود، حتى اگر در صحّت غسل آن ميّت شک داشته باشيد.»
گفتنی است، اخیراً جسد یک بانوی مسلمان کرمانی برای استفاده در علم پزشکی و عملیات تشریح به دانشگاه علوم پزشکی اهداء شده و بنا به درخواست خانواده وی، پیکر او فقط برای دانشجویان دختر مورد استفاده قرار می گیرد.
∎
نظر شما