جنگل‌زدايي، فرسايش خاك و به خطر افتادن امنيت غذايي از تبعات عزل و نصب‌هاي اخیر است
در پي اعلام مخالفت خداكرم جلالي با طرح بهره‌برداري از اراضي شيب‌دار به زمين‌هاي كشاورزي وي 14آذرماه از مقام خود بركنار شد و خليل آقايي، نماينده سابق مجلس شوراي اسلامي جاي او را گرفت. با اجراي اين طرح از منابع غير‌كشاورزي به عنوان بستري براي كشت بهره‌برداري مي‌شود. رئيس جديد سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري پيش از اين پيشنهاددهنده طرح تغيير كاربري اراضي جنگل در مجلس نهم و دهم بود. محمود حجتي، وزير جهادكشاورزي هم پيش از اين، طرح بهره‌برداري از اراضي شيب‌دار به زمين‌هاي كشاورزي را عاملي در كاهش مصرف آب و توسعه كشاورزي خوانده بود. حال آنكه جلالي اين طرح را ناكارآمد خوانده و آن را بستري براي تخريب جنگل‌ها دانسته بود.
وزير جهادكشاورزي طي حكمي، خليل آقايي را به سمت معاون وزير و رئيس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري كشور منصوب كرد. آقايي، نماينده مجلس شوراي اسلامي در مجلس نهم و دهم بود كه طرح تغيير كاربري اراضي جنگل را ارائه داده بود و پيش از اين معاون پارلماني وزارت جهادكشاورزي بود.
مقابله با فرسايش خاك با نابودي جنگل‌ها
در همين رابطه، مهرماه امسال معاون وزير جهادكشاورزي در امور باغباني گفت: طبق برنامه ششم توسعه بايد ۵۰۰ هزار هكتار باغ ديم در اراضي شيب‌دار كشور با استفاده از آب سبز احداث شود. محمدعلي طهماسبي اظهار داشت: با توجه به برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده امسال 60 هزار هكتار احداث باغ در اراضي شيب‌دار كشور پيش‌بيني كرده‌ايم كه اميدواريم در ستاد فرماندهي اقتصاد مقاومتي تصويب شود. معاون وزير جهادكشاورزي توسعه باغات در اراضي شيب‌دار را براي به حداقل رسيدن ميزان فرسايش خاك در كشور عنوان كرده بود. اين در حالي است كه ايران سالانه ۱۶ميليون تن فرسايش خاك دارد كه 6 تا 8 ميليون تن بالاتر از متوسط جهاني است.
در واقع مصرف بي‌رويه برخي مواد، فشار زيادي به خاك وارد مي‌كند و باعث فقير شدن خاك و در نتيجه ناپايداري منابع كشور مي‌شود. برخي پژوهشگران مي‌گويند: روند فرسايش خاك مي‌تواند در آينده تبديل به بزرگ‌ترين بحران محيط‌زيست ايران شود. جنگل‌زدايي و از بين رفتن پوشش گياهي، مهم‌ترين علت فرسايش خاك در ايران است. حال آنكه وزارت جهادكشاورزي با از بين بردن اراضي جنگلي و پوشش گياهي مي‌خواهد از فرسايش خاك جلوگيري كند!
امنيت غذايي آيندگان هم در خطر است
ايران همانقدر كه در منطقه خشك و نيمه‌خشك قرار دارد و با بحران بي‌آبي و كم‌آبي دست‌وپنجه نرم مي‌كند، با پديده فرسايش خاك و آلودگي و تخريب يكي از مهم‌ترين بخش‌هاي زيست‌محيطي هم روبه‌روست. آمار و ارقام متفاوتي كه هر سال در اين زمينه اعلام مي‌شود هميشه با اين جمله همراه است: ايران بالاترين رقم فرسايش خاك را در دنيا دارد. فرسايش يعني خاك آنقدر تخريب مي‌شود كه حاصلخيزي‌اش از بين مي‌رود. گياه كه نرويد، به ميزان زمين‌هاي بياباني اضافه مي‌شود و ايراني كه بخش زيادي از مساحتش خشك است، با فضاي ناملايم‌تري حاصل تخريب محيط‌زيست آشناتر مي‌شود.
سيروس بختياري، پژوهشگر در زمينه فرسايش خاك و منابع آب در ايران كه سال‌ها در اين زمينه تحقيق كرده، درباره دلايل مربوط به افزايش روزافزون فرسايش خاك در كشور مي‌گويد: جدا شدن ذرات خاك از محلي كه نمي‌خواهند جدا شوند، مثل زمين‌هاي حاصلخيز كشاورزي به محلي ديگر كه نمي‌خواهيم رسوب كنند، مثل پشت سدها و مسير رودخانه‌ها فرسايش خاك است. دو نوع فرسايش داريم كه طبيعي و انساني است. به گفته او فرسايش خاك در جنگل‌هاي شمال كشور ۱۰ برابر استاندارد جهاني است: در دو استان چهارمحال و بختياري و ايلام نسبت به ساير استان‌ها بيشترين فرسايش خاك را داريم كه مهم‌ترين دليلش از بين بردن پوشش گياهي در اين مناطق و تغيير كاربري اراضي است. اما در شرايطي كه به گفته مسئولان، فرسایش خاك ايران به مرز هشدار رسيده، چه راه‌هايي مي‌تواند به كاهش فرسايش خاك در كشور كمك كند؟
رئيس انجمن خاك ايران مي‌گويد: به آنجا رسيده‌ايم كه خاك مناسب براي كشت محصول در كشور محدود شده و زمين‌هاي موجود هم توان توليد بيشتر محصول را ندارد. به گفته او كاهش سرانه زمين كشاورزي، تخريب زمين و فرسايش خاك با ميزان بهره‌وري كم در كشاورزي به زودي امنيت غذايي را در كشور به خطر مي‌اندازد. وزارت جهادكشاورزي بايد سخت‌گيري را در زمينه كشاورزي در كشور جدي بگيرد. سازمان جنگلباني بايد مراقب جنگل‌ها و از آن مهم‌تر احياي آنها باشد. دولت بايد ماشين‌هاي كشاورزي و روش‌هاي دامپروري در كشور را مدرن كند، اما هزاران افسوس كه دقيقاً در جهت عكس گام برمي‌دارد و چشم طمع به اين 13ميليون هكتار جنگل‌هاي باقيمانده در كشور دارد. اگر امروز در برابر اين بلاياي مسئولان سكوت كنيم، بدون شك آيندگان به ما لعنت خواهند فرستاد.