سرویس فرهنگی، فرهنگی: دکتر حسن روحانی، رئیس‌جمهوری در پیامی به مراسم بزرگداشت علامه سید محمد حسین طباطبایی(ره) که دیروز در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد، نوشت: علامه‌ طباطبایی(ره)، میراث گرانقدری از فلسفه، حکمت و اخلاق به یادگار گذاشت.
به گزارش خبرنگار ما، متن کامل پیام رئیس جمهور که توسط دکتر حسن بلخاری رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی قرائت شد به شرح ذیل است:‌
بسم‌الله الرحمن الرحیم
به همه استادان، دانشوران و دوستداران دانایی و خردورزی که با حضور موثر خود در همایش بزرگداشت علامه طباطبایی به تکریم اندیشة برپایی این سرمایه گران‌بهای معرفتی و فکری ایران و جهان اسلام اهتمام ورزیده‌اند، خیر مقدم می‌گویم.
در این گردهمایی سخن دربارة عالم کم‌نظیری است که در کمال وارستگی و ساده‌زیستی، به متعالی‌ترین ارزش‌های معنوی و انسانی نائل شد و با نگرش ژرف خود، بستر‌های رشد و اعتلای فرهنگ اسلامی و ایرانی را برای نسل امروز و نسل‌های فردا هموارتر کرد.
این نماد یگانگی زهد و تقوا گفتار و عمل که در روزگار ما بیشتر به یک اسطوره می‌ماند در طول عمر پربرکتش، به تنهایی و با شایستگی میراث گرانقدری از فلسفه، حکمت و اخلاق را به یادگار گذاشت.
شخصیت، سیره و آثار ایشان، مجموعه نفیسی است که برای اندیشه‌ورزان سپهر معرفت و حکمت،‌ افق‌های جدید و پویایی گشوده است.
حاشیه علامه طباطبایی بر کتاب اسفار و میراث تفسیری و قرآنی او، یعنی تفسیرالمیزان تنها جلوه‌ای از دانش این کاشف فروتن ارزش‌های اصیل است. اما در این میان یک میراث بسیار ارزشمند که کمتر به آن توجه شده، دستاوردهای نظری ایشان در عرصة روابط و مناسبات اجتماعی است.
اهتمام مرحوم علامه به موضوعاتی چون آزادی‌های اجتماعی، نقش مردم در حکومت‌های دینی، رابطة فرد و جامعه، مسأله حاکمیت دینی و جایگاه ولایت و بسیاری نکات سرنوشت‌ساز و تعیین کننده دیگر، همچون گنجینه‌‌ای بکر، آموزنده، راهگشا و حرکت آفرین برای مدیریت اجتماعی است. ره‌آوردهای این دانشمند نستوه که هیچگاه زی طلبگی را رها نکرد، برای امروز ما توشه‌ای پربار و برای فردا نیز چراغی راهنما خواهد بود.
علامه طباطبایی با پرورش بزرگانی چون شهید دکتر بهشتی، شهید مرتضی مطهری، آیت‌الله جوادی آملی و دیگر بزرگان، نقشی موثر در تثبیت بنیادهای نظری نظام اسلامی ایفا کرد که ترسیم و بازخوانی ابعاد این خدمات علمی و شناساندن هرچه بیشتر زندگی فردی و اجتماعی ایشان، به‌ویژه به جویندگان جوان معنا و اندیشه، ضرورتی انکارناپذیر است. امید آن دارم که با پاسداشت مقام والای علامه طباطبایی و خوشه چینی از خرمن دانش این بزرگوار و هم‌اندیشی اصحاب اندیشه، بتوانیم با شتابی بیشتر به سمت افق‌های روشن فردا پیش برویم.
اینجانب با قدردانی از تلاش‌های دست‌اندرکاران برگزاری این همایش ارزنده از درگاه خداوند، توفیق روزافزون همة مهمانان و شرکت کنندگان عزیز را مسألت دارم.
حسن روحانی
رئیس‌‌جمهوری اسلامی ایران
دکتر حسن بلخاری رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در آغاز این مراسم با تبریک میلاد حضرت رسول اکرم(ص) گفت: خیر مقدم می‌گویم به خانواده علامه، مخصوصاً صبیه‌های ایشان. «انّا نحن نزلنا الذکر و انانحنُ له‌لحافظون، حاوی نکات مهمی است. نفرمود قرآن، بلکه ذکر فرمود و هرچه از بحر قرائت باشد ممکن است به نسیان سپرده شود و ذکر بیشتر درونی می‌شود و از سرقت و دستبرد مصون می‌ماند. ذکر با حفظ نسبت عظیم‌تری دارد تا آنچه قرائت و خوانش می‌شود.
وی افزود: جزو عوامل مهم حفظ این است که مفسران پاک نهاد با اتصال به شهود در این راه کوشا باشند. در حقیقت سپردن تفسیر قرآن به مفسران و خردمندان پاک به خاطر جلوگیری از دستبرد بود. شأن مرحوم علامه از مصادیق «لحافظون»‌اند. از صدر اسلام تفسیری دقیق‌تر از «المیزان» نوشته نشده است زیرا خداوند برای حفظ قرآن، بزرگانی را بر می‌گزیند که مستند بر عقل شهودی و اشراقی، قرآن را تفسیر کنند.
قرآن به خودی خود قابل تحریف نیست. اما فهم آن می‌تواند تحریف شود و وجود مفسران و خردمندان از این بابت است.
سپس دکتر حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به ساختار دانشگاه علامه طباطبایی گفت: احساس کرده‌ایم که در شرایط خاصی قرار داریم. به مانند شرایطی که یک انسان زندگی سنتی را ترک کرده و به جامعه شهری رفته است و می‌خواهد قوانین جامعه مدرن را پیدا کند. استادان علوم انسانی ما چنین هستند. آنها بعد از پیداکردن قوانین زیستن به دنبال هویت خود هستند تا هویت فردی را از دست ندهند. بسیاری از استادان علوم اجتماعی و انسانی ما بر سر این دو راهی هستند. این چالش بزرگ، هم برای استادان، هم پژوهشگران و هم دانشجویان ماست. چگونه می‌توانیم هم بشناسیم و هم هویت مستقل اندیشه‌ای خود را داشته باشیم. افتخار این دانشگاه این است که نام اندیشمندی را دارد که کلیدهای بسیار گرانقدری برای این ساحت به ما داده است. نکته اول، مجوز استفاده از علوم تجربی است. در پژوهش‌های انسانی، علامه با تفسیر قرآن کلیدی می‌دهد که در «ثم هدی» قرآن است که عقلانیت الهی و آیات الهی در همه عالم خلقت متجلی است. یعنی اگر به هر وسیله آیات را به درستی بشناسیم به علم مشروع دست پیدا کرده‌ایم. همانگونه که علم الهی را از قرآن می‌شناسیم، علم طبیعت هم در صورت فهم، الهی است. وی افزود: آیا شناختن واقعیت آن گونه که هست برای انسان امکان‌پذیر است؟ پاسخ علامه بر اساس فهم قرآنی، این است که امکان‌پذیر است.
سپس دکتر احمد احمدی با یادآوری خاطره‌ای از سال ۱۳۳۶ و نخستین ملاقاتش با علامه طباطبایی گفت: چشمان پرنور و پیشانی بلندی داشت و از همه مهم‌تر اخلاق نیکویی داشت. ما جلسات اسفار را خدمت آیت‌الله جوادی آملی و آیت‌الله حسن‌زاده و آیت‌الله امینی می‌رفتیم و روزها کلاس فلسفه بود و بحث آزاد و هر دو هفته سه جلسه داشتیم. تقاضا دارم دوستان آن مکاتبات را بخوانند. «هانری کربن» فیلسوف مشایی نبود اما افلاطونی بود و آثار شیخ اشراق را چاپ کرد و شاگرد «هایدگر» بود و بحث اگزیستانسیالیسم را درک کرده بود و متوجه شده بود که در اسلام، فقط شیعه است که راهی برای بقای دین با خدا دارد. فقط شیعه است که به واسطه وجود امام عصر(عج) با خداوند ارتباطی دارد. این جلسات برای ما بسیار حیات‌بخش بود. آن خلق و رفتار، همچنان جلوی چشمان ماست. ما عموماً پیش ایشان فلسفه ملاصدرا و ابن‌سینا خواندیم و قسمت‌های زیادی از اسفار را نیز خواندیم. این جلسات طول کشید. روزی عرض کردم، این همه تفکر برای چیست؟ گفت همه برای این است که اخلاق‌اش خوب شود تا با دین و با خداوند ارتباط داشته باشد. آنچه برای ما می‌ماند، اخلاق است.
راه طباطبایی، راه محبت و صیانت از نفس و اخلاق توحیدی است که این نوع اخلاق در هیچ یک از ادیان وجود ندارد.
بنابراین گزارش، آخرین سخنران این محفل فرهنگی، دکتر حسین کلباسی از دانشگاه علامه طباطبایی که در ابتدا گفت: ترجیح می‌دادم که دانشمندان و خانواده محترم ایشان درباره ایشان سخن بگویند. از ارسطو نقل است که نامتناهی بالفعل، معدوم است این معنا مورد تفسیر قرار گرفته است. اما شاید کسانی با دیدن افرادی به این تصور برسند که نامتناهی بالفعل، معلوم است. خداوند مقدر کرده است که در همین حدود زمان و مکانی انسان‌هایی ظهور کنند که در مرز نامتناهی باشند. وجود اوصیا هم نشانگر این معنا است. گفته‌اند که غیر معصوم هم در مرزی قرار می‌گیرد که شبیه آنها خواهد بود.
وی افزود: از حدود ۴ دهه پیش که در منزل پدری نام علامه را می‌‌شنیدیم و وقتی که دهه‌های اخیر توسط بحث و مباحثه افکار ایشان را می‌خواندیم و نیز یک دهه اخیر که توفیق و درک محضر شاگردان ایشان را داشتم، به این رسیده‌ام که طباطبایی، نامتناهی است. در باب آرا و افکار و ابداعات وی در دوران معاصر و رفع مشکلات و غوامض روز بسیار سخن می‌توان گفت. من یک نکته در این جلسه عرض کنم که بسیار گفته‌اند که کمال علم در عمل است و شهره و میوه علم، در عمل است. شاید کسانی که در عرصه علم مراتبی پیدا کرده‌اند، نتوانند آن را نشان بدهند. اما کسانی هستند که اگر علم آنها را حذف کنیم، عمل آنها خود به تنهایی بزرگی ایشان را نشان می‌دهد. روزگاری کتاب سنن نبی را می‌خواندیم مستظهر هستید که سیره‌نویسی در بین اهل سنت و تشیع شیوع دارد، زمانی که کتاب را می‌خواندم احساس می‌کردم که این سیره، اخلاق مؤلف اوست که بعدها متوجه شدم که چنین نیز بوده است.
در این مراسم از کتاب‌های رسائل الهی، سپهر مهر و کتابشناسی که با همکاری دانشگاه علامه طباطبایی و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به چاپ رسیده بود، رونمایی شد.
در این مراسم، لوح تقدیر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به خانواده زنده یاد علامه طباطبایی اعطا شد.