به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، وحدت معنای قوام بخش هر جامعه ای است که افزون بر کمک به رشد و بالندگی جامعه، مسیر غلبه دشمنان را سد می کند. حال اگر این وحدت و یکپارچگی با تکیه بر ارزش و باورهای دینی باشد، عمر آن طولانی و گسستن آن دشوارتر است. روشن است که برای رسیدن به این اتحاد، نخست باید عوامل تفرقه و موانع اتحاد را از سر راه برداشت و به یکدیگر شناختی صحیح از عقاید و افکار متقابل را داد.
در همین راستا، سی و یکمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی با عنوان «وحدت و الزامات تمدن نوین اسلامی» به همت مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و با شرکت 500 میهمان داخلی و خارجی، به مدت سه روز از 14 تا 16 آذر در سالن اجلاس سران در تهران برگزار می شود. برگزاری این کنفرانس در شرایطی صورت می گیرد که دشمنان اسلام می‌خواهند با ایجاد موج تفرقه‌افکنی و آتش‌افروزی بین مذاهب به اهداف خود دست یابند. به همین خاطر ضرورت وحدتی موج شکن دو چندان احساس می شود.
چگونگی رسیدن به وحدتی پایدار برای مقابله با دسیسه های دشمنان، پژوهشگر ایرنا را بر آن داشت تا با حجج اسلام «سید محمدعلی ایازی» و «محمد تقی فاضل میبدی» قرآن پژوه و عضو مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم گفت و گو کند.
به بیان این دو کارشناس مذهبی، وحدت اسلامی به معنای یکی شدن مذاهب نیست بلکه مقصود از وحدت اسلامی همبستگی مسلمانان، برجسته سازی مشترکات و اتحاد پیروان مذاهب گوناگون با وجود اختلافات مذهبی، در برابر دشمنان اسلام و بیگانگان است.
**امکان وحدت آفرینی در سایه احترام به اختلافات و درک مشترکات
به گفته حجت الاسلام ایازی، در آیات فراوانی از قرآن کریم بر دو وجه اخلاقی تاکید شده است؛ آیاتی که به چنگ زدن بر ریسمان الهی دعوت می کنند و دیگری آیاتی که به صورت سلبی عنوان می کنند که «ولاتفرقوا» و اختلاف هم نکنید. بر اساس این آیات، ما نباید به خاطر این که اختلاف نظر داریم با هم در تضاد باشیم و کاری کنیم که زمینه های کینه و دشمنی در جامعه اسلامی گسترش پیدا کند. این واقعیت و اصل قرآن است و منحصر به شیعه و سنی نیست بلکه دیده شده که در میان جامعه شیعه هم اختلاف عقیده و کلام، باعث کدورت شده است.
از سویی دیگر، معنا و مفهوم وحدت این نیست که هر کسی از عقاید و دیدگاه ها و نظرات خود دست بردارد بلکه معنای واقعی این است که در عین حال که عقاید خود را داریم نسبت به عقاید دیگران هم احترام قایلیم و به رسمیت می شناسیم، می پذیریم که آنان عقاید خود را دارند و کاری نمی کنیم که باعث ایجاد اختلاف و دشمنی و کدورت شود. مفهوم وحدت اسلامی که در هفته آن قرار داریم هم همین است که نگذاریم اختلاف نظر و دیدگاه ها منجر به اختلافی شود که در بین مسلمانان انشقاق ایجاد کند یا این که حق کسی به خاطر این که اختلاف نظر دارد پایمال شود.
در اینجا می توان گفت در دین مبین اسلام، اصل وحدانیت خدا، قبله، کتاب آسمانی، پیامبر و اصول شریعت از جمله اصول اصلی مشترکی هستند که برجسته سازی آن ها، زمینه ساز تقریب مذاهب و وحدت می شود و نباید مسایل فرعی گذشته را که ایجاد اختلاف می کند اهم قرار داد. لازمه رسیدن به این امر، خودداری از توهین کردن به صحابه پیامبر یا مطرح کردن مباحثی است که غیر از ایجاد دشمنی و کینه تاثیری ندارد.
**ضرورت پرهیز از شعارزدگی در وحدت اسلامی
فاضل میبدی درباره مفهوم وحدت و برگزاری نشست های بین المللی در این زمینه بیان داشت؛ چندین سال از شعار وحدت، هفته وحدت و برگزاری کنفرانس های وحدت اسلامی می گذرد، معتقدم که کار از حرف و صحبت گذشته و باید یک اقدام عملی صورت بگیرد. امروز نیاز به اقدام عملی در سطح رجال سیاسی و علمای اسلام شیعه و سنی داریم چرا که اکنون بیشترین کینه و عداوت در دنیای اسلام بین کشورهای اسلامی وجود دارد؛ خشم و کینه ای که میان برخی از مسلمانان چه رجال سیاسی، چه علمای دین و چه فرقه های مذهبی وجود دارد کم نظیر بوده که در ادیان و مذاهب دیگر به این شکل وجود ندارد.
تغییر فرهنگ و ادبیات دینی در سخنرانی ها یا منابر نوعی اقدام عملی است به عنوان مثال در ایام تبلیغات عزاداری ها، رعایت برخی مسایل از سوی رسانه ها و تریبون ها الزامی است تا افرادی که به دنبال عمیق تر کردن خشم و کینه و فاصله میان مسلمانان هستند در رسیدن به هدف خود شکست بخورند.
اما نکته حایز اهمیت این که اقدام عملی از سوی سران دینی و سیاسی نتیجه بخش تر است. تاریخ نشان می دهد که میراث پیامبر که رحمت و وحدت و اخوت بود، پس از فوت ایشان، به قدرت و سیاست تقلیل یافت. یعنی به جای این که رحمت للعالمین ایشان را محقق کنند به دنبال این رفتند که خلیفه کیست، دعوایی که وارد فاز قدرت و سیاست شد و برای توجیه قدرت ها، پشتوانه های کلامی و فرهنگی و مکتب های کلامی ایجاد شد. این وضعیت در دنیای کنونی هم ادامه دارد و بر سر این که کشوری داعیه دار کشورهای اسلامی باشد، جنگ قدرت شکل می گیرد. در این میان، ارزش های قرآنی و ارزش هایی که پیامبر اسلام آوردند و همچنین ملت های مستضعف مسلمان نابود می شوند.
بنابراین مهمترین مانع وحدت اسلامی بحث نزاع بر سر کسب قدرت است و بُعد اخلاقی و معنوی اسلام کنار گذاشته شده است. پس برای رسیدن به وحدت اسلامی باید به معیارهای اخلاقی و عقلانیت که اصل و مبنای اسلام است و کمتر باعث اختلاف مسلمانان می شود توجه شود تا دعوا و جنگ قدرت کنار گذاشته شود.
در فرجام سخن باید گفت شیعه و سنی هر دو مسلمان و در اعتقادات، احکام و اخلاق، دارای مشترکات زیادی هستند، البته اختلاف هایی هم دارند که انکارناپذیر است اما این اختلاف ها نباید منجر به خصومت و دشمنی شود و به اساس اتحاد و برادری اسلامی ضربه وارد سازد .
پژوهشم**9294**9279**خبرنگار: فاطمه دهقان نیری**انتشار:سیدمحمد موسی کاظمی
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید