کنترل میگرن
با مطالعه کتابهای «ذهنآگاهی»
میگرن، یک اختلال شدید است که ویژگی آن سردردهای ملایم یا شدید پیدرپی است. محققان ایرانی در پژوهشی، تأثیر تسلط بر ذهن خود از طریق خواندن کتابهای «ذهن آگاهی» را بر بروز و حملات میگرن مورد بررسی قرار داده و به نتایج جالبی دست یافتهاند. به گزارش ایسنا، میگرن که با دردی ضرباندار در یکطرف سر همراه است، بهعنوان سومین اختلال شایع و هفتمین علت ناتوانکنندگی در جهان بیان شده است. آثار و تبعات اجتماعی، اقتصادی و همچنین نمود آن بهعنوان یک درد مزمن و طولانیمدت، زندگی عادی مبتلایان را مختل میکند و بهطور مستقیم بر کیفیت زندگی آنها تأثیر میگذارد. تاکنون دلیل مشخصی برای بروز میگرن ذکر نشده است، اما استرس و فشارهای عصبی را میتوان ازجمله عوامل مستعدکننده این بیماری دانست. نتایج مطالعات متعدد نشان میدهد که سطح و میزان استرس، با بروز سردرد میگرنی ارتباط مستقیمی دارد و نیز درصد زیادی از بیماران دارای سردرد میگرنی، افسردگی دارند. به همین دلیل، کاهش استرس را یکی از انواع درمان میگرن میدانند.
کاهش استرس مبتنی بر «ذهن آگاهی» یکی از درمانهای نسل سوم رفتاردرمانی شناختی است که اثربخشی آن در گروههای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. «ذهن آگاهی» به بیان ساده عبارت است از فرار از خیالات و اقامت در زمان اکنون. «کتابدرمانی» ازجمله روشهایی است که در بهبود ذهن آگاهی تأثیر داشته و کارایی آن در درمان ثابتشده است. «کتابدرمانی» با استفاده از فن کتاب خواندن انجام میشود. پژوهشگران دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اردکان، با استفاده از این تکنیک، تحقیقی را روی 30 نفر از زنان مراجعهکننده به کلینیک سردرد بقیةالله شهر تهران انجام داده و تأثیر آن بر دردهای میگرنی را بررسی کردهاند.
در این تحقیق کتابهای مربوط به «ذهن آگاهی» و نحوه رسیدن به آن توسط محققان طراحی شد و در اختیار شرکتکنندهها قرار گرفت. ضمنا برای افراد فوق، پرسشنامهای طراحی شد که در آن اطلاعات مربوط به سنجش ناتوانی میگرن ثبت میشد. همچنین یک فرم کوتاه مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس برای تعیین سطوح افسردگی به کار گرفته شد. ازآنجاکه هدف اصلی کتابدرمانی در این پژوهش، بهبود عملکرد فرد با وجود تجارب منفی (سردرد) بود، نتایج بررسی اثربخشی ذهنآگاهی که به شیوه کتابدرمانی بر روی زنان مبتلا به میگرن انجام شد، نشان داد: باوجوداینکه مداخله ذهن آگاهی به شیوه کتابدرمانی، تأثیری در شدت سردرد میگرن نداشت، اما در کاهش دفعات حمله میگرن، ناتوانکنندگی استرس، اضطراب و افسردگی مراجعان مؤثر بود. بهعبارت دیگر استفاده از کتابدرمانی بهعنوان یکی از روشهای مؤثر رسیدن به «ذهن آگاهی» میتواند بهطور مؤثری تأثیرات منفی میگرن را بهطور قابلتوجهی در بیماران کاهش دهد. به گفته تولایی و همکارانش به عنوان محققان این پروژه، «باید خاطرنشان کرد که درمان با ذهن آگاهی از طریق کتابدرمانی و یا درمان با بستههای آموزشی و یا حتی با استفاده از تلفن، در شرایطی که افراد به دلایلی امکان بهرهمندی از خدمات درمانی حضوری را ندارند، میتواند بهعنوان یک راهکار مناسب و قابلاعتماد مورداستفاده قرار گیرد».
تنهایی میتواند
باعث افزایش خلاقیت شود
مطالعه جدیدی نشان داد که تمام انواع انزوای اجتماعی نمیتواند دارای اثرات منفی باشد و غیر اجتماعی بودن میتواند با خلاقیت رابطه مثبتی داشته باشد. به گزارش ایسنا و به نقل از تکتایمز، محققان طی سالها مطالعه نشان دادند که انزوای اجتماعی یا فقدان ارتباط اجتماعی با همسالان دارای اثرات مخرب بر سلامت روحی و حتی جسمی است. برآورد شد بیشاز 42.2 درصد افراد بالای 40 سال در آمریکا از تنهایی مزمن رنج میبرند که این مسئله به «اپیدمی تنهایی» معروف است. محققان در یک بررسی با مطالعه انگیزههای فردی 295 نفر برای کنارهگیری اجتماعی پرداختند. همچنین خلاقیت، علائم افسردگی، اضطراب و پرخاشگری در این افراد مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه با تمرکز بر سه نوع انزوای اجتماعی صورت گرفت. نوع اول احساس خجالت است، که در آن انزوای اجتماعی ناشی از احساس ترس است. نوع دوم اجتناب است که علت آن اینست که فرد تعامل اجتماعی را دوست ندارد. نوع سوم غیراجتماعی بودن است که به نوعی انزوای اجتماعی غیرترسناک محسوب میشود. نتایج نشان داد که اگرچه این سه نوع انزوای اجتماعی در برخی موارد همپوشانی نشان میدهند اما نتایج مربوط به سه نوع مختلف آن با هم فرق دارند. محققان برآورد کردند که افراد خجالتی در واقع از تنهایی خود لذت نمیبرند و نمیتوانند از زمان خود به طور مفید استفاده کنند. این در حالی است که افراد غیراجتماعی میتوانند از تنهایی خود لذت ببرند و از آن به شکلی مفید و خلاقانه بهره بگیرند. در مقایسه با افراد خجالتی و مردم گریز، افراد غیر اجتماعی زمان بیشتری را به تنهایی میگذرانند اما به طور خاص از ارتباط با همسالان خود کمتر اجتناب میکنند. بنابراین این افراد به اندازهای که لازم دارند از روابط اجتماعی بهره برده و در عین حال از تنهایی خود لذت میبرند.
∎