بزرگ ترين درد صنايع كوچك و متوسط چيست ؟ چرا صنايع بزرگ را از صنايع كوچك تفكيك نمي كنيد تا اين صنايع هم تريبون جدي تري براي خواسته هاي به حق خود داشته باشند ؟
نوع مشكلات صنايع كوچك با صنايع بزرگ متفاوت است؛ صنايع بزرگ اصولاً هم به يك تكنولوژي دست پيدا كرده اند و هم ثباتي در بازار فروش خود دارند و در مباحث مديريتي شان به يك ثباتي رسيده اند كه با هر بادي نلرزند، اما صنايع كوچك به دليل حجم بازار و وجود شدت بالاي رقابت كه بعضاً اين رقابت ها به رقابت هاي مخرب تبديل مي شود، ريزش و رويش بالا است . به عبارت بهتر در فضاي كنوني اقتصاد ريسك بالاي عدم فروش و مشكلات تقاضا وجود دارد . به علاوه هزينه سربار توليد در صنايع خرد بيشتر است و رقابت نه فقط با همسنگان، بلكه با صنايع بزرگ دولتي و شبه دولتي نيز وجود دارد .
چرا تشكل خانه صنعت و معدن كمرنگ تر شده و نقش خود را در حمايت از صنايع، به خصوص صنايع خرد و متوسط ايفا نمي كند ؟
تشكل خانه صنعت و معدن همان تشكل قبلي است و ساختارش نه تنها ضعيف تر شده، بلكه قوي تر هم شده است . تشكيلات در خودش در حال قدرتمند تر شدن است؛ يعني اعضا كه انجمن هاي تخصصي هستند، قوي تر شده اند هر چند ريزش هايي هم داشته، ولي آنهايي كه مانده اند در شرايط گلخانه اي رشد نكرده اند، بلكه در شرايط سخت سرپا ايستاده اند . بنابراين به عنوان يكي از بازمانده هاي مؤسس خانه صنعت معتقدم كه به دليل نوع ساختار شبكه اي كه دارد سير قدرتمند شدن تشكيلاتي اش را به خوبي طي مي كند .
اما نگاهي به عملكرد 16 ساله خانه صنعت و معدن نشان مي دهد كه نوعي فرود و كم كاري حداقل در 10 سال اخير داشته است .
خانه صنعت و معدن زماني به ميدان آمد كه اتاق بازرگاني با مديريتي سنتي به كار خود ادامه مي داد و حرف نويي هم مطرح نمي كرد و بسيار محافظه كارانه رفتار مي كرد . در آن زمان خانه صنعت و معدن وارد طرح مسائل شدند و فضا را شكستند و بي پروايانه هم وارد شدند و اتاق بازرگاني تحت الشعاع قرار گرفت، اما در ادامه اتاق بازرگاني با تغيير و تحولات پررنگ تر شد . به علاوه اتاق به دليل منابع مالي و تشكيلاتي كه داشت نمود بيشتري پيدا كرد .
به غير از فراز و فرود به لحاظ زماني از پس تشكيل تشكل خانه صنعت و معدن كه در ايام شكل گيري خانه صنعت و معدن، دولت هم به دنبال حمايت بيشتر از صنعت بود، بايد بپذيريم كه در ادامه فعاليت تشكل شما نقش اتاق بازرگاني چه در حوزه تعاملي با دولت ها و چه در حوزه مطالبه گري صاحبان صنايع، كمرنگ تر از اتاق بازرگانان عمل كرده ايد .
در بحث واگذاري هاي تصدي هاي دولت به بخش غير دولتي در يك مقطع ( دوران موسوم به اصلاحات ) به تشكل هاي خصوصي كه تشكل هاي تخصصي همگن هر حرفه بودند، بها داده شد . اين فضا نتوانست ادامه پيدا كند مخصوصاً در دولت نهم كه بحث تشكل و تشكل گرايي به شدت افول كرد . يعني آن فضايي كه دولت هشتم دنبال مي كرد كه يكسري اختيارات را به تشكل هاي مختلف تفويض كند در دولت نهم با تصميمات متمركز و بعضاً يك نفره افول پيدا كرد و اصلاً كسي در بدنه دولت تمايلي به شنيدن حرف هاي تشكل هاي تخصصي نداشت . اين فضا ادامه داشت تا در دو سال پاياني دولت دهم كه وزارت صنعت، معدن و تجارت شكل گرفت، دوباره رويكرد فضا دادن به تشكل ها بيشتر شد و بنابراين در دو سال آخر روند روبه رشدي در حوزه عملكردي تشكل ها ديده شد كه خانه صنعت و معدن نيز در اين چارچوب حركت كرد به نحوي كه هم حرف هاي اين تشكل شنيده و هم به اين حرف ها عمل مي شد . در دولت يازدهم هم حالت بينابيني را طي كرديم؛ يعني نه افولي بود و نه فرازي ، ولي اتفاق خوبي نيفتاد .
اما نگاهي به حجم اخبار و بازتاب فعاليت هايتان نشان مي دهد كه انگار به نوعي بلندگوهايتان خاموش شده و صداي صنايع كوچك و متوسط اصلاً در نمي آيد ؟ به علاوه مسئوليت ارتباط صنايع با بدنه دولت نيز به نوعي بر گردن اتاق بازرگاني افتاد يا آنها بر عهده گرفتند .
نه اين طور نشد ! تغييرات مديريتي داخل خانه صنعت و معدن تقريباً با آمدن دولت يازدهم مصادف شد و تا تيم جديد از سوي رسانه ها شناخته شوند و حرف هايشان را رسانه ها بشنوند، زمان برد . البته بلند گوهايي مثل ما كه هيچ وقت خاموش نبود و بخشي از اين كم كاري هم متوجه شما فعالان رسانه اي است . اگر رسانه هايي مانند شما به سراغ ما آمدند، به تبع صداي ما انعكاس يافت و رسانه هاي همسوي دولت نيز طبيعتاً مايل به انعكاس مشكلات و طرح مسائل مخالف دولت نبودند .
اما گاهي مسير تصميمات دولتي بيش از حد انحراف پيدا مي كند و بايد صدا را بلندتر كرد .
بله، اين را قبول دارم به خصوص در اواسط دولت نهم تا اواسط دولت دهم يا مدتي هم به خصوص در اواخر دولت هشتم انتقادات خيلي صريحي شد، حتي انتقاداتي كه در پايان دوران اصلاحات شد در دولت نهم نداشتيم كه مورد گلايه دولتمردان وقت هم بود . لذا ما سعي خود را كرده ايم و مسئوليت اصلي به دولت ها بر مي گردد كه اصلاً دوست دارند صداي تشكل ها را بشنوند يا نه ؟
البته بايد بپذيريم كه مديران يك تشكل در طرح مسائل مؤثرند . مثلاً در چهار سال اخير هيئت مديره تقريباً يكي بوده، اما اينكه اين هيئت مديره به اهميت تعامل با رسانه ها واقف بشود و رسانه ها هم آنها را بپذيرند در افول عملكرد خانه صنعت و معدن مؤثر بوده است و الان به نظر مي رسد ارتباطات خوبي است . اگر بنا باشد عملكرد تشكل خانه صنعت و معدن را با اتاق بازرگاني مقايسه كنيم كه بهانه هاي خبري مي تراشند و در شوراي گفت وگو به طرح مسائل خود مي پردازند، بايد قبول كنيد تشكلي كه بايد حافظ منافع صاحبان صنايع باشد به وظيفه خود آنطور كه بايد عمل نكرده است ! البته منظور حمايت از صنايع كوچك و متوسط است، زيرا صنايع بزرگ مكانيسم هاي چانه زني خود را دارند و هزينه هاي خوبي هم مي كنند، حتي در اتاق ها ي بازرگاني و اين صنايع كوچك و متوسط است كه سرشان بي كلاه مانده است . من سعي كرده ام در يك سال اخير كه دوباره فعال شده ام اين چالش ها را با تعامل بيشتر با رسانه ها تا حدودي رفع كنم و صداي ما را بيشتر بشنوند . نشست مطبوعاتي گذاشته ايم، كاري كه در طول سه سال گذشته نداشته ايم . بالاخره اين مسائل به مباحث مديريتي بر مي گردد، ولي مطمئنم كه سياست خانه صنعت و معدن اين نبوده كه چراغ هايش را خاموش كند .
نكته قابل تأمل در اينجاست كه دقيقاً خانه صنعت و معدن از زماني كمرنگ شده كه دقيقاً بحث درون زايي توليد و اقتصاد مقاومتي مطرح شده است . يعني خانه صنعت و معدن به رغم تأكيدات فراوان بر توليد ملي و فعال كردن معادن مي توانست نقش مهم تري را ايفا كند و به دنبال احقاق حق اعضاي اين تشكل باشد و از فرصت ها براي شنيدن حرف ها و دغدغه هاي بخش مولد بيشتر استفاده كند، ولي اين كار را نكرده است .
حرفتان درست است، ما قبول مي كنيم ضعف شديدي در اطلاع رساني داشته ايم و نتوانسته ايم كارهايي كه كرديم را منعكس كنيم، ولي در جلسات مشترك با دولتمردان و مجلس مطالبات را دنبال كرده ايم؛ به عنوان مثال همين چندي پيش درباره عطف به ما سبق شدن حسابرسي سال هاي گذشته براي اخذ ماليات را ما دنبال كرديم و اعتراض از ما شروع شد، اما در جلسه مشتركي كه در اين باره تشكيل شد ما دعوت نبوديم و با پيگيري هايي كه كرديم خودمان، خودمان را دعوت كرديم ! به نظرم بايد دولتمردان تمايل به شنيدن حرف هاي ما داشته باشند و اين ما هستيم كه با تلاش سعي مي كنيم حرف هاي ما را بشنوند .
يعني اراده اي براي تضعيف خانه صنعت و معدن نبوده است؟
اين اراده در داخل خانه صنعت و معدن نبوده است، ولي در خارج از تشكل هميشه استقامت وجود دارد و بعضي ها دوست دارند بگويند كه يك تشكل واحد و بخش خصوصي يكصدا، در صورتي كه همين الان سه صداي متفاوت ( اتاق تعاون، اتاق اصناف و اتاق بازرگاني ) وجود دارد . به علاوه خانه صنعت و معدن و خانه كشاورز هم فعال هستند و جايگاه قانوني خود را داشته اند . در عين حال مي پذيرم كه خانه صنعت و معدن جاي فعاليت بيشتري دارد؛ هر چند كه با محدوديت منابع مواجه است و ريالي از دولت نمي گيرد .
از اتاق بازرگاني به عنوان يك تشكل قدرتمند بودجه اي سالانه مي گيريد .
از اتاق اگر بدهد ما تشكر مي كنيم .
يعني نگرفتيد ؟
چرا . توانسته ايم و گرفته ايم، اما مبلغ قابل عرضي نيست، زيرا شما از تشكل انتظار زيادي داريد، اما به تناسب اين انتظارات بودجه اي كه اتاق در اختيار ما قرار داده قابل توجه نيست . اگر بخواهم واقعيت را بگويم اين مبلغ كمتر از هزينه و فروش يك دكه روزنامه فروشي است .