با توجه به چنین شاخصه هایی انتظار می رود بازار کتاب و کتابخوانی در یزد رونق چشمگیری داشته باشد، اما به گفته کارشناسان و صاحب نظران، بیشتر دانش آموزان و دانشجویان آن کتاب های درسی مطالعه می کنند، ترویج مطالعه آثار غیردرسی در میان آنها نیازمند فرهنگ سازی بیشتری است.
به گزارش ایرنا، بیشتر اعضای کتابخانه های یزد را دانش آموزان و دانشجویانی تشکیل می دهند که اغلب برای مطالعه کتاب درسی مراجعه می کنند و به صرف مطالعه راهی سالن مطالعه کتابخانه ها می شوند.
این در حالی است که توجه صرف به مطالعه کتاب های درسی، فرصت کسب مهارت های زندگی و اجتماعی را از دانش آموزان و دانشجویان سلب می کند و این قشر را که بیشترین جمعیت جامعه را تشکیل می دهند، در زندگی خانوادگی و اجتماعی با مشکلات و آسیب هایی روبه رو می کند.
استان با یک میلیون و 138 هزار نفر جمعییت، 110 کتابخانه عمومی با بیش از 2 میلیون نسخه کتاب دارد و حدود 102 هزار نفر عضو کتابخانه ها هستند.
هم اکنون در استان یزد 240هزار دانش آموز و حدود 100هزار دانشجو در حال تحصیل هستند.
در 6 ماهه نخست سال 1396 یک میلیون و 100 هزار نسخه کتاب از کتابخانه های عمومی استان به امانت گرفته شد.
این استان به ترتیب 130، 112 و 84 موسسه فرهنگی و هنری، چاپخانه و انتشارات دارد.
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مرکز یزد به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی (20 تا 26 آبان) میزگردی با عنوان «دارالعلم یزد و فرهنگ کتابخوانی» با حضور برخی مدیران و کارشناسان مرتبط با حوزه کتاب و کتابخوانی برگزار کرد.
در این میزگرد رقیه دوست فاطمی ها، مدیرکل نهاد کتابخانه های عمومی استان یزد، فخرالسادات خامسی هامانه، استاد دانشگاه و کارشناس فرهنگی و اجتماعی، علی اکبر جعفری ندوشن نویسنده و استاد دانشگاه، محمدحسین انتظاری رئیس اداره فرهنگی و هنری آموزش و پرورش استان، حامد عطارها معاون و احسان عابدی کارشناس منابع اداره کل کتابخانه های یزد به بیان دیدگاه های خود در باره راهکارهای ترویج فرهنگ کتابخوانی پرداختند.

** ترویج فرهنگ مطالعه، نیازمند تلاش همه دستگاه های مرتبط است
مدیرکل نهاد کتابخانه های عمومی یزد می گوید: ترغیب مردم به مطالعه و ترویچ فرهنگ کتابخوانی، وظیفه یک نهاد چون این اداره کل نیست، دستگاه های مرتبط از جمله اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، کانون پرورش فکری کودکان و جوانان، شهرداری و رسانه ها هم باید در این راستا تلاش کنند.
دوست فاطمی ها، تصریح کرد: نهاد کتابخانه ها زیرساخت ها و بستر کتاب و کتابخوانی از جمله کتابخانه های استاندارد، کتاب هایی با منابع مختلف و نیروی انسانی مستقر در کتابخانه ها (کتابدار) را فراهم می کند و در سه سال گذشته تلاش زیادی شد تا رضایت مخاطبان فراهم شود.
وی ادامه داد: استان 24 سال متوالی در آزمون سراسری رتبه اول ورود به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی ایران را کسب کرد، ظرفیت سالن های مطالعه کتابخانه ها در زمان امتحانات مدارس و دانشگاه ها تکمیل می شود.

** مسائل معیشتی، عامل کاهش دغدغه کتابخوانی در جامعه است
این مسئول با بیان اینکه باید واقعیت های جامعه از جمله مسائل معیشتی و دغدغه های اقتصادی را پذیرفت، تصریح کرد: چنین مسائلی سبب شده است تا مردم کمتر دغدغه کتابخوانی داشته باشند.
به گزارش ایرنا، دوست فاطمی ها، افزود: سرانه مطالعه در کشور از سال 1390 تاکنون اعلام نشد و مقایسه ای هم صورت نگرفت، هم اکنون میزان امانت کتاب مقایسه می شود.
وی با بیان اینکه پر امانت ترین کتاب در استان « قصه های خوب برای بچه های خوب» اثر زنده یاد مهدی آذریزدی است که جزو 10 کتاب پر امانت کشور نیز به شمار می آید، ادامه داد: این کتاب در همه کتابخانه های عمومی استان موجود است.
مدیرکل نهاد کتابخانه های عمومی استان در ادامه زنده یاد آذر یزدی را اسطوره مطالعه این خطه دانست و تصریح کرد: باید در معرفی اسطوره هایی که شیرینی مطالعه را به مردم چشانده اند بیش از پیش توجه شود.
خانم دوست فاطمی ها، افزود: در سال های اخیر طرح هایی از جمله کتاب تاثیرگذار من، بیست آفرین، نشست های کتابخوان و یک داستان تازه یک استکان چای تازه در راستای ترویج فرهنگ کتابخوانی اجرا شده است.

** نقش کلیدی خانواده در فرهنگ کتاب و کتابخوانی
یک استاد دانشگاه و رییس دانشکده فنی دختران حضرت رقیه(س) یزد نیز گفت: به بحث کتاب و کتابخوانی نمی توان تک بعدی نگاه کرد بلکه همه در ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی سهیم هستند.
خامسی هامانه، نقش خانواده ها و الگو بودن آنها را در فرهنگ کتاب و کتابخوانی فرزندان مهم خواند و افزود: والدین، نخستین افرادی هستند که کودک با آنان سر و کار دارد بنابراین نقش مهمی در آگاهی بخشی و آموزش به فرزندان دارند.
این دکترای ادبیات، تصریح کرد: از این رو، کودک از بدو تولد با تقلید از رفتار پدر و مادر، آنان را به اصلی ترین الگوهای خود تبدیل می کند.
رییس دانشکده فنی دختران حضرت رقیه (س) اظهار کرد: اگر خانواده ها نسبت به اهمیت مطالعه کوتاهی کند هرچه نهادهای تصمیم ساز در زمینه فرهنگ کتاب و کتابخوانی برنامه ریزی کنند به نتیجه ای نخواهند رسید.
خامسی استفاده از زبان هنر در ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی را موثر دانست و گفت: در هر موضوعی که هنر وارد شود آن موضوع در جامعه نهادینه می شود.

** استفاده از ظرفیت فضای مجازی برای معرفی کتاب
این نویسنده افزود: امروزه فضای مجازی یکی از عرصه‌های مهم و در دسترس عموم است،که می‌توان از این ظرفیت برای ترویج فرهنگ مطالعه کتاب و کتابخوانی استفاده کنیم.
وی تاکید کرد: باید از این فضا برای معرفی و اطلاع رسانی کتاب های خوب بهره گرفت و افراد را نسبت به ترغیب و تشویق مطالعه کتاب سوق داد.
وی ادامه داد: عموما دانش آموزان کمتر به مطالعه کتاب غیردرسی می پردازند البته در برخی موارد مشاهده می شود که مدرسه به تنهایی در فاصله انداختن میان کودکان و نوجوانان و کتاب خوانی مقصر نیست، بلکه خانواده‌ها نیز مقصرند.
خامسی اضافه کرد: زیرا، آنها تمایل دارند فرزنداشان در طول سال‌های تحصیل به مطالعه کتاب‌ درسی متمرکز شوند، حتی مشاهده شد، والدین به مدرسه می روند و نسبت به اینکه چرا در برخی ساعات مدرسه، کتاب ‌غیردرسی تدریس شد، گله مند هستند.
به گزارش ایرنا، وی در ادامه نقش سازمان های مردم نهاد را در ترویج و ترغیب افراد جامعه به فرهنگ مطالعه موثر دانست و گفت: زیرا این سازمان ها از بدنه جامعه هستند.

** رونق فعالیت های فرهنگی با تلاش اهالی این حوزه
نویسنده و عضو هیات علمی دانشگاه یزد با یادآوری کم رونقی فعالیت های فرهنگی از جمله نشست های فرهنگی در زمینه های مختلف از جمله کتاب، داستان، تئاتر و فیلم می گوید: البته دلیل کم رونقی ها بیشتر از دستگاه های فرهنگی دولتی، مردم و اهالی فرهنگ، هنرمندان و صاحب نظران فرهنگی هستند؛ چرا که دستگاه های دولتی فعالیت های اجرایی و بسترسازی را بر عهده دارند.
جعفری ندوشن افزود: بیشتر دانش آموزان یزدی با توجه به توصیه خانواده ها در حالی به دنبال قبولی در رشته های ظاهرا پولساز هستند که مهارت های اجتماعی زندگی و توانایی های فرهنگی و هنری را فرا نمی گیرند، در حالی که فرهنگ و هنر چاشنی معنی بخش و نشاط آور زندگی در کنار شغل و تخصص است.
وی با تاکید به اهمیت رونق فعالیت های فرهنگی در استان ادامه داد: برای تحقق این مهم باید پیش از هر چیز زمینه فراغت فکری، مطالعه غیردرسی و فعالیت های فوق برنامه فرهنگی و هنری برای مردم و به خصوص دانش آموزان و دانشجویان فراهم کرد و در این بین نهادهای فرهنگی با برنامه های متنوع می توانند سلایق فرهنگی مختلف را پوشش دهند.
عضو هیات علمی دانشگاه یزد گفت: بی شک برنامه ریزی بلند مدت و تداوم برنامه ها در گروی توجه به اقتصاد فرهنگ نیز است که باید به دور از بازارزدگی و کاسب کاری فرهنگی صورت گیرد.
وی برای ارتقای مطالعه غیردرسی دانش آموزان و دانشجویان پیشنهاد کرد، بخشی به عنوان مطالعات فرهنگی و یا اطلاعات عمومی در آزمون سراسری دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی گنجانده شود.

** نشاط فرهنگی، مانع مهاجرت نخبگان
جعفری ندوشن در باره تاثیر توسعه فرهنگی شهر در جلوگیری از مهاجرت نخبگان گفت: نشاط فرهنگی مانع مهاجرت نخبگان می شود؛ مهاجرت این گروه در استان روند رو به رشد دارد و همواره بخشی از نیروهای با هوش و توانمند استان به خصوص پس از کنکور، به تهران یا خارج کشور می روند و کمتر باز می گردند.
به گزارش ایرنا، عضو هیات علمی دانشگاه یزد تصریح کرد: اگر در کنار تامین فضای کسب و کار برای تفریح و فراغت نخبگان هم برنامه ریزی شود، موج مهاجرت مهار می شود.
وی در باره ترویج فرهنگ کتابخوانی در مدارس نیز گفت: بیشتر کتابخانه های مدارس در مکان های نامناسب واقع اند، وجود کتاب های کهنه و قدیمی در آنها مانع جذب دانش آموزان به کتابخانه می شود و کتابدار کتاب شناسی که موجب جذب دانش آموزان به کتابخوانی شود هم در مدارس نداریم.
جعفری ندوشن، تاسیس نهاد معرفی کتاب را یکی از مهمترین عوامل رونق کتابخوانی عنوان کرد و ادامه داد: کتاب شناس بودن کتابداران و کتاب فروشان عامل مهمی در افزایش کتابخوان است.
این نویسنده اضافه کرد: بسیاری از افراد با معرفی خوب کتاب توسط کارشناسان و خبرگان فرهنگی کتاب می خرند و می خوانند، از این رو راه اندازی موجی در فضای مجازی در معرفی کتاب های خوب موثر است.

** لزوم تعریف جدید از مطالعه و خواندن
همچنین معاون اداره کل کتابخانه های یزد، وجود دستگاه هماهنگ کننده برای هدایت دستگاه های متولی کتاب و کتابخوانی را ضروری دانست و گفت: باید تعریف جدیدی از مطالعه و خواندن صورت گیرد.
به گزارش ایرنا، عطارها افزود: فرهنگ از طریق دستور و اجبار شکل نمی گیرد و باید نقش سازمان های مردم نهاد در این راستا پررنگ تر شود.
عابدی، کارشناس منابع اداره کل کتابخانه های یزد هم با تاکید بر نقش تبلیغات شفاهی در ترویج فرهنگ کتابخوانی، تغییر رویکرد تبلیغات رسانه ای و نوع آموزش ها را خواستار شد.
در این میزگرد به دلیل اهمیت موضوع ترویج فرهنگ کتابخوانی پیشنهاد شد، ایرنا نسبت به برگزاری سلسله نشست هایی در همین راستا اقدام کند که مورد موافقت قرار گرفت.
ایرنا به عنوان تنها خبرگزاری رسمی کشور همواره بر اساس رسالتی که بر عهده دارد نسبت به برگزاری میزگردهای مختلفی با هدف ارتقای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه اقدام می کند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی در سال 1313 خورشیدی با نام «آژانس خبری پارس » به عنوان ششمین خبرگزاری جهانی تاسیس شد و در بیش از هشت دهه فعالیت، علاوه بر جریان سازی خبری یکی از منابع مهم خبری رسانه های داخلی و خارجی است.
بیست و پنجمین دوره هفته کتاب و کتابخوانی از 20 تا 26 آبان ماه با شعار «آینده روشن با خانواده کتابخوان» جریان دارد.
نخستین روز هفته کتاب (20 آبان)‌ با عنوان «کتاب، اهالی قلم و رسانه»، دومین روز (21 آبان‌) «کتاب، فضای مجازی و جهان دیجیتال»، سومین روز (22 آبان‌) «کتاب و جامعه دانشگاهی»، چهارمین روز (23 آبان) «کتاب، کودک و نوجوان، خانواده»، پنجمین روز (24 آبان‌) «کتاب، کتابخوانی و کتابدار»، ششمین روز (25 آبان) «کتاب، ناشران، کتاب ‌فروشان و اقتصاد» و آخرین روز (26 آبان) نیز «کتاب، حیات طیبه و انقلاب اسلامی» نامگذاری شد.
7532**2088**1968 خبرنگاران: سعید صادقی مقدم، کبری دانشی و محمودرضا رحمانی* انتشار- عباسقلی اشکورجیری