سعد حریری نخست وزیر مستعفی لبنان جمعه 12 ابان در نشست هیات دولت در بیروت حضورداشت. در یک تماس تلفنی از وی خواسته شد برای دیدار با ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی به این کشور سفر کند .
بنابراعلام برخی رسانه های غربی، هواپیمای حامل حریری جمعه شب در فرودگاه ریاض به زمین نشست. هیچ نشانه ای از استقبال رسمی نبود. به جای آن تعدادی پلیس سعودی وارد هواپیما شدند و تلفن همراه وی و محافظانش راتوقیف کردند.
حریری روز شنبه 13 ابان در اقدامی غیرمنتظره در یکی از شبکه های تلویزیونی عربستان حاضر شد و ضمن ایراد اتهاماتی علیه حزب الله و ایران، اعلام کرد چون در لبنان جانش در خطر است از سمت نخست وزیری کناره گیری می کند. این اقدام غیرمتعارف حریری نه تنها مقامات و افکار عمومی لبنان را در بهت و حیرت فرو برد بلکه محافل سیاسی و خبری منطقه را نیز به شدت شگفت زده کرد.
میشل عون رییس جمهوری لبنان اولین شخصیت سیاسی بود که به این اقدام حریری واکنش نشان داد. وی اینگونه استعفا را نه تنها غیر متعارف بلکه آن را غیر قانونی توصیف کرد.
میشل عون گفت به لحاظ قانونی در شرایطی استعفای حریری پذیرفته می شود که وی به صورت حضوری استعفا نامه خود را تقدیم کند.
رییس جمهوری لبنان صراحتا اعلام کرد حریری ازسوی مقامات ریاض بازداشت شده است.
بسیاری از محافل سیاسی و خبری تلاش کردند این اقدام حریری را از جوانب مختلف مورد تحلیل و مداقه قرار دهند.
مداخله بیشتر عربستان در لبنان، در تنگنا قرار دادن حزب الله و جبهه مقاومت ، گشودن یک میدان نبرد نیابتی جدید در منطقه و حتی حمله رژیم صهیونیستی به لبنان محورهای عمده این تحلیل ها را تشکیل می داد.
با این وجود به نظر می رسد یک محور عمده واساسی در اقدام غیرمنتظره حریری برای استعفا از دید تحلیلی محافل سیاسی و خبری پنهان ماند و آن در بطن رویدادی بود که یک روز پس از استعفای حریری اتفاق افتاد.
دستگیری 11 شاهزاده سعودی ، 4 وزیر پیشین عربستان ، برکناری متعب بن عبدالله فرمانده گارد ملی این کشور و مسدود شدن هزار و 700 حساب بانکی آنان ، رخدادی بود که یک روز پس ازاستعفای حریری بار دیگر محافل سیاسی منطقه و جهان را شگفت زده کرد.
ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی از زمان به سلطنت رسیدن در سال 2015 میلادی ، بخشی ازتوان خود را به هموار کردن مسیر برای به سلطنت رساندن فرزندش متمرکزکرده است. از همین روی محمد بن سلمان طی دو سال گذشته پلکان صعود به سوی قدرت را با سرعت کم نظیری طی کرد.
در شرایط عادی حذف رقبا و شخصیتهایی که می توانستند مانع به قدرت رسیدن محمد بن سلمان باشند با توجه به ساختار سیاسی و قبیله ای خاص عربستان سعودی می توانست مقاومت جدی جناحهای پرنفوذ و صاحب قدرت را در داخل این کشور در پی داشته باشد و پیامدهای منفی بسیاری برای ملک سلمان و فرزندش به بار آورد.
براین اساس به نظر می رسد گروه مشاوران ملک سلمان و فرزندش با طراحی استعفای اجباری حریری تلاش کردند افکار عمومی داخل عربستان و حتی منطقه را به خارج از مرزهای این کشور معطوف کنند و در این شرایط به حذف رقبای خود بپردازند.
در واقع استعفای حریری نوعی بحران آفرینی سیاسی و خبری با هدف فرافکنی و فرار به جلو از سوی ریاض بود و توانست پیامدهای ناشی از حذف رقبای محمد بن سلمان را در داخل عربستان سعودی به حداقل ممکن برساند.
------------------------------------------------------------------------------
*کارشناس روابط بین الملل- ایرنا