به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شبکه خبر، محمد کاظم جعفری رئیس پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله به ایرنا گفت: تاریخ تهران نشان می دهد در گذشته زلزله هایی با قدرت بالا در این شهر رخ داده است، البته در گذشته تهران به شهر ری محدود می شد که آخرین زمین لرزه بزرک آن در سال 1209 شمسی رخ داده است.  
 وی با بیان این که شواهد زمین شناسی نشان می دهد، گسل های موجود در تهران فعالند افزود: گسل های شهر ری یا جنوب تهران ، گسل شمال یا مشاء و گسل هایی در شرق تهران  در مجموعه گسل های فعال تهران هستند که اگر فعالیت جدی از خود بروز دهند تهدید و خطر بزرگی را متوجه تهران خواهند کرد.

جعفری با استناد به اسناد تاریخی نتیجه گرفت : تاریخ نشان می دهد تهران با وجود این گسل های فعالی که آنرا احاطه کرده سابقه لرزه خیزی دارد، بنابراین وقوع زلزله در تهران اجتناب ناپذیر است.  

وی تاکید کرد: افرادی که با نگاه علمی به مساله زلزله در تهران نگاه می کنند، اجتناب ناپذیر بودن وقوع آنرا تایید خواهند کرد.

رئیس پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی زمان وقوع زلزله در تهران را قابل پیش بینی ندانست و گفت : زمان وقوع زلزله امکان پذیر نیست، اینکه گفته می شود مثلا یک منطقه 100 سال گذشته لرزیده است و اکنون زمان لرزش مجدد آن است نگاهی آماری است در حالی که ممکن است در یک منطقه چند سال متوالی زلزله رخ دهد و باز در همان منطقه تا چند سال زلزله ای رخ ندهد.

جعفری تاکید کرد: آنچه اهمیت دارد این است که وقوع زلزله در تهران قطعی است و خطر بزرگی مانند زلزله با قدرت بالای 7 ریشتر پایتخت را تهدید می کند.
همچنین پیش بینی می شود با توجه به توان گسل های موجود در تهران در صورت بروز زلزله آسیب های جدی به شهر وارد خواهد شد وی در پاسخ به این سوال که راهکارهای احتمالی برای مقابله با چنین تهدیدی چیست ؟ اظهار کرد: راه حلی که دنیا آن مسیر را طی کرده و می کند، کاهش ریسک است. یعنی باید با برنامه ریزی آسیب پذیری را تا حداقل کاهش داد، کاری که باید در تهران هم با جدیت زیادی انجام شود.

 رئیس پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله گفت : از زمانی که تصمیم بر کاهش ریسک گرفته می شود نباید خطر پذیری جدیدی در شهر ایجاد شود. برای نمونه از زمان اخذ چنین تصمیمی دیگر نباید ساخت و سازهای بی کیفیت در شهر دیده شود اما متاسفانه با وجود اینکه حساسیت و اهمیت وقوع زلزله در تهران بر هیچ نهاد و حتی فردی پوشیده نیست اما همچنان شاهد ساخت و سازهای غیر اصولی و بی کیفیت در سطح شهر هستیم.  

جعفری تاکید کرد: بهسازی و مقاوم سازی ساختمان ها- تاسیسات و شریان های حیاتی باید به عنوان یک دستورالعمل در اختیار دستگاه های اجرایی قرار گیرد.

وی درباره میزان خسارت بروز زلزله در تهران گفت : میزان تخریب و خسارت به فاصله مرکز وقوع زلزله شرایط زمین شناختی - قدرت منبع - کیفیت ساخت و ساز- جمعیت مستقر در منطقه و روز و شب بودن زمان وقوع زلزله بستگی دارد.
 

رئیس پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی گفت : در صورت بروز زلزله در شرایط کنونی تهران، قطعا آسیب اساسی به شهر وارد خواهد شد زیرا شرایط فعلی به هیچ عنوان تحمل چنین خسارتی را ندارد، بررسی ها نشان می دهد آسیبی که به تهران وارد می شود با هیچ خرابی قابل مقایسه نیست، تاثیرش بسیار ویران کننده است و حتی می تواند برای امنیت کشور مشکل ایجاد کند.

جعفری گفت : مردم در حالت عادی تعطیلات دو تا سه روزه برای خروج از شهر مشکل دارند و تمام راه های خروجی و ورودی شهرها تا کیلومترها ترافیک می شود اکنون در صورت بروز زلزله فاجعه رخ خواهد داد بنابراین بهترین و مطئمن ترین راه رفتن به سمت کاهش ریسک است.  
وی گفت : زمانی که زلزله رخ می دهد فرد 5 تا 10 ثانیه زمان دارد تا خود را به جای امنی برساند و دنیا بر روی این ثانیه ها حساب باز کرده است، دراین مدت دستور قطع شیر گاز و توقف حرکت قطارها و یک سری اقدامات امنیتی داده می شود که ما هم باید به این سمت حرکت کنیم.  
ساخت و سازهای بی کیفیت هنوز در تهران قد می کشند
رئیس پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی  مشکلات سازه ای در تهران را بزرگترین تقویت کننده آثار تخریب هر نوع زلزله در تهران نام برد و تاکید کرد:  اساسی ترین مشکل تهران برای وقوع زلزله ساخت و سازهای بی کیفیتی است که هنوز در سطح شهر قد می کشند، زیرا آسیب پذیری آنها بسیار بالاست و به تبع آن خطرات و آسیب ها را برای شهر نیز افزایش می دهند. این درحالی است که با توجه به آگاهی مسوولان شهری از این موضوع به غیر از بافت قدیمی پایتخت نمی بایست شاهد ساخت چنین سازه هایی در پایتخت باشیم.  

جعفری گفت : برخی ادعا می کنند وجود قنوات و چاه های فاضلاب در زیر شهر تهران موجب می شود تا انرژی زلزله از آن عبور کند در حالی که از نظر علمی ادعای غلطی است زیرا ابعاد قنوات و چاه های فاضلاب در مقایسه با سطح شهر تهران بسیار ناچیز است، هم اینکه زلزله از عمق رخ می دهد در حالی که قنوات و چاه ها در سطح نزدیک به زمین قرار دارند.

مروری بر تاریخچه و قابلیت های وقوع زلزله در ری
 زلزله بخشی از رفتار طبیعی زمین است که هر سال بیش از 150 هزار بار اتفاق می افتد اما فقط تعداد اندکی از آن با خطرات و تلفات جانی و خسارت های مالی همراه است .
ایران از دیر باز با این پدیده روبه روبوده است ، چه بسیار سکونتگاه ها و ساختمان های اداری و زیر ساخت های شهری که بر اثر زمین لرزه از بین رفته و ساکنان آن ها بناگاه زیر خروارها آوار دفن و هلاک شده اند.
بر خلاف دیگر مخاطرات طبیعی، زلزله ها در قلمروی وسیع اتفاق افتاده و در پهنه های گسترده ای خسارت و خرابی به همراه می آورند، ناگهانی بودن وقوع زلزله و غیر قابل پیش بینی بودن آن و عدم توانایی بشر بر مهار این پدیده حتی در زمان ما نیز عامل رعب و وحشت انسان هاست، انسان امروز فقط با احداث ساختمان های مقاوم توانسته خود را از خطرات زلزله تا حدودی ایمن نگه دارد.  
وی تصریح کرد: ری از جمله شهرهای تاریخی و باستانی ایران است که به علت مجاورت با گسل های فعال قابلیت زیادی از نظر وقوع زلزله داشته به این جهت در طول تاریخ بارها دستخوش زلزله های ویرانگر قرار گرفته و از این رهگذر خسارت های فراوان و تلفات بسیار به خود دیده است.  

زلزله های تاریخی ری
سندهای تاریخی نشان می دهد که در طول تاریخ ری بارها به خاطر زمین لرزه با خاک یکسان شده است   در فاصله میان سال 300 پیش از میلاد تا 1400 میلادی علاوه بر شهر ری - مناطق پیرامون تهران مانند گرمسار- ایوانکی - غار- طالقان - قزوین - بویین زهرا و دماوند نیز از زیان ها و نلفات حاصله دور نمانده اند.
در کتاب های تاریخی - قدیمی ترین زلزله در 300 سال پیش از میلاد ذکر شده که به سبب آن 300 آبادی در گستره میان ری و ایوانکی ویران شده و شهر ری نیز به کلی ویران شد، این زمین لرزه را باید از ویرانگر ترین زلزله های تاریخ دانست که مورخان یونانی آن را تشریح کرده اند.
در بهار سال 743 میلادی زلزله ای ویرانگر در گستره خاوری شهر ری روی داده که آمار چندانی از آن در دسترس نیست - شدت این زلزله را 8 مرکالی و بزرگی آن را 7 2 ریشتر دانسته اند.

در کتاب تبصره العلوم آمده که در سال 236 هجری قمری ( 851 م ) زمین لرزه شدیدی در ری روی داده و در اثر آن 45 هزار نفر کشته شده اند در فاصله 12 مه 855 تا 11 مه 856 ( 242 ه ق ) زمین لرزه شدیدی خانه های ری را تخریب کرد و جمعیت زیادی را زیر آوارها مدفون ساخت و پس لرزه ها تا 40 روز ادامه داشت و ویرانی به بار می آورد  قوام رازی در شعری شمار کشته شدگان را رقم اغراق آمیز 350 هزار نوشته است، شدت این زمین لرزه را 7/1 مرکالی و بزرگی آن را 8 ریشتر تخمین زده اند  این زمین لرزه به شدت در قم و کاشان هم احساس شده است.  

عبدالرحمن سیوطی نویسنده ایرانی الاصل مصری در کتاب اصلصه عن وصف الزلزله می گوید که در ذی الحجه سال 249 قمری (864 م ) زمین لرزه شدیدی در ری روی داد و مردم زیادی را کشت و بقیه مردم از شهر خارج شده و به صحرا رفتند  بزرگی این زمین لرزه حدود 5/3 ریشتر و شدت آن 7 مرکالی تخمین زده شده است.  

مصطفی بن حاجی خلیفه رویداد زمین لرزه ای ویرانگر را در سال 285 قمری (898 م ) در گستره ری و طبرستان گزارش می کند، در سال 337 شمسی (950 م ) زمین لرزه فاجعه باری همه روستاهای منطقه ری و طالقان را ویران کرد و بیش تر شهر ری ویران شد  در طالقان فقط 30 نفر زنده ماندند و در منطقه ری 150 روستا ویران شد.

در سال 346 قمری (958 م ) زمین لرزه ای ویرانگر و بزرک از سرچشمه های جاجرود تا رود طالقان و تا قسمت بزرگی از شهرری و شمیران و لشکرک را ویران و هزاران نفر را هلاک کرد.

در ذی القعده 574 قمری ( 1177 م ) زمین لرزه ویرانگری به بزرگی 7 2 ریشتر و شدت 8 مرکالی در گستره میان شهرری -کرج و قزوین رخ داد  این زلزله که مرکز آن بویین زهرا بود به ری نیز آسیب زیادی وارد کرد  در سال 763 شمسی ( 1384 م ) نیز زمین لرزه دیگری در ری روی داده است.  

در 27 مارس 1830 زمین لرزه بزرگی شمیرانات و دماوند را به طور کامل ویران کرد و فقط در دماوند 500 کشته برجای گذاشت، در اثر این زمین لرزه در تهران بسیاری از خانه ها فرو ریختند و 300 تن کشته شدند  ارک - تالار بارعام - شماری از عمارت های اعیانی و ساختمان سفارت بریتانیا از جمله ساختمان های معروف خسارت دیده ذکر شده است.  

در کتاب منم تیمور جهانگشا آمده است که : در سال 784قمری ( 4-1383 م ) دو سال قبل از اینکه او به ری برسد.

زلزله مهیبی شهر را کاملا ویران کرده بود و فقط عده ای باقی مانده بودند که در خرابه های اطراف مسکن گزیدند

در 7 فروردین 1211 شمسی (1832 م ) زمین لرزه ای به مرکزیت شمیرانات و دماوند اتفاق افتاد که گفته می شود در تهران و ری حتی یک خانه از آسیب آن در امان نمانده است.  

در شب پانزدهم جمادی الثانی 1200 قمری ( 1876 م ) تهران به سبب زمین لرزه ای لرزید و در ری شماری از خانه ها خراب و چند نفر کشته شدند.

آخرین زمین لرزه مصیبت بار ری و تهران در سال 1209 شمسی رخ داده و البته پس از آن نیز زمین لرزه های خفیف و معمولا بدون خسارتی احساس شده است که مرکز هریک اغلب چند 10 کیلومتر از ری فاصله داشته است .

برای نمونه زمین لرزه 8 خردادماه سال 1383 به مرکزیت بلده در فاصله  70 کیلومتری از تهران با بزرگی 6 3 ریشتر موجب وحشت مردم شد.

 بررسی ها و داده های لرزه ای مرکز ژئوفیزیک دانشگاه تهران حاکی از آن است که در یک  دوره 83 ساله ( 1983 -1980 )  حدود 63 زلزله با بزرگی بیش از 4 ریشتر در شعاع 150 کیلومتری از مرکز تهران به ثبت رسیده که 12 زلزله دارای قدرتی بزرگتر از 5 ریشتر بوده است.