به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، بخش قابل توجهی از ذخایر ایران به عنوان بزرگترین دارنده ذخایر نفت و گاز جهان، در مناطق مرزی آبی و خاکی قرار گرفته است. بنابراین یکی از مهمترین دغدغه‌های در طول سالیان گذشته، بهره‌برداری هرچه بیشتر و سریع‌تر از این میادین مشترک است که کشورهای مقابل با حداکثر تلاش در حال بهره‌برداری هستند.
دولت یازدهم از ابتدای فعالیت، طرح‌های توسعه و بهره‌برداری از میادین مشترک را در دو حوزه غرب کارون (هم‌مرز با عراق) و پارس جنوبی (مشترک با قطر) را در دستور کار قرار داد و در این راستا به دستاوردهای خوبی نیز دست یافت.
میادین مشترک نفت و گاز ایران در دو حوزه دریا و خشکی قرار دارند. این میادین بخش قابل توجهی از منابع و ذخایر اثبات شده نفت و گاز ایران را در بر می‌گیرند. در سال‌های اخیر بهره‌برداری از آنها با مشکل مواجه بوده است و در مقابل رقبا با سرمایه‌گذاری‌های کلان و با مشارکت شرکتهای خارجی به سرعت در حال برداشت هستند. تعداد این میادین به روایتی 23 میدان (17 میدان نفتی و 6 میدان گازی) است که از این 17 میدان، تعداد 6 میدان در خشکی با کشور عراق و تعداد 11 میدان هم در خلیج‌فارس قرار دارد. ایران یک میدان گازی مشترک با ترکمنستان نیز در شمال دارد.
در نقشه زیر، چند میدان مشترک در منطقه خلیج فارس با تفکیک مرزهای بین‌المللی ترسیم شده است.
مجموعه حاضر به طور خاص، طرح‌ها و دستاوردهای توسعه میادین مشترک غرب کارون را تبیین می‌کند.
الف- موقعیت جغرافیایی میادین غرب کارون:
از اوایل دهه 1380 شمسی جغرافیای خاصی در صنعت نفت کشور به نام «غرب کارون» مورد توجه قرار گرفت. این جغرافیا مشتمل بر تعداد 13 میدان نفتی شامل چند میدان «بزرگ و مهم» و تعدادی میدان «کوچک‌تر» است.
نقشه جغرافیایی میادین نفتی غرب کارون
میادین نفتی غرب کارون با توجه به فعال شدن عراق در برداشت از این میادین در سال‌های اخیر از اهمیت و حساسیت بالایی برخوردار شد. این میدان عظیم نفتی در بخش عراق با عنوان مجنون شناخته می‌شود. دلیل نام گذاری این میدان به مجنون (دیوانه) وجود حجم عظیمی نفت در یک مساحت محدود بوده است.
کار توسعه این میدان در عراق ازسال 1975 آغاز شد که بعد از حفاری 20 حلقه چاه، با آغاز جنگ توسعه میدان این فعالیت متوقف شد و حتی در دوره‌ای بخشی از میدان توسط ایران تسخیر شد.
شرکت انگلیسی شل و وزارت نفت عراق، قراردادی برای توسعه این میدان در ژانویه 2010 امضا کردند که نتیجه آن افزایش تولید به متوسط 210 هزار بشکه در روز در سال 2013 میلادی بود. حجم ذخایر اغلب مشترک غرب کارون به حدی زیاد است که پس از چهار دهه از شروع اکتشافات، هنوز اخبار جدیدی از اکتشافات آن منتشر می‌شود. به عنوان مثال در اواخر سال 2013 خبر کشف ذخایر نفتی در میدان سندباد عراق و نزدیک مرز با ایران منتشر شد. عملیات اکتشافی اولیه میدان سندباد در سال 1974 ناموفق بود اما اکتشافات جدید از وجود ذخایر نفت و گاز اقتصادی در این میدان خبر می‌دهند.
ذخایر نفتی این حوزه حدود 60 میلیارد بشکه نفت در جا برآورد شده است. این رقم فقط برای 3 میدان اصلی از حداقل 13 میدان غرب کارون برآورد گردیده و چه بسا براساس یافته‌های نوین مهندسی، این رقم افزایش هم داشته باشد.
همچنین ضریب برداشت (Recovery Factor) این منطقه نیز علاوه بر آنکه به خصوصیات میدان و شیوه برداشت بستگی دارد ممکن است با فناوری‌های جدید ازدیاد برداشت نفت، به ارقام بالاتری برسد. حجم ذخایر میدان مشترک غرب کارون به حدی زیاد است که پس از چهار دهه از شروع اکتشافات، هنوز اخبار جدیدی از اکتشافات آن منتشر می‌شود. به عنوان مثال در اواخر سال 2013 خبر کشف ذخایر نفتی در میدان «سندباد» عراق و نزدیکی مرز با ایران منتشر شد. عملیات اکتشافی اولیه میدان سندباد در سال 1974 ناموفق بود اما اکتشافات جدید از وجود ذخایر نفت و گاز اقتصادی در این میدان خبر می‌دهند.
در جدول زیر میزان پیش‌بینی تولید در اثر اجرای طرح‌های توسعهای میادین مشترک غرب کارون ذکر شده است به طور مشخص، برنامه‌ریزی وزارت نفت معطوف به تولید روزانه بیش از یک میلیون بشکه تا سال 1400 شمسی از این منطقه است.
جمع تولید نفت از میادین غرب کارون
میدان
1392
1393
1394
1395
1396
1397
1398
1399
1400
آزادگان جنوبی
40.000
40.000
40.000
110.000
110.000
320.000
320.000
320.000
600.000
یادآوران
25.000
25.000
55.000
115.000
115.000
115.000
135.000
135.000
210.000
آزادگان شمالی
0
0
0
80.000
83.000
83.000
150.000
150.000
150.000
یاران جنوبی
0
0
0
10.000
25.000
25.000
25.000
50.000
50.000
یاران شمالی
0
0
0
30.000
30.000
30.000
30.000
30.000
30.000
جمع
65.000
65.000
95.000
345.000
363.000
573.000
660.000
685.000
1040.000
ب- طرح‌های توسعهای میادین نفتی غرب کارون:
طرح توسعه میادین غرب کارون به عنوان بزرگترین برنامه توسعه ای وزارت نفت با هدف ایجاد ظرفیت مناسب تولید، در بهمن ماه 1393 به تصویب شورای اقتصاد رسید. طبق برآوردهای صورت گرفته توسعه میدان‌های نفتی منطقه غرب رود کارون، از آغاز تا تکمیل تا افق سال 1400، در مجموع به حدود 25 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد که حدود 7 میلیارد دلار آن تاکنون تامین و اجرا شده است. بر این اساس سالانه چهار میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در منطقه مورد نیاز است تا هدف تعیین شده در سال 1400 تحقق یابد.
با توجه به ذخیره در جای 67 میلیارد بشکه‌ای میدان های غرب کارون، افزایش یک درصدی ضریب بازیافت در این میدان‌ها، حدود 670 میلیون بشکه نفت قابل استحصال را در دسترس قرار می‌دهد که با فرض بهای 55 دلار برای هر بشکه نفت، رقمی معادل 33 میلیارد دلار ثروت‌زایی برای کشور در برخواهد داشت. در طول فعالیت دولت یازدهم تولید این حوزه تاکنون قریب به 300 هزار بشکه افزایش یافته و در سال آینده 200 هزار بشکه دیگر نیز به آن افزوده خواهد شد.
میادین مهم غرب کارون طبق تقسیمات شرکت ملی نفت، در قلمرو شرکت نفت و گاز اروندان قرار دارد. با درک پیچیدگی‌ها و حجم سنگین عملیات و مهندسی مخزن و فرآیندهای توسعهای لازم، شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) به عنوان پیمانکار توسعه میادین راهبردی غرب کارون انتخاب و عهده دار عملیات توسعه در این منطقه حساس شد.
طرح‌های توسعه میدان‌های نفتی یادآوران، آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی، یاران شمالی و یاران جنوبی، همچنین طرح‌های تلمبه‌خانه و نیروگاه مرکزی غرب کارون در این منطقه از جمله پروژه‌های ملی در دست نفت است.
با توجه به جذابیت هایی که توسعه‌های میدان‌ها دارد، شرکتهای بزرگ بین‌المللی برای حضور و سرمایه‌گذاری در طرح توسعه آنها اشتیاق و آمادگی خود را اعلام کرده‌اند و شرکتهای ایرانی هم علاقه خود را برای مشارکت در اجرای طرح توسعه میدان‌های نفتی غرب کارون نشان داده‌اند و در این زمینه چندین تفاهم‌نامه با شرکتهای ایرانی و خارجی از جمله توتال و شل امضا شده که در ماه های آینده به عقد قرارداد منجر می‌شود و عملیات توسعه آغاز می‌گردد.
ج- میدان آزادگان:
عملیات اکتشاف میدان نفتی آزادگان ازدهه 1350 آغاز گردید و تا دهه 1370 ادامه یافت. عملیات توسعه این میدان نیز از اواسط در دهه 1380 آغاز شد. اهمیت این میدان علاوه بر ذخایر بسیار زیاد، به این دلیل است که طرف عراقی در آن سوی مرز، به مدد فن‌آوری‌ها و حضور سرمایه‌گذاران خارجی با سرعت زیاد در حال برداشت است. نام میدان در طرف عراقی «مجنون» است. این میدان به لحاظ وسعت و همچنین برای شتاب درعملیات توسعه و برداشت نفت از آن، به 2 بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده است. با توجه به اینکه بیشتر مساحت آزادگان در بخش شمالی در تالاب هورالعظیم واقع شده است، عملیات توسعهای آن با دشواری‌هایی با هدف رعایت ملاحظات زیست‌محیطی روبرو بود. علاوه بر این، میدان آزادگان با توجه به اینکه درخط مقدس هشت سال دفاع مقدس قرار داشت، جای جای آن مین‌گذاری شده بود. پاکسازی میدان از مین های دوران دفاع مقدست مستلزم هزینه و صرف وقت زیاد بود. این مطنقه از جاده شط علی به بالا «آزادگان شمالی» و ازمنطقه پایین این جاده، آزادگان جنوبی نام دارد.
1-میدان آزادگان شمالی:
میدان آزادگان شمالی با مساحتی حدود 460 کیلومتر مربع بخشی از میدان نفتی آزادگان است که در حدود 120 کیلومتری غرب اهواز در منطقه مرز مشترک بین ایران و عراق در جنوب غرب ایران واقع شده است. میزان نفت در جای میدان آزادگان شمالی معادل 5.6 میلیارد بشکه بر آورد شده است. طرح توسعه این میدان در دو فاز هر یک با ظرفیت تولید هزار بشکه نفت در روز پیش بینی شده است که با بهره‌برداری هر دو فاز آزادگان شمالی، تولید از این میدان در مجموع 150 هزار بشکه نفت خواهد بود که در این مقطع فقط فاز اول اجرا شده است.
شرکت چینی «CNPCI» پیمانکار اجرای فاز اول این پروژه بود. مبلغ مصوب پروژه در شورای اقتصاد حدود 2.55 میلیارد دلار بوده که درطول 72 ماه به ثمر رسید. طول زمان برداشت ازآن پنج ساله خواهد بود. سهم ایران در این مرحله 51 درصد تعیین گردیده که در پایان اجرای پروژه این رقم به حدود 54 درصد رسید. پیمانکار توسعه فاز دوم آزادگان شمالی هم «CNPC» است و طبق قرارداد باید این شرکت توسعه فاز دوم میدان را نیز انجام دهد. تاکنون حدود 14 میلیون بشکه نفت از این بخش ازمیدان برداشت شده است.
هم اکنون آزادگان شمالی با حفر 58 حلقه چاه و ساخت تاسیسات رو زمینی و واحدهای فرآورش، هم اکنون 75 هزار بشکه نفت خام در روز تولید می‌کند و این رقم قابل افزایش به 85 هزار بشکه در روز است.
2-میدان آزادگان جنوبی:
اولین گام در توسعه میدان آزادگان در بخش جنوبی آن برداشته شد. در سال 1382 توسعه میدان آزادگان به شرکت اینپکس ژاپن موکول شد. در بهمن‌ماه 1382 قرارداد بیع متقابل با شرکت اینپکس ژاپن و شرکت ایرانی NICO (به ترتیب با 75 درصد و 25 درصد سهم) منعقدشد. این قرارداد به دلایل مختلف از جمله فشارهای سیاسی و عدم پیگیری مناسب و در نتیجه خلف وعده شرکت ژاپنی در سال 1385 لغو شد. متعاقب آن در سال 1388 قرارداد توسعه میدان آزادگان جنوبی به ارزش 2.5 میلیارد دلار در قالب بیع متقابل میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی نفت چین امضا شد و عملیات اجرایی این طرح از شهریورماه سال 1391 آغاز گردید. برای توسعه میدان نفتی آزادگان جنوبی که در امتداد جنوبی آزادگان شمالی است، طرح تولید زودهنگام تعریف شد. هم اکنون تولید از این میدان 40 تا 47 هزار بشکه در روز است که براساس برنامه‌ریزی‌ها تا پایان سال جاری (95) به 110 هزار بشکه در روز خواهد رسید. در فاز نخست توسعه آن، با حفر 185 حلقه چاه و ایجاد واحدهای سطح‌الارضی و «CTEP»، تولید نهایی از این میدان به 320 هزار بشکه در روز خواهد رسید. تولید از این میدان برای سال 1400، در حدود 600 هزار بشکه برنامه‌ریزی شده است.
شرکت ملی نفت ایران، برای توسعه آزادگان شمالی و آزادگان جنوبی هم برنامه‌ای را در چارچوب برگزاری مناقصه و واگذاری این طرح‌ها در چارچوب الگوی جدید قراردادهای بالادستی صنعت نفت، دنبال می‌کند و شرکتهای خارجی متعددی برای توسعه این میدان ها آمادگی خود را اعلام کرده‌اند.
قابل ذکر اینکه هم اکنون طرح توسعه آزادگان جنوبی با منابع شرکت ملی نفت در حال اجرا است و طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته در فاز اول 320 هزار بشکه (با احتساب تولید زودهنگام) و در فاز دوم 280 هزار بشکه (جمعاً به ظرفیت تولید 600 هزار بشکه) از این میدان تولید خواهد شد. آمار تولید محقق شده، روزانه 47 هزار بشکه نفت خام گزارش شده است.
د- میدان یادآوران
میدان یادآوران به عنوان «غول جدید نفت» شناخته می‌شود چرا که بررسی ها حاکی از افزایش شدید میزان ذخایر آن است. میدان نفتی یادآوران در 10 کیلومتری جنوب شرقی میدان آزادگان و در حدود 70 کیلومتری جنوب غربی اهواز و شمال خرمشهر در منطقه جغرافیایی کوشک و حسینی به صورت شمالی – جنوبی در گستره نوار مرزی کشور عراق واقع شده است که از میدان‌های مشترک با کشور عراق است.
براساس آخرین مطالعات به عمل آمده و نتایج حاصل از تست‌های چاه‌های توصیفی و مدل‌های دینامیک مخزن، میزان نفت در جای میدان بر اساس محتملترین حالت بالغ بر 34 میلیارد بشکه برآورد شده است. مخازن میدان یادآوران با مخازن میدان نهر عمر (سندباد) یا بلوک 9 عراق مشترک است. آغاز توسعه این میدان به سال 1386 و قرارداد 2 میلیارد دلاری (که بعدها به 3.6 میلیارد رسید( با شرکت ساینوپک چین برمی‌گردد. طبق قرارداد، مقرر شده که تولید روزانه میدان ظرف چهار سال به رقم 85 هزار بشکه نفت برسد. نکته حائز اهمیت در این میدان آن است که ایران در برداشت از میدان مشترک نفتی یادآوران از عراق جلوتر است. (در میدان آزادگان عراقی‌ها از ایران جلوتر هستند.) این دستاوردها در طول دو سال گذشته در شرایط سخت تحریم و با حداقل امکانات حاصل شده است. فاز نخست طرح توسعه میدان نفتی یادآوران با سقف تولید 85 هزار بشکه در روز و فازهای دوم و سوم با سقف‌های تولید به ترتیب 180 هزار بشکه و 300 هزار بشکه در روز برنامه‌ریزی شده است. تولید کنونی هم اکنون 115 هزار بشکه در روز است که تا سال 1398 به سطح 135 هزار بشکه خواهد رسید. حجم نفت در جای این میدان حدود 34 میلیارد بشکه است و از ضریب برداشتی بین 6 تا 14 درصد برخوردار است. طبق مصوبه شورای اقتصاد مبلغ پروژه توسعه این میدان 2.9 میلیارد دلار است و پیمانکاران ایرانی سهم تکلیفی معادل 51 درصد از پروژه خواهند داشت. طرف خارجی قرارداد نیز شرکت ساینوپک چین است.
طرح توسعه این میدان در سه فاز تعریف شده و علاوه بر فازهای اول و دوم، تولید زودهنگام از آن نیز در دستور کار بوده که از اردیبهشت 1393 این تولید به میزان 20 هزار بشکه محقق شده است. برنامه‌ریزی‌ها با هدف حصول به سطح تولید 180 هزار بشکه‌ای در فاز دوم صورت گرفته است.
حجم نفت در جای این میدان حدود 34 میلیارد بشکه تخمین زده شده است. فاز نخست این طرح برای 85 هزار بشکه در روز طراحی شده بود اما با برخی اقدامات توسعهای برای بهبود تولید هم اکنون روزانه 115 هزار بشکه نفت از این میدان برداشت می‌شود که پیش‌بینی می‌شود در آینده ای نزدیک تولید آن تا مرز 135 هزار بشکه در روز افزایش پیدا کند. در عین حال مذاکراتی برای اجرای فاز دوم توسعه یادآوران در چارچوب الگوی قراردادهای جدید نفتی در دست انجام است.
به طول ویژه، اهداف طراح را می‌توان در قالب ذیل تعریف کرد:
*فاز تولید زودهنگام (مرحله اول) = تولید 20 هزار بشکه نفت خام
*فاز اول= رسیدن به سقف 85 هزار بشکه نفت (اکنون به 115 هزار بشکه رسیده است)
*فاز دوم= رسیدن به سقف تولید 180 هزار بشکه نفت
*فاز سوم= رسیدن به سقف تولید 300هزار بشکه نفت در روز
مجموع برداشت نفت از میدان یادآوران تاکنون 45 میلیون بشکه نفت بوده که از این میزان 35 میلیون آن در دو سال گذشته برداشت شده است.
ه- میدان یاران
میدان یاران گرچه به نسبت میدان‌هایی چون آزادگان و یادآوران کوچک‌تر است اما به دلیل اشتراک با عراق، اهمیت زیادی داد. در صورت تاخیر در برداشت از این میدان، بخش قابل توجهی از ذخایر آن توسط عراق تخلیه خواهد شد. ضمن اینکه شیب این میدان به سمت عراق است، یعنی در صورت برداشت عراق به تدریج بخشی از نفت ایران نیز به سمت عراق سرازیر می‌شود. این میدان به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم شده است. مجموع ذخایر آنها 2 میلیارد بشکه برآورد گردیده است. برنامه تولید در این میدان، بیشتر با محوریت بخش جنوبی آن و معطوف به تولید 50 هزار بشکه‌ای برای سال 1395 است اما حفاری‌ها و مطالعات نشان می‌دهد سقف تولید فوق امکان افزایش دارد. توسعه این میدان براساس مصوبه هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران در تیرماه سال 92 به شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) سپرده شد. هم اکنون عملیات حفاری 18 حلقه چاه یایان یافته و از این میان، عملیات نصب رشته تکمیلی 15 حلقه چاه هم نهایی شده است.
1) یاران شمالی:
میدان نفتی یاران شمالی که توسعه آن در فاز نخست با هدف تولید روزانه 30هزار بشکه نفت در دستور کار قرار دارد، در استان خوزستان و در فاصله تقریبی 130 کیلومتری از غرب شهر شهر اهواز در نزدیکی مرز ایران و عراق در مجاورت تالاب هور الهویزه قرار گرفته است؛ این میدان در غرب میدان آزادگان شمالی و شمال میدان یاران جنوبی واقع است و API نفتی و تولیدی آن میان 16 تا 18 برآورد می‌شود. د رسال 95 فاز نخست طرح توسعه میدان «یاران شمالی» به همراه طرح‌های توسعهای میدان‌های «یادآوران» و «آزادگان شمالی» به بهره‌برداری رسید. از این میدان روزانه 30 هزار بشکه نفت برداشت می‌شود. پیمانکار این میدان، شرکت ایرانی توسعه نفت و گاز پرشیا است که بر اساس قرارداد بیع متقابل با شرط استفاده پیمانکاران از حداقل 51 درصد خدمات داخل کشور فعالیت در این میدان را آغاز کرد. سهم ایرانی پروژه در این میدان 73 درصد است.
با توسعه یاران شمالی،تاکنون بالغ بر 1 میلیون بشکه نفت خام از این میدان برداشت شده و مبلغ مصوبه شورای اقتصاد برای سرمایه‌گذاری در آن حدود 585 میلیون دلار است که سهم تکلیفی ایرانی آن 51 درصد تعیین گردیده است.
2) میدان یاران جنوبی:
میدان یاران جنوبی در 130 کیلومتری غرب اهواز در منطقه مرز مشترک ایران و عراق (محدوده طلاییه) در جنوب غرب کشور قرار دارد. هم اکنون عملیات حفاری 18 حلقه چاه پایان یافته و عملیات نصب رشته تکمیلی 15 حلقه چاه هم نهایی شده است. طبق برنامه ریزی اولیه، هدف از توسعه یاران جنوبی تولید 50 تا 60 هزار بشکه نفت در روز و 60 میلیون فوت مکعب گاز با حفاری 30 حلقه چاه بود. بررسی‌های تکمیلی میدان در سال 94 نشان داد لایه فهلیان یاران جنوبی ظرفیت مناسبی برای تولید ندارد. بر این اساس، میزان تولید نفت هدف گذاری‌شده در میدان یاران جنوبی به 25 هزار بشکه در روز کاهش یافته و با اطلاعات جدید به دست آمده، برنامه‌ریزی‌های توسعه میدان نیز تغییر کرد.
نداشتن اطلاعات دقیق از مخزن و تغییر در برنامه ریزی نیز از دیگر دلایل تاخیر در فرآیند توسعه این میدان بوه است. پیش بینی می‌شود امسال برداشت روزانه 10 هزار بشکه نفت از این میدان محقق می‌شود.
دکل‌های به کار گرفته شده در این میدان مشترک، «داخلی» هستند و تاکنون هیچ دکلی برای حفاری چاره‌های یاران جنوبی وارد مجموعه نشده است. طبق آمار موجود، بالغ بر 80 درصد نیروهای فعال در میدان «بومی» هستند و تمام اقدام‌های انجام شده در این میدان همسو با سیاست‌های وزارت نفت درباره رعایت مسائل زیست محیطی اس. دولت گذشته در توسعه این میدان فعالیت چندانی نداشته به گونه‌ای که در مقطع تحویل دولت، میزان پیشفت توسعه یاران جنوبی فقط 4 درصد بوده که در انتهای سال 1392 به مرز 11 درصد رسیده است. به تدریج با اعمال مدیریت، درصد پیشرفت پروژه در پایان بهمن 93 حدود 27 درصد و در پایان مهرماه 1394 معادل 49 درصد گزارش شده که حاکی از یک رشد بسیار مطلوب است.
و – سایر میادین غرب کارون
منطقه غرب کارون علاوه بر میادین 3 گانه فوق، 10 میدان کوچک‌تر و کم‌اهمیت‌تر دیگر یعنی دارخوین، جفیر، اروند، سوسنگرد، بند کرخه، سهراب، امید، مشتاق، خرمشهر و سپهر را نیز در برمی‌گیرد.
شرکت نفت و گاز اروند در حال حاضر شش میدان سوسنگرد، جفیر، سپهر، بند کرخه اروند رود و سهرابرا در قالب مدل جدید قراردادهای نفتی به سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی معرفی کرده است.
میدان نفتی دارخوین که در حال حاضر با تولید روزانه 160 هزار بشکه نفت خام فوق سبک در روز یکی از میدان‌های مهم شرکت نفت و گازاروندان محسوب می‌شود، در 45 کیلومتری شمال خرمشهر و 85 کیلومتری جنوب و جنوب غربی اهواز قرار دارد. نفت خام تولیدی این میدان در حال حاضر به پالایشگاه آبادان ارسال می‌شود و مقرر است در ماه‌های آینده بخشی از نفت خام تولیدی آن به تلمبه خانه اهواز منتقل شود. طرح توسعه فاز سوم میدان نفتی دارخوین به عنوان یکی از رح‌های سرمایه‌پذیر در کنفرانس معرفی مدل جدید قراردادهای نفتی IPC معرف شده اس. مساحت این میدان حدود 200 کیلومتر مربع و نفت درجای آن حدود 2.6 میلیارد بشکه اعلام شه است. طبق برنامه، امکان تولید روزانه 60 هزار بشکه از میدان دارخوین در فاز سوم توسعه وجود دارد. نفت خام تولیدی حزوه غرب کارون، مشتمل بر دو نوع سبک و فوق سنگین است که در این میدان ، میدن های یادآوران و فازهای 1 و 2 دارخوین نفت سبک تولید می‌کنند. مخازن استراتژیک 250 هزار بشکه‌ای دارخوین به منظور ذخیره‌سازی نفت خام در مدار عملیاتی قرار گرفته است.
واحد فرآورش متمرکز حوزه غرب کارون با ظرفیت 165 هزار بشکه در روز جهت فرآوردش نفت خام تولیدی میدان‌های یاران شمالی، یاران جنوبی، جفیر، سوسنگرد و بندکرخه در نظر گرفته شده و یک ردیف فرآورشی این وحد با ظرفیت 55 هزار بشکه در رزو آماده راه اندازی است. تاقدیس ژئوفیزیکی میدان سپهر در بخش شمالی دشت آبادان در جنوب میدان جفیر، شرق میدان آزادگان و نیز غرب میدان آب تیمور واقع شده است.
میدان مشتاق در 23 کیلومتری شهر سوسنگرد و در ناحیه دزفول شمالی و در شرق میدان پایدار واقع است. میدان امید نیز در 62 کیلومتری جنوب غرب شهر اهواز قرار دارد. تاقدیس سهراب هم در ناحیه دزفول شمالی (دشت آبادان) در مجاورت و به موازات خط مرزی عراق و در شمال میدان آزادگان واقع شده و با یک فرورفتگی از این میدان جدا شده است. این میدان در شمال غرب اهواز و در 115 کیلومتری این شهر قرار دارد.
در میدان جفیر تولید زودهنگام شش هزار بشکه نفت در روز آغاز شده که البته این میدان با توجه به غیرمشترک بودن و خصوصیات مخزنی، در ا ولویت توسعه قرار ندارد. در میدان سوسنگرد، حدود پنج میلیارد بشکه نفت وجود دارد که برنامه توسعه میدان هم اکنون در دست اجراست. بند کرخه میدان کوچک دیگری است که در مراحل نخست توسعه قرار دارد. از این میدان تولید روزانه 40 هزار بشکه برنامه‌ریزی شده است.
ز – اقدامات حوزه مسئولیت اجتماعی:
همسو با فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی و عملیاتی در حوزه غرب کارون فعالیت‌های گوناگون و متنوعی در عرصه مسولیت‌های اجتماعی این حوزه صورت گرفته است. مهمترین اقدامات در این حوزه عبارتست از:
- ساخت هنرستان صنعتی در شهر سوسنگرد
- احداث دو واحد دبیرستان در روستاهای هویزه و سوسنگرد
- تکمیل بیمارستان 175 تخت خوابی سوسنگرد (قبلا 50 میلیارد تومان و امسال هم 50 میلیارد تومان دیگر تخصیص یافته که تا پایان امسال بهره‌برداری می‌شود)
- بازسازی و تعریض و آسفالت جاده‌های عبدالخان، بستان، سوسنگرد، سابله و هویزه، سوسنگرد و سیدخلف
- مین‌روبی هکتارها اراضی مناطق مجاور
- تعریض جاده‌ای اهواز خرمشهر
- احداث پل روستایی و اصلاح جاده ورودی هویزه
علاوه بر این، صنعت نفت طرح‌های دیگری در حوزه مسئولیت اجتماعی این مناطق در دست برنامه و اجرا دارد که در یک بازه زمانی پنج ساله اجرا می‌شود. در این راستا، حداقل در فاز نخست رقمی در حدود 500 میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. اخیرا پیشنهاد شده که 3 درصد از اعتبارهای توسعهای غرب کارون به طرح‌های مسئولیت اجتماعی تخصیص داده شود که دولت با آن موافقت کرده است. مضاف بر آن در حال حاضر مدیریت عمران شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب در حدود 100 میلیارد تومان طرح در غرب کارون در دست اجرا دارد.
در حالی که برنامه اصلی وزارت نفت در دوران بعد از توافق هسته‌ای ، ورود جسورانه و مقتدرانه به بازار نفت و سهم خواهی کشور است به نظر می‌رسد این طرح توسعهای نیازمند حمایت‌های مجلس و سایر سازمان‌ها است. اساسا مقوله میادین مشترک، یک موضوع «فرادولتی» است یعنی دستگاه‌های اجرایی و سیاست‌گذاری متعددی در دولت‌های متعددی در این مقوله دخیل هستند. لذا تمامی فعالان سیاسی و اقصادی کشور باید آگاه باشند که توسعه بهره‌برداری از این میادین به مصداق امنیت ملی، منافع ملی و اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی در ذیل راهبرد اجماع ملی است.
∎
نظر شما