این گزارش به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز شنبه 2 بهمن 1395 خورشیدی در حوزه های سیاسی و اقتصادی نگاهی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است.

** آتش و آوار بر قلب تهران
ساختمان پلاسکو در مرکز تهران روز پنجشنبه سی ام دی ماه، بر اثر آتش‌سوزی مهیب فرو ریخت و شماری از آتش نشانان و مردم را زیر آوارش مدفون ساخت. این رخداد، امروز روزنامه ها را سیاه پوش کرد.
روزنامه «شهروند» در این باره نوشت: صبح روز پنجشنبه آتش به جان پلاسکوی پیر افتاد و قبل از صلاة ظهر، تاروپود پلاسکو از هم پاشید. اکنون تهران یکی از نمادهای قدیمی خود را از دست داده و تلی از خاک و خاکستر به جا مانده است. در دهه ٤٠ از ساختمان پلاسکو به عنوان نماد سرمایه داری نام برده می‌شد و در این سال‌ها این ساختمان نمادی از فرسودگی در تهران بود. بزرگترین ساختمان فرسوده تهران که نشان می‌داد وضعیت تهران چقدر خطرناک است. امروز لیست کردن ساختمان‌های قدیمی و فرسوده تهران نه تنها مشکل نیست بلکه نشان می‌دهد آنچه تهران را تهدید می‌کند نه زلزله ، بلکه فرسودگی و بی‌برنامه‌گی است.
روزنامه «همدلی» هم با عنوان قرار دادن «آتش بهشت» آورد: یک سر آتش دو روز آخر هفته گذشته ساختمان پلاسکو در مرکز تهران به «بهشت» ختم می‌شود. از یک‌سو آتش‌نشانان فداکاری که برای نجات شهروندان وکسبه مشغول به کار در این ساختمان قدیمی و نوستالژیک، جان برسر شعله‌های جهنمی این ساختمان 54 ساله نهادند و راهی بهشتی شده‌اند که در آموزه‌های دینی وعده آن داده شده است؛ همان که برای شهدای راه دین و طن نیز منظور شده است.سوی دیگر آن نیز به عملکرد مدیران شهری و نمایندگان شورای شهر در خیابان«بهشت» در مرکز تهران مربوط می‌شود که اعمال صحیح و اصولی نظارت بر شیوه شهرسازی و وضعیت ساختمان‌های جدید وقدیم این شهربزرگ، از سوی آنان را با تردید مواجه می‌کند.
روزنامه «ایران» هم از «رسیدگی ویژه به حادثه پلاسکو» خبر داد. به گزارش ایران، رییس جمهوری در پیام تسلیت خود، ضمن اینکه سانحه ناگوار آتش‌سوزی در ساختمان پلاسکوی تهران را «اندوهبار و تأمل انگیز» خواند، در دستوری که خطاب به وزیر کشور صادر کرد از وی خواست: «در اسرع وقت،‌ علل حادثه و مسئولیت حادثه بررسی و گزارش شود و نسبت به رسیدگی به مجروحان و جبران خسارات آسیب دیدگان توسط نهادهای مسئول اقدام فوری صورت پذیرد.»
به نوشته ایران، همزمان «علی لاریجانی» رییس مجلس شورای اسلامی هم با صدور پیامی «شهامت و فداکاری آتش نشانان در عملیات امداد و نجات» را تحسین کرد و به کمیسیون‌های عمران، اجتماعی و بهداشت و درمان مجلس ماموریت داد تا با همکاری دستگاه‌های اجرایی انتظامی و امدادرسان به بررسی ابعاد مختلف حادثه آتش‌سوزی و فرو ریختن ساختمان پلاسکو بپردازند.
روزنامه «آرمان» هم در یادداشتی از «وظایف شهرداری درقبال پلاسکو» چنین نگاشت: مطابق ماده 55 قانون شهرداری‌ها، «شهرداری وظیفه نظارت،حفاظت و جلوگیری از ایجاد چنین حوادثی را در تمامی ساختمان‌ها و اماکن عمومی بر عهده دارد» اگر شهرداری اعلام کرده است که در سال گذشته دوبار به هیات مدیره ساختمان تذکر داده که این ساختمان فاقد امنیت لازم است و هیات مدیره، رسیدگی لازم را به عمل نیاورده‌اند، قانون به شهرداری اجازه داده که شهرداری مستقلا اقدام لازم برای تعمیر، مرمت، تحکیم پایه‌های ساختمان و هرگونه اقدام لازم برای جلوگیری از وقوع حوادث ناگواری چون آنکه اتفاق افتاد به عمل آورد. در این‌گونه موارد، شهرداری به عنوان یک نهاد سازمان اداره کننده شهر نمی‌تواند و نباید منتظر اجازه کسانی باشد که شاید هرگز به این‌گونه امور فکر نکرده باشند.
روزنامه «جوان» هم از «درد پلاسکو» گفت و نوشت: پلاسکو یک «درد» است؛ درد پایتختی که نمی‌تواند از یک ساختمان قدیمی دل بکند یا آن را تعیین تکلیف کند. سال‌ها 600‌کاسب و مغازه‌دار پلاسکو زیر بار «توصیه» و «قانون» نرفتند، انبوهی از سرمایه‌ و کالا را در ساختمان ناامن و کهنه تلنبار کردند، حتی طلا و جواهرات خانوادگی خود را به گاوصندوق‌های مغازه ‌آوردند اما یک‌هزارم این سرمایه را برای ایمن‌سازی هزینه نکردند. نه به آتش‌نشان توجه می‌کنند، نه مغازه‌ها را بیمه می‌کنند، نه نوسازی می‌کنند و نه بهسازی.

**تهران، آبستن حوادث شهری و مساله سوءمدیریت
موضوع سوء مدیریت در مهار بحران های شهری نظیر آتش سوزی و فروریختن پلاسکو و رفتار شهروندان در این شرایط، محور بسیاری از یادداشت ها و تحلیل های روزنامه های امروز بود.
«آژیر هشدار پلاسکو» عنوان یادداشتی به قلم «پیروز حناچی» معاون شهرسازی وزارت راه بود که در ستون «اول دفتر» روزنامه ایران منتشر شد.در این یادداشت می خوانیم: واقعه آتش‌سوزی در ساختمان پلاسکوی خیابان جمهوری تهران، اگرچه سخت و تکاندهنده بود، اما این نکته را به همه ما نشان داد که هم اکنون وارد مقطع جدیدی از نظام مدیریت شهری شده‌ایم و آن توجه به عمر مفید ساختمان‌هایی است که در زمان حاضر به پایان رسیده است. مسأله‌ای که هم اکنون در سراسر دنیا به طور عمومی مورد توجه قرار می گیرد درس گرفتن از این حوادث و اصلاح روش ها و حتی آیین نامه‌ها است که موجب اصلاح قوانین قبلی و وضع قوانین جدید نیز می‌شود.
در سرمقاله روزنامه «فرهیختگان» آمده است: آنچه در ساختمان پلاسکو اتفاق افتاد گویای وجود «بحران مدیریت کارآمد» است. با وجود به‌کارگیری اقدامات پیشگیرانه گوناگون، وقوع آتش‌سوزی و برخی مشکلات فنی ساختمانی و عمرانی می‌تواند در هر لحظه و هر مکان اتفاق بیفتد. نبود استانداردهای اجباری و عدم اعمال قوانین بازدارنده حفاظتی و ایمنی در مورد ساختمان‌ها و مجتمع‌های فنی و تولیدی مطمئنا یکی از عوامل اصلی پیامدهای منفی و جانگداز در حوزه مدیریت شهری است. ضعف مدیریت کارآمد دستگاه‌های مسئول، وجود ناهماهنگی، نبود تقسیم کار مشخص، نبود مدیریت و رهبری واحد، اقدامات جزیره‌ای و غیرمستقیم و سردرگمی نیروها و عوامل اجرایی هرازگاهی حوادث به‌طور نسبی عادی را تبدیل به فجایعی عمیق کرده است که افکار عمومی را اندوهگین می‌سازد.
روزنامه «دنیای اقتصاد» هم حادثه روز پنجشنبه را «عبرت پلاسکو» نامید که از 5000 تهدید مشابه در کمین پایتخت خبر می دهد. در یافته‌های دنیای اقتصاد اینگونه آمده است: از محتوای مطالعات کارشناسی درخصوص تهدید تهران از سه موضع پرخطر که به‌صورت بالقوه عموما ساختمان‌های بزرگ و کوچک پایتخت با کاربری‌های مختلف را هدف قرار داده است نشان می‌دهد، در حال حاضر شکل «فعلی ساختمان‌های شهر تهران» و «نحوه مدیریت بحران در این شهر»، پایتخت را به شهری پرخطر برای ادامه سکونت شهروندان تبدیل کرده است. هم اکنون عمده ساختمان‌های شهر تهران با کاربری‌های گوناگون مسکونی، تجاری و اداری از حداقلی‌ترین استانداردهای لازم در برابر حوادث احتمالی طبیعی و غیرطبیعی همچون سیل، زلزله و حریق بی‌بهره‌اند این در حالی است که این موضوع در ساختمان‌های کهنسال و بعضا میانسال، به مراتب چند برابر بناهای نوساز حادتر و بحرانی‌تر است.
روزنامه «شرق» در نقد رفتار مردمی که در اطراف حادثه تجمع کرده بودند چنین نگاشت: در کنار مشکلات ساختاری مذکور، مشکل دیگری نیز وجود دارد که فرهنگی است. تلاش برای از نزدیک به تماشای حادثه آتش‌سوزی و فروریزی ساختمان پلاسکو نشستن، نشانه‌ای خوب از رفتار بدون حساب و کتاب مردم است. در اینجا نیز استانداردها رعایت نمی‌شود. افراد به هر قیمتی دست به قمار می‌زنند و تن به ریسک بالا می‌دهند. از بالا استانداردسازی صورت نمی‌گیرد. از پایین نیز به آن توجهی نمی‌شود. به این صورت قفل‌شدگی نظام‌مند تشدید می‌شود.
در ادامه می خوانیم: این رفتار نشان می‌دهد جامعه و اقتصاد ایران در اعماق خود به‌دور از استانداردها عمل می‌کند و هزینه‌های جانی و مالی مختلفی را از این محل رقم می‌زند. شاید سنت‌های نادرستی مانند کشتن غیراخلاقی شتر در مناسبت‌های خاص و با هیجان به تماشای آن ایستادن یا اعدام در ملأ عام و با هیجان به استقبال آن رفتن نیز دراین‌باره اثرگذار باشند.
«احمد صادقی» رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در یادداشتی در روزنامه «اعتماد» نوشت: تلاش سازمان‌های متولی برای مقابله با این رخدادها بر اساس پیامدهای آنهاست و دستاوردهای موجود همگی متاثر از این نگاه و تلاش‌های صورت گرفته در این زمینه است. نتیجه تلاش‌های یاد شده تاکنون مثبت بوده و با وجود محدودیت‌های موجود توانسته‌ایم نسبت به دیگر شهرها و استان‌های کشور موفقیت‌های بسیاری به دست آوریم و متاثر از این موفقیت‌ها می‌توان امیدوار بود که آمادگی در برابر بحران‌ها روز به روز افزایش یافته و میزان خسارات احتمالی پایتخت در نتیجه وقوع هر رخدادی سال به سال کمتر و کمتر شود.
در سرمقاله روزنامه اعتماد هم درباره رسیدگی به وضعیت بازماندگان ساختمان پلاسکو و اوضاع اقتصادی و روحی روانی آنان آمده است: شهرداری و دولت می‌توانند با حمایت‌ها و ارایه خدمات مشاوره‌ای، بخشی از بار روانی سنگین بر این افراد را بکاهند. از میان رفتن ساختمان پلاسکو خلأ جدی را در یک صنف مهم ایجاد می‌کند، پر کردن این خلأ سخت است، ولی ارایه برخی تمهیدات برای راه افتادن فعالیت دوباره آنها ضروری است. وزارت صنعت و تجارت و نیز وزارت اقتصاد و بانک‌ها می‌توانند با هماهنگی مناسب نه تنها از مشکلات پس از حادثه بکاهند، بلکه مهم‌تر از هر چیز دیگر کوشش مشترک آنها برای راه‌اندازی دوباره کسب‌وکار این گروه بزرگ است. اقدامی که هم به نفع جامعه است و هم مشکلات شخصی و موردی زیان‌دیدگان را حل می‌کند یا حداقل کاهش می‌دهد و در نتیجه تا حدی قابل تحمل می‌کند.

** آغاز ریاست جمهوری ترامپ
«دونالد ترامپ» دیروز اول بهمن ماه پس از مراسم ادای سوگند رسمی به عنوان چهل و پنجمین رییس ‌جمهور آمریکا وارد کاخ سفید شد. موضوعی که روزنامه های امروز درباره آن گزارش و تحلیل هایی را منتشر ساختند.
«داوودهرمیداس باوند» تحلیلگر مسایل بین الملل در یادداشتی در روزنامه آرمان به «آینده روابط ایران و آمریکای ترامپ» اشاره کرد و نوشت: با توجه به روابط پر فراز و نشیب ایران و آمریکا در طول انقلاب اسلامی رابطه تهران- واشنگتن در این فصل جدید نیز مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. اولین موضوعی که در آینده دو کشور مطرح می­‌شود، مربوط به توافق هسته‌ای است که در دولت دموکرات اوباما به سرانجام رسید. در این مورد بعید به نظر می‌رسد که ترامپ تصمیمی جهت لغو این توافق اتخاذ کند.
به نوشته این تحلیلگر، موضوع دیگری که در آینده روابط ترامپ و ایران قابلیت بررسی دارد، تحولات خاورمیانه است. در این موضوع اگر ایران و عربستان بتوانند با درایت اختلافات خود را از طریق مذاکره و گفت‌وگو حل کنند، دخالت‌های آمریکا کم رنگ می‌شود و به نوعی فلسفه وجودی خود را از دست می‌دهد. اما، اگر دو طرف نخواهند یا نتوانند مشکلات خود را حل کنند با توجه به این که برخی چهره‌ها در کابینه جدید آمریکا نظر مساعدی به سیاست‌‌های ایران در خاورمیانه ندارند و ایران را منشأ بی ثباتی و بحران می‌دانند در این صورت دخالت آمریکا در منطقه پررنگ می‌شود و آنها سیاست‌هایی همنوا با عربستان را در پیش خواهند گرفت.
«سیدعلی طباطبایی» استاد دانشگاه هم در یادداشتی در روزنامه شرق درباره «ایران و زمان آزمون ترامپ» آورد: در مواجهه با چنین رئیس‌جمهوری خاص در آمریکا، ما نیز خاص رفتار کرده و بهینه‌تر از روش‌هایمان و داشته‌هایمان استفاده کنیم. پیشنهاد می‌کنم در این دوره کوتاه فقط مسئولان رسمی و کت‌وشلوارپوشان سیاست خارجی درخصوص موارد میان ایران و آمریکا سخن گویند. از ارسال پیام‌های متفاوت و متناقض پرهیز کنیم. از پراکنش شعارهای تند، توهین‌آمیز و تحقیرآمیز به‌ویژه نسبت به رئیس‌جمهور آمریکا خودداری کنیم.
روزنامه «جهان صنعت» از تحولات «بورس ایران در آغاز عصر ترامپ» خبر داد. به گزارش جهان صنعت، از امروز دنیا روزهای پرچالشی را به خاطر ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید و آغاز رسمی ریاست‌جمهوری وی در آمریکا تجربه می‌کند که به تبع آن اقتصاد جهان و ایران نیز تحت تاثیر سیاست‌‌های اجرایی وی قرار خواهد گرفت. باید امیدوار بود که امروز شنبه 2 دی‌ماه 95 بورس و سهامداران با واکنش‌‌های معقولی در تالار شیشه‌ای معالات خود را دنبال کنند تا گذر زمان مشخص کند که سیاست‌‌های دونالد ترامپ رییس‌جمهور آمریکا می‌تواند اقتصاد ایران را به چالش بکشد و به تبع آن بازار سرمایه و بورس را بر هم بزند یا خیر و برای رسیدن به تحلیل‌‌های دقیق‌تر، ارزیابی رفتار معاملاتی فعالان این بازار در روزهای آینده تکلیف بخشی از ابهام و نگرانی‌‌ها را در بورس روشن خواهد کرد.
**گروه پژوهش و تحلیل خبری
خبرنگار: فاطمه دهقان نیری**انتشاردهنده: سیدمحمد موسی کاظمی**پژوهشم**9294** 9279